สอนอะไร สอนอย่างไร ในอาร์ดีเอ (RDA-Resource Description and Access) ตอนที่ 1

อาร์ดีเอ คือ มาตรฐานเพื่อช่วยบรรณารักษ์ในการสร้างเครื่องมือค้นหาข้อมูล/สารสนเทศสำหรับผู้ใช้ห้องสมุด ให้สามารถหาข้อมูลนั้นๆ เจอ ช่วยระบุชี้ชัดได้ว่าเป็นข้อมูลที่ใช่ ช่วยในการตัดสินใจเลือกข้อมูลที่ต้องการ ช่วยบอกว่าผู้ใช้จะไปเอาข้อมูลนั้นๆ มาได้จากที่ไหน ฯลฯ

ยอมรับกันทั่วไปว่า เครื่องมือค้นหาข้อมูลที่จัดทำโดยห้องสมุด ไม่น่าใช้ เข้าใจยาก ไม่เหมือนกับโปรแกรมค้นหา (Search engines) ที่ผู้ใช้พบเจออยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน และคุ้นชินเสียแล้ว

การใส่ข้อมูลบรรณานุกรม และ/หรือเมทาดาทา (อภิข้อมูล) ตามมาตรฐานอาร์ดีเอ จนกระทั่งซอฟต์แวร์ระบบห้องสมุดอัตโนมัติสามารถจัดแสดงชุดข้อมูลออกมาในลักษณะที่ใกล้เคียงกับสิ่งที่ผู้ใช้เห็นและได้รับจากโปรแกรมค้นหา/ฐานข้อมูลออนไลน์บนอินเทอร์เน็ต จะช่วยให้เครื่องมือค้นหาข้อมูลของห้องสมุดดูน่าสนใจ โต้ตอบกับผู้ใช้สารสนเทศ และแสดงผลลัพธ์จากการสืบค้น (Query) ได้ดียิั่งขึ้น

ปี 2010 สหรัฐอเมริกาเริ่มทดลองนำมาตรฐานอาร์ดีเอมาใช้ในการสร้างเครื่องมือค้นหาข้อมูล

ปี 2013 ออสเตรเลียก็ทดลองนำมาตรฐานนี้มาใช้อย่างเด็มรูปแบบ

ปี 2015 บรรณารักษ์และนักสารสนเทศในบ้านเราต่างให้ความสนใจ และเริ่มทดลองนำมาตรฐานนี้มาใช้กันบ้างแล้ว

อาจกกล่าวได้ว่า วงการวิชาชีพบ้านเราขยับตัวรับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างคึกคัก มีการพูดถึงประเด็นต่างๆ ทั้งในเชิงแนวคิด เทคนิควิธีการ และเทคโนโลยีที่รองรับมาตฐานอาร์ดีเอ อย่างกว้างขวาง ในการประชุม การสัมมนาต่างๆ

แต่ในมุมมองของผู้สอน (ตัวผู้เขียนเองด้วย smile emoticon ในฐานะผู้ให้การศึกษาและเตรียมความพร้อมแก่นิสิตที่จะต้องออกไปเป็นบรรณารักษ์วิเคราะห์สารสนเทศ (Cataloguers) "รุ่นบุกเบิก" หรือ "รุ่นอาร์ดีเอ" เราจะต้องเตรียมการสอน ออกแบบเนื้อหา และวางแผนการการสอนในหัวข้ออะไร และสอนอย่างไรบ้างนั้น ยังเป็นเรื่องที่ต้องช่วยกันขบคิดพิจารณาต่อไป (แต่เหลือเวลาอีกไม่มากนัก เพราะผมต้องสอนภาคปลาย ปี 2558 นี้แล้ว wink emoticon

การจัดการเรียน-การสอนเรื่องมาตรฐานการทำรายการใหม่ๆ น่าจะแตกต่างจากการลงมือปฏิบัติหรือการทำงานจริงอยู่บ้าง เพราะเราต้องหยุดรอให้พัฒนาการของมาตรฐาน "อยู่ตัว" คงที่ในระดับหนึ่งเสียก่อน

บทความที่ทำ link ไว้ เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ชิ้นหนึ่งที่เกิดจากการทดลองนำมาตรฐานอาร์ดีเอมาใช้สอนให้แก่นิสิตบัณฑิตศึกษาในมหาวิทยาลัยโดมินิกัน ประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งผลการทดสอบปรากฏว่า นิสิตที่เข้าอบรมสัมมนามาตรฐานอาร์ดีเอ ได้ระบุความคิดเห็นที่แสดงออกมาทั้งผลตอบรับเชิงบวกและเชิงลบ รวมถึงความเข้มข้นในการทดลองทำรายการตามมาตรฐานนี้ก็ย่อมแตกต่างไปจากการสอนนิสิตปริญญาตรีในบ้านเราแน่นอน เพราะนิสิตที่ร่วมทดสอบต่างก็ผ่านการเรียนรายวิชาการทำรายการและจัดหมวดหมู่ขั้นพื้นฐานมาแล้วทุกคน นั่นเอง

http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/016393...