ภาคภูมิใจในหนองคาย ๑๘๙ ปี ครบรอบปราบกบฏฮ่อ ๑๓๐ ปี ณ พ.ศ. ๒๕๕๙
แม้ผู้เขียนเกิดที่อุดรธานี เมืองผู้มาทีหลัง "หนองค่าย" ชื่อดั้งเดิมของจังหวัดหนองคายปัจจุบัน
พอได้รับฟัง ชม งานแสดงประกอบแสง สี เสียง ประวัติศาสตร์สยามบางตอนช่วงรัชกาลที่ ๕
ประวัติความเป็นมาของอนุสาวรีย์ปราบฮ่อ ที่ชาวหนองคายแท้ ๆ เทิดทูนบูชาสักการะเคารพมายาวนาน
แม้ตัวเป็นชาวหนองคายเพียงในวันทำราชการ แต่หัวใจและความรู้สึกไม่น่าต่าง
สำนึกในบุญคุณความดีของบรรพบุรุษสยามและชาติไทย
ที่รักษาผืนแผ่นดินไว้ให้เราได้อยู่อาศัยอย่างร่มเย็น .... จนวันนี้
^_,^
พ.ศ. ๒๔๙๒ อนุสาวรีย์ปราบฮ่อสร้างใหม่ หน้าศาลากลางจังหวัดหนองคายหลังเดิม บริเวณสี่แยกพญานาค
อนุสาวรีย์ปราบฮ่อเดิมอยู่ที่บริเวณสถานีตำรวจเมืองหนองคาย
ทำไมจึงปราบฮ่อ
พ.ศ. ๒๓๙๔ ฮ่อ เรียกตนเองว่ากบฏไท้ผิง เพื่อปลดปล่อยตนเองจากการปกครองของราชวงศ์แมนจู
แต่พ่ายแพ้ ต้องหลบหนีซ่อนตัวตามป่าเขา ทำตัวเป็นโจรปล้นบ้านเมืองมาเรื่อย ๆ
จนถึงดินแดนสิบสองจุไทและเมืองพวน ซึ่งขณะนั้นเป็นอาณาเขตของสยาม ตรงกับสมัยรัชกาลที่ ๕
พ.ศ. ๒๔๑๗ ฮ่อ แบ่งเป็น ๒ ทัพ เพื่อเดินทัพเข้าตีเวียงจันทน์และหลวงพระบาง
พ.ศ. ๒๔๒๐ ฮ่อยกกองทัพถึงเวียงจันทน์ พอตีเมืองได้ ตั้งกองบัญชาการ เตรียมเสบียง โจมตีเมืองรายทาง
พระปทุมเทวาภิบาล (เคน) เป็นเจ้าเมืองหนองค่าย แต่ไม่อยู่ มอบให้ท้าวจันทร์ศรีสุราชรักษาเมือง
แม้ได้ยินข่าวศึก แต่ไม่ได้เตรียมพร้อมรบ ฮ่อจึงยกกองทัพเข้าเมืองหนองค่ายได้ง่าย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงมีพระบรมราชโองการ ให้เจ้าพระยามหาอำมาตย์ (ชื่น กัลยาณมิตร) ยกกองทัพเข้าเมืองหนองค่าย
แล้วยกกองทัพต่อไปที่เวียงจันทน์ พวกฮ่อพ่ายแพ้หนีเข้าป่า
พระยามหาอำมาตย์จึงกวาดต้อนผู้คนมาเป็นเชลยที่เมืองหนองค่าย แล้วยกทัพกลับกรุงเทพฯ
พ.ศ. ๒๔๒๗ พวกฮ่อรวบรวมกำลังโจมตีเมืองต่าง ๆ อีก
รัชกาลที่ ๕ มีพระบรมราชโองการให้มหาดไทยเมืองนครราชสีมายกกองทัพปราบจนฮ่อแตกกลับไปที่เมืองขวางและทุ่งเชียงคำ
พ.ศ. ๒๔๒๘ พระยาราชนุกูล และพระยาศรีสุริยราชวรานุ เป็นแม่ทัพยกไปตีค่ายทุ่งเชียงคำ ถึงขั้นตะลุมบอน
แม้พระยาราชนุกูลถูกลูกปืนที่แข้ง แข้งแตก เดินไม่ได้ แต่พวกฮ่อสู้ไม่ได้หนีร่นถอยไป
แล้วรวบรวมกำลังกลับมาแย่งค่ายคืน แต่ไม่สำเร็จ ฮ่อขอเจรจาสงบศึก โดยจะมอบสิ่งของในค่ายให้ครึ่งหนึ่ง .... เจรจาไม่เป็นผล
เพื่อให้ชนะเด็ดขาด ไม่ให้ฮ่อกลับมาทำร้ายชาวบ้าน บ้านเมืองไม่สงบ ไม่เป็นอันทำมาหากิน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ ให้กองทัพฝ่ายใต้ขึ้นไปสมทบ ตั้งกองบัญชาการกองทัพที่เมืองหนองค่าย
นายพันเอก พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคมเป็นแม่ทัพ
พบรักระหว่างพัก .... อย่างบังเอิญ
แต่วางแผนรบเป็นอย่างดี รับสมัครชายชาวหนองคาย .... เป็นทหารอาสา อย่างสมัครใจ
ฝึกการใช้อาวุธและการรบ ร่วมรบเคียงบ่าเคียงไหล่กับทหารจากกรุงเทพฯ
(ทหารกรุงเทพฯ)
(ทหารอาสา)
พระอมรวิไสยสรเดช (โต บุนนาค) เป็นทัพหน้า
ด้วยการเตรียมพร้อมรบอย่างดี อาวุธปืนใหญ่ วิธีการรบแบบยุโรป และความสามัคคีเยี่ยมยอด
กองทัพสยามยึดค่ายทุ่งเชียงคำได้ ปราบฮ่อราบคาบเด็ดขาด
โชคร้าย .... อ้ายมี อ้ายสม ได้สูญเสียเพื่อนรักในสนามรบ
อ้ายบุญเหลือเพียงเถ้าและกระดูก กลับบ้านหาคนรัก ... แม่และเมีย ด้วยเรือคำหยาด
เหตุการณ์สงบเรียบร้อย กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม โปรดให้สร้างอนุสาวรีย์ปราบฮ่อขึ้นที่เมืองหนองคาย บรรจุอัฐิทหารอาสาชาวหนองคาย พร้อมด้วยทหารจากกรม กอง ต่าง ๆ
- กรมทหารอาสาวิเศษ
- กรมแปดเหล่า
- กรมฝรั่งแม่นปืน
- กรมสัสดี
- กรมเรือต้น
- กรมทหารมหาดเล็ก
- กรมการหัวเมือง
ด้านข้างจารึกอักษร ๔ ภาษา ไทย อังกฤษ จีน และลาว ข้อความดังนี้
ปางนี้จักแสดง พจน์พร้อมผู้ภักดี
ในอนุสาวรีย์ ไว้เป็นที่ระลึกตาม
ผู้กอปรด้วยภักดี ดังอาภรณ์ประดับงาม
ชีพมลายขจรนาม ปรากฏเกียรตินิรันดร
สูญสุริย์จันทร จึงจะสูญซึ่งความดี
วายชีพทำการกิจ โดยความสวามี
ภักดีต่อชุลี ละอองบาททบมาลย์
ปวงปราชญ์คงจักซ้อง ศรับแล้วสาธุการ
นับว่าเป็นทัยสูญ ขมีขลาดขยาดขย่อน
องอาจต่อราชกิจ มิได้คิดแต่ความมรณ์
คณะเทพไตรสร จักชูช่วยอำนวยผล
นำขันธ์เสวยสุข นฤทุกข์บได้ผล
สุขขกิจจงจักดล ประโลกยับแปรปรวน
*****
รักผืนแผ่นดินไทย หวงแหนความเป็นไทย
ศึกษาที่มา เพื่อดำรงบทบาทพลเมืองไทยอย่างรู้เท่าทัน อย่างสร้างสรรค์เพื่อชาวไทยด้วยกัน
สวัสดีพี่น้องชาวไทยทุกคนที่เห็นความหมายและคุณค่า .... ที่บรรพบุรุษต่อสู้มาอย่างอยากลำบากนะคะ
(ขอบคุณจังหวัดหนองคาย อบจ.หนองคาย ชมรมนาฏศิลป์หนองคาย จัดการแสดงให้ชมฟรี พร้อมน้ำดื่ม และ poster
ขอบคุณข้อมูลเพิ่มเติมจาก wikipedia)
ความเห็น (6)
ดีจังค่ะที่มีการจัดอย่างอลังการเพื่อรำลึกถึงประวัติศาสตร์เช่นนี้
ภาพและข้อความสวยมากๆ
ผมเคยผ่านสถานที่ในภาพที่ 3 ด้วย
จำได้ว่าเป็นสถานที่ปรับใหม่
ตอนไปนั้นยังไม่เสร็จดี
เพื่อนๆบอกว่าจัดงานแต่งงานได้ด้วย
ขอบคุณมากๆครับ
ขอบคุณมากค่ะที่นำภาพสวยๆ และความรู้มาฝากค่ะ
งานแสดงประกอบแสง สี เสียง จัดมาเป็นปีที่ ๗ ค่ะคุณป้าใหญ่
หลานได้แต่เดินเฉียดไปมา ปีนี้ตั้งใจนั่งแถวที่ ๓ ตั้งใจติดตามจริง ๆ ค่ะ
ขนลุกตลอด ซาบซึ้งในความเสียสละของบรรพบุรุษพวกเราค่ะ
ลานพญานาค หน้าศาลากลางหลังเดิมค่ะ อ.ขจิต
มาจัดงานสิคะ จะรับติดต่อสถานที่ให้ได้นะคะ ๕ ๕ ๕
ว่าแต่ มีเวลาหาเจ้าสาวยังคะ ^_,^
ขอบคุณมากค่ะคุณครูอร