มนุษย์มีพัฒนาการอย่างไร? ในแต่ละช่วงของชีวิต

การมีพัฒนาการ เป็นสิ่งที่ชี้ให้เห็นถึง การที่คนๆ นั้น มีความพยายาม และจะมีโอกาสในพัฒนาขึ้นตามลำดับ หากเมื่อใดที่ไร้ซึ่งการพัฒนาการ เมื่อนั้นหมายถึง การหยุดซึ่งการพัฒนา หยุดการเรียนรู้อย่างสิ้นเชิง และก็จะหยุดอยู่กับที่ ในที่สุดก็จะถูกต้อนเข้ามุม หรือจำเป็นที่จะต้องถูกบีบให้อยู่ในมุมโดยสิ้นเชิง มันน่าเสียดายไหม ที่ในโลกนี้มีที่ที่จะอยู่มากมาย แต่ เราต้องอยู่ได้แค่ในมุมๆ หนึ่งเท่านั้นเอง

การพัฒนาการด้านต่างๆ ของมนุษย์ จริงๆ เป็นสิ่งที่ต้องทำพร้อมๆ ไปกับการเก็บสะสมต้นทุนของมนุษย์ ซึ่งมนุษย์จะประสบความสำเร็จ และมีความสุขอย่างแท้จริงในระยะยาว ต้องมีพัฒนาการไปพร้อมๆ กับการสะสมต้นทุน 3 ด้านหลักๆ ที่ดี คือ ต้นทุนทางปัญญา คือความรู้ความสามารถ และความเชี่ยวชาญเฉพาะของคน ต้นทุนทางอารมณ์และจิตใจ คือการเข้าใจตัวเอง และเข้าใจผู้อื่น และสามารถจัดการกับอารมณ์ และจิตใจของตัวเองได้ และต้นทุนทางสังคม คือการอยู่ร่วมกับเพื่อนมนุษย์ สร้างเครือข่าย ความสัมพันธ์ ความเชื่อถือ ความไว้วางใจ กับสังคมรอบข้าง ต้นทุนเหล่านี้ ต้องเก็บสะสม มาจากพัฒนาการตั้งแต่วัยเด็ก วัยผู้ใหญ่ จนกระทั่งถึงวัยชรา

มนุษย์ทุกคน ต้องมีการพัฒนาการมาเรื่อยๆ ตั้งแต่วัยเด็ก วัยผู้ใหญ่ และวัยชรา ซึ่งในแต่ละวัย ก็จะมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน วัยทารก หรือวัยเด็ก จะพัฒนาการด้านร่างกาย หรือพูดง่ายๆ ว่าการเจริญเติบโต มีการพัฒนาการในทุกๆ ด้าน ทางสรีรวิทยา แม้กระทั่งการเจริญเติบโตของสมอง เพื่อเตรียมการรองรับการพัฒนาการที่เข้าสู่วัยผู้ใหญ่เริ่มเข้าสู่โรงเรียน ระบบการศึกษา ที่พัฒนาความรู้มากขึ้นเรื่อยๆ พร้อมเก็บสะสมเป็นต้นทุนทางปัญญาให้มากที่สุด ซึ่งวัยผู้ใหญ่ก็จะมีพัฒนาการแตกต่างไปอีก วัยผู้ใหญ่ก็จะพัฒนาโดยการเอาความรู้ที่เรียนมาหรือต้นทุนทางปัญญา มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ในการประกอบอาชีพ ประยุกต์ใช้ในการทำงาน เก็บสะสมประสบการณ์ การใช้ชีวิต การปรับตัวร่วมกับคนอื่น สะสมต้นทุนทางสังคม การอยู่ร่วมกับคนอื่นในสังคม เรียนรู้การใช้ชีวิตในสังคม เพื่อความอยู่รอดของมนุษย์ ซึ่งใครก็ตามสามารถนำต้นทุนทางปัญญามาประยุกต์ใช้กับชีวิตจริงได้ดีแค่ไหน ก็จะประสบความสำเร็จในชีวิตการทำงานได้มากเท่านั้น แค่นี้พ อหรือยังสำหรับการพัฒนา ตอบได้เลยว่า ยัง และต้องพัฒนาต่อไป พร้อมสะสมต้นทุนต่อไปเรื่อยๆ

พอเข้าถึงวัยผู้ใหญ่ตอนปลาย หรือเตรียมตัวเริ่มเข้าสู่วัยชรา สิ่งที่จะต้องมีพัฒนาต่อไปอีก และต้องเน้นเป็นพิเศษ ก็คือ พัฒนาการด้านอารมณ์และจิตใจ การพัฒนาด้านอารมณ์และจิตใจให้สูงขึ้น เป็นอะไรที่สำคัญมาก ไม่แตกต่างกับการพัฒนาการด้านอื่นๆ เลย เพราะเราจะเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ได้ ต้องมีจิตใจที่สูงส่งเหนือสิ่งมีชีวิตทั้งปวง การพัฒนาด้านอารมณ์และจิตใจ ช่วยให้เราอยู่ในสังคม อยู่ร่วมกับคนอื่น ใช้ชีวิตอยู่ในโลกนี้ได้อย่างสงบสุข ท่ามกลางความเจริญทั้งทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ท่ามกลางความเจริญทางเศรษฐกิจ ซึ่งจะทำให้เกิดการแข่งขัน การแก่งแย่งกันอยู่ตลอดเวลา ที่สำคัญที่สุดช่วยให้เราค้นพบตัวเอง ค้นพบเป้าหมายที่แท้จริงในชีวิต ประสบความสำเร็จที่แท้จริง และมีความสุขยั่งยืนถาวรทั้งในโลกนี้ และในโลกหน้า (อาคีเราะห์)

ด้วยเหตุนี้แหละ มนุษย์จึงต้องการพัฒนา และการเรียนรู้ตลอดชีวิต มนุษย์ทุกคนต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอดทั้งในโลกนี้ และในโลกหน้า ซึ่งในโลกนี้ หากใครไม่คิดที่จะพัฒนาตัวเอง พัฒนาสมอง พัฒนาจิตใจ แน่นอน เค้าจะอยู่ในโลกนี้ อย่างที่ต้องเป็นเบี้ยล่างคนอื่น หรือถูกควบคุมจากสิ่งอื่นตลอดเวลา โดยเฉพาะสิ่งที่เราเรียกว่า "กระแสสังคม" โดยไม่รู้ตัว ที่สำคัญกว่านั้น อย่าลืิมว่าทุกๆ การใช้ชีวิตในโลกนี้จะส่งผลระยะยาวไปจนถึงโลกหน้าอย่างแน่นอน