ระบบสุขภาพอำเภอ

ระบบสุขภาพอำเภอ (District Health Systems) ที่เข้มแข็ง และเชื่อมโยงเครือข่ายกับระบบสุขภาพ ของทั้งประเทศ จะช่วยให้ประเทศไทยมีระบบสุขภาพที่ดี สนองและสร้างสุขภาวะของคนไทยได้ทะมัดทแมง ยิ่งขึ้น เพราะระบบสุขภาพอำเภอ จะเชื่อมกับระบบสุขภาพตำบล (รพสต.) ระบบสุขภาพชุมชน (ที่ชุมชนรวมตัวช่วยเหลือกันและช่วยตนเอง) และระบบสุขภาพครอบครัว

วันที่ ๑ กันยายน ๒๕๕๘ ผมได้ฟังการนำเสนอเรื่อง การจัดการเรียนเพื่อเพิ่มสมรรถนะการบริหาร จัดการระบบสุขภาพอำเภอ (DHML – District Health Management Learning) ในการประชุม คณะกรรมการ ขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษา สำหรับบุคลากรด้านสุขภาพในศตวรรษที่ ๒๑ (พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๖๑) ครั้งที่ ๓/๒๕๕๘ นำเสนอโดย นพ. ยงยุทธ พงษ์สุภาพ ผู้เชี่ยวชาญพิเศษ สำนักงานหลักประกันสุขภาพ

ฟังแล้วชื่นใจ ที่ได้รับรู้การริเริ่มสร้างสรรค์ดีๆ ให้แก่บ้านเมืองของเรา และเป็นการทำงานร่วมกับ หลายฝ่าย รวมทั้งหน่วยงานและเจ้าหน้าที่ของกระทรวงสาธารณสุข และฝ่ายวิชาการในสถาบันการศึกษา จำนวนมาก ทั่วประเทศ

โปรดสังเกตนะครับ การทำงานเพื่อคนอื่นนั้น คนระดับปฏิบัติเขาทำแบบร่วมมือกัน ไม่มีพรมแดน หน่วยงานปิดกั้น การต่อสู้แย่งชิงอำนาจที่เราได้ยินได้ฟังนั้น ส่วนใหญ่เพื่อตนเองและอยู่ในระดับต้องการไต่เต้า สู่ตำแหน่ง

ที่จริงโครงการของคุณหมอยงยุทธสามารถขยายเป็น DHSL (District Health Systems Learning) ได้ คือไม่ใช่แค่เรียนรู้ด้านการจัดการตามที่คุณหมอยงยุทธทำเท่านั้น สามารถนำไปสู่การเรียนรู้ของวิชาชีพสุขภาพ ร่วมกันทุกวิชาชีพได้ ที่เรียกว่า IPE (Inter-Professional Education) ทั้งเรียนทักษะวิชาชีพของแต่ละวิชาชีพ ทักษะในการทำงานร่วมกันเป็นทีมสุขภาพ และทักษะอื่นๆ

วันที่ ๔ กันยายน ๒๕๕๘ ในการประชุมสภาสถาบันอาศรมศิลป์ ผมได้แนวคิดว่าภาคีนักวิชาการ ทำงานระบบสุขภาพชุมชน มีได้สารพัดสาขาวิชาการ สาขาหนึ่งคือ สถาปนิก ที่เน้นสถาปนิกชุมชน สถาบันอาศครมศิลป์มีนักศึกษาสถาปัตยกรรมศาสตร์ นักศึกษาและอาจารย์ทำงานพัฒนา Healthy Space และเขียนบทความ พื้นที่สุขภาวะ กับ “สถาปนิกชุมชน” เล่าเรื่อง “ชุมชนเขาทอง พื้นที่สุขภาวะเพื่อสังคม คนสูงอายุ” (ตำบลเขาทอง อ. พยุหะคีรี จ. นครสวรรค์) และเรื่อง “กาญจนบุรี ปั่นเมืองจักรยาน สู่พื้นที่สุขภาวะ” อ่านแล้วเกิดความคิดว่า หากสถาปนิกทีมนี้ได้ทำงานร่วมกับทีมวิชาชีพสุขภาพ จะร่วมกันคิดนวัตกรรมในระบบสุขภาพชุมชนได้มากมาย

วิจารณ์ พานิช

๔ ก.ย. ๕๘