แผ่นดินทอง : ปลูกผักผลไม้ไว้กินเอง
๔/๑๐/๒๕๕๗
*************
แผ่นดินทอง : ปลูกผักผลไม้ไว้กินเอง
ปัจจุบันนี้ผู้คนส่วนใหญ่ ใฝ่หาอาหารปลอดสารพิษกันมาก โดยเฉพาะพืชผักที่บรรดาพ่อครัว แม่ครัว นำมาใช้ในการประกอบอาหารกัน ผมกับแม่พยายามที่จะดำรงชีวิตตามวิถีดั้งเดิมแต่บรรพบุรุษมา ตอนเป็นเด็กคราวที่อยู่กับยาย ได้สัมผัสวิถีชีวิตแบบเรียบง่ายจากยาย สิ่งที่พบเห็นได้ในชีวิตประจำวันคือ บนนอกบ้านหรือชานเรือน จะต้องมีกระบะผัก หรือ “เป๊าะผัก" ของคนภาคเหนือ โดยสิ่งที่ขาดไม่ได้เลยเท่าที่เห็นคือ “ผักไผ่" (ผักแพรว) “หอมด่วน" (สะระแหน่) “ต้นหอมผักชี" และ “หอมใบเป้อ" “ต้นขิง" อาหารประเภทลาบขาด ๓ อย่างเบื้องต้นไม่ได้ และต้มเนื้อขาดหอมใบเป้อไม่ได้ ยำหน่อไม้ก็ขาดใบขิงไม่ได้เช่นกัน หากขาดก็หมดอร่อยกันเลย จึงมีคำหนึ่งของภาคเหนือว่า “จู้มันเลยกะนั่น" หมายถึง “ของมันคู่กัน" นั่นเอง ผมกับแม่จึงสืบต่อความเป็นผู้ชอบทานผักและปลูกผักตามรอยยายกันตลอดมา...
การปลูกผักในสมัยปัจจุบันจะปลูกกันเพียงเล็กน้อยก็คงจะไม่ได้เรื่องอะไร ปัจจุบันคือเรา “เบื่อง่าย" อาหารก็ต้องมีความหลากหลาย พืชผักที่ปลูกก็ต้องมีความหลากหลาย หากปลูกได้ครบทุกอย่างก็ถือได้ว่า “สุดยอด" ไปเลย แต่ก็อย่างว่านั่นแหละ มักจะเข้าหลัก “หมั่นแต้บ่อแป้ขี้ค้าน" หมายถึง “ขยันขนาดไหนก็ยังสู้ความขี้เกียจ ความเหนื่อยความร้อนไม่ได้" ทางพระท่านถึงกล่าวว่า “ความขี้เกียจทำงาน คือ อบายมุข" ข้อหนึ่งในอบายมุข ๖ ผมก็มีความขี้เกียจอยู่เหมือนกัน สู้แม่ไม่ได้ แม่ขยันมาก แต่ติดอยู่ตรงกำลังร่างกายไม่ค่อยจะมี ไม่ค่อยจะไหวแล้ว จึงได้ผลงานที่ออกมาของทั้งสองโดยรวมไม่ดีนัก...
พืชผักผลไม้ที่ปลูกจึงดูสะเปะสะปะ ไร้การดูแลเอาใจใส่ ดายหญ้าพรวนดิน ไม่มีการจัดวางแผนผังหรือแบบแปลนในการปลูก ตรงไหนว่างก็หามาใส่ หามาลงตามความชอบใจ อาศัยแนวคิดเรื่อง “เศรษฐกิจพอเพียง" ที่อย่างไหนหาได้ ปลูกได้ ก็จะได้แบ่งเบารายจ่ายได้ ทุ่นไปได้อีกมาก พืชผักบางอย่างก็ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าชื่อภาษากลางว่าอย่างไร เมื่อวานตอนเช้าอากาศเย็น ผมนำกล้องถ่ายรูป ไปลองเดินรอบบ้านและหลังบ้านของตนเองและของแม่(พื้นที่เดียวกัน ๒ หลัง) ถ่ายพวกพืช ผัก ต้นไม้ บางอย่างก็ไม่ได้ถ่ายมา เช่น ผักย่านาง ต้นเทียมที่นำมาจากปักใต้ ต้นมะม่วง ต้นขนุน เป็นต้น นอกนั้นน่าจะถือว่า ครบครับ...
อยากให้ผู้อ่านได้ลองพิจารณาดูและช่วยตั้งชื่อภาษากลางให้ด้วยนะครับผม...(อัพโหลดภาพพร้อมกันหลายๆ ภาพไม่เป็นครับ ใครรู้ช่วยแนะนำด้วยครับ)
หมะเต๊ด หรือมะละกอพันธุ์เตี้ย พร้อมด้วย กระถางผักพื้นบ้าน
"มะเขือผ่อย" หรือ มะเขือกรอบลูกเรียวเล็ก สองวันเก็บกินครั้งหนึ่ง
"ฝักหมะนอย" หรือ บวบเหลี่ยม ปลูกหลายต้นแต่ได้กินเพียง ๓ ต้นเท่านั้นเอง
ผักขี้เหล็ก เก็บยอดกินได้ตลอดทั้งปี
"ผักหละ" หรือ ผักชะอม ปลูกไว้หลายต้นครับ
"ผักก้นโถง" หรือ ผัก ? ภาคกลางเรียกว่าผักอะไรหนอ...
"ผักหมะค้อนก้อม" หรือ ผักมะรุม
"หมะเขือเหนียว" หรือ มะเขือแกงสีม่วง
"พริกจี้ฟ้า" หรือ พริกขี้หนูขาว
"หมะแข้งขม" หรือ มะแว้ง ผักกับ "ต๋ำเตา" สุดยอดเลยครับ
"หมะน้ำแก้ว" หรือ ฟักทอง พันธุ์นี้แม่บอกใช้กินยอด ไม่ค่อยมีผล
"หมะน้ำ" หรือ น้ำเต้า ปลูกร่วมกับฟักทองไว้รอบ ๆ บ่อน้ำที่ขุดใหม่
"ผักหอมแฮย้" (ต้นเล็ก) หรือ ผัก...?
"หมะเขือส้มโหน่ยหน้อย" หรือ มะเขือส้มลูกเล็ก
"กล้วยอ่อง" หรือ กล้วยน้ำว้า ปลูกไว้เอากิน
"ต้นหมะขูด" หรือ ต้นมะกรูด
"ผักหวานบ้าน" หรือ ผัก...?
ถั่วฝักยาวพันธุ์พื้นบ้าน ใกล้จะวายแล้ว
"จะไค" หรือ ตะไคร้ หลายท่านคงรู้จักกันดี ปลูกไว้เยอะเลย
"ผักปั๋ง" หรือ ผักปลัง
"ตูน" หรือ ทูน สีม่วง
"ผักเม็ก" ไม้ที่ได้มาลงดินปลุกใหม่นำเข้ามาจากทางอิสาน มีรสเย็น เปรี้ยวนิดๆ กลิ่นหอมอ่อน ๆ
"ผักบอนหวาน" หรือ ต้นบอน ที่นำใบหรือก้านมาแกง
"ผักพู่นก" หรือ ใบชะพลู ปลูกแซมกับ "ผักหนอก" หรือ ใบบัวบก ครับ
"ผักหนาม" หรือ ผัก...? ปลูกร่วมกับใบบัวบกใบกลมและผักแพรว
"อ้อย" พันธุ์ดำ ข้อสั้นอวบอ้วน ปลูกเอาไว้เผื่องานแต่งงานคู่กับกล้วยครับ
"ผักไผ่" หรือ ผักแพรว ปลูกแซมกันกับ "ผักหนอก" หรือ ใบบัวบกพันธุ์ใบกลมเล็ก
"ผักกะเพรา" คงจะเรียกเหมือนกันทุกแห่ง ต่างแต่การออกเสียงเท่านั้น
"หมะยม" หรือ ต้นมะยม ปลูกเป็นไม้มงคลและยอดกินกับลาบหมู ลาบปลาได้อร่อยมาก
"ผักกูด" น่าจะเรียกชื่อเหมือนกันทุกแห่งนะครับ
"ใบเต๋ย" หรือ ต้นเตย ที่มีกลิ่นหอม นำไปสกัดเพื่อเป็นสีอาหารหรือต้มน้ำดื่มหรือเป็นนำปานะได้
"ต้นหอมใบเป้อ" หรือ ผักชีใบเลื่อยที่ปลูกใส่กระถางไว้หลังบ้าน
"ผักไผ่" ที่ปลูกใส่กระถางวางไว้หลังบ้าน เพื่อความสะดวกในการเด็ดมาทำกับข้าว
"หอมด่วน" หรือ สะระแหน่ ปลูกในกระถางหลังบ้าน
"ต้นขิง" ปลูกใส่กระถางเพื่อเอาไว้ใส่กับยำหน่อไม้และเป็นผักกับ
"ต้นหอม" ที่ขาดต้นผักชี หว่านลงกระบะแล้วแต่ไม่ยอมขึ้น รอหนาวจะปลูกอีก
"ต้น...?" แม่ปลูกไว้ นึกชื่อไม่ออก มีสรรพคุณเป็นยานำมาจากภาคตะวันออก
"ต้นหม่อนไหม" นำเข้าจากอิสานเช่นกันครับ
"ข่า" เครื่องแกงสำคัญที่คู่กับ "จะไค" หอม กระเทียม และพริกแห้ง
"ไม้เสี้ยว" ที่ยังไม่ได้ฟันกิ่งออก เรานำยอดอ่อนมาแกงอร่อยมาก
"กล้วยตานี" คงเรียกชื่อเหมือนกัน สูงใหญ่พี่สาวปลูกไว้เพื่อเอาใบทำบายศรี
ดอกไม้สีขาวปลายเรียวเล็ก ไม่แน่ใจว่าชื่ออะไร พี่สาวปลูกไว้ทำบายศรีเช่นกัน
ไม่แน่ใจว่าชื่อดอกอะไร ปลูกไว้ทำบายศรีหรือพานพุ่มเช่นกันครับ
"หมะป้าว" หรือ มะพร้าว คงเป็นพันธุ์เตี้ย หรือ "มะพร้าวน้ำหอม"
"สะเลียม" หรือ สะเดา รับประกันความขมแต่ยังสู้เทียมไม่ได้ครับ
"ผักหมะหลิดไม้" หรือ ลิ้นฟ้า รับประกันความสูง นี่ยังเล็กอยู่มีหลายต้น
"หมะขามป้อม" หรือ มะขามป้อม คงคุ้นเคยหรือรู้จักกันดี ยังไม่โตเท่าไหร่
"หมะแข้ง" หรือ มะเขือพวง เอาไว้ใส่แกงป่า แกงเขียวหวาน น้ำพริกกะปิ ฯลฯ
โหระพา
"หมะเขือผ่อย" แยกมาจากท่อต้นมะนาวเอาลงดินปลูกร่วมกับหญ้า
ผักตระกูลโกศล ไม่รู้จักชื่อสักเท่าไหร่ รู้แต่กินกับแกล้มลาบ หรือชุบแป้งทอดอร่อยมากครับ
"ผักบุ้ง" คงไม่มีใครบอกไม่รู้จักนะครับ
"พริกขี้ฟ้า" หรือ พริกขี้หนู เม็ดเล็ก แต่เผ็ดมากๆ เลยครับ
"ผักเผ็ด" หรือ ผัก...? สำหรับเอาไว้ใส่แกงแค ปลูกในท่อมะนาวครับ
"หมะเขือแจ้" ชอบนำไป "ส้า" หรือ "ยำ" รากดองกับเหล้าขาวบำรุงกำลังท่านชายครับ
"ผักแส้ว" หรือ ผัก...? ไม่แน่ใจว่าภาคกลางเรียกชื่อว่าอย่างไร แกงมีรสขมคล้ายผักขี้กวง
ไพล ไม่แน่ใจว่าบ้านผมเรียกชื่อว่าอะไร รอถามแม่ก่อน
"ผักหนอง" หรือ ผักกระถิน ที่เกือบข้ามหรือลืมไปแล้ว...
หลากหลายเหมือนกันนะ เป็นผักปลอดสารพิษทั้งนั้นครับ...ฤดูหนาวน่าจะมีมากกว่านี้
.............................................................................
ขอบคุณทุกท่านที่สนใจ ขอบคุณ GotoKnow
ความเห็น (6)
สมุนไพรน่าทานทั้งนั้นเลยค่ะ
ขอบคุณครับครู ที่ให้กำลังใจด้วยดีตลอดมา...ครูสบายดีนะครับ
"ไม่อดตายแน่..อ้ะะ"...
มีลูกอะไรไม่รู้มาฝาก..ค่ะมันแดงเต็มต้นเลย.
กินผักรอบบ้าน ปลอดสารพิษกว่าผักตลาดจ๊ะ
สุดยอดมากๆๆ
ปลูกหลายอย่างมากๆ
น่าชื่นชม
รอดูอีกครับ
เห็นแล้วอายเลย ไม่มีสักต้นที่บ้าน ต้องอาศัยตลาดตลอด