มะขามมีประโยชน์มากน้ำมะขามแก้กระหายน้ำ กัดเสมหะ แก้ท้องผูก
มะขาม ไม้ยืนต้นอายุยืนที่มีฝักทั้งรสเปรี้ยวและหวาน มะขามหวานเป็นที่ชื่นชอบของผู้ที่ชอบผลไม้หวาน ถึงแม้จะรสหวานก็ทำให้ระบายท้องได้ถ้ากินมากเกินต่อครั้ง สรรพคุณเด่นของมะขามที่เราทราบกันดีคือแก้ท้องผูกได้ มะขามหวานมีหลายพันธุ์ในประเทศไทยของเราที่ปลูก เช่น มะขามหวานพันธุ์ขันตี พันธุ์ประกายทองหรือตาแป๊ะ พันธุ์ศรีชมภู พันธุ์สีทองหรือพันธุ์นายหยัด พันธุ์หมื่นจง พันธุ์อินทผลัม ปลูกพันธุ์ไหนกันไว้บ้างค่ะ
ความสะดวกสะบายของผู้ซื้อมีมากขึ้นนะคะ เดี๋ยวนี้มีมะขามหวานขายแบบไม่มีเปลือกเปิดถุงก็กินได้เลย บางคนไม่ยอมซื้อแบบมีเปลือก กลัวแกะแล้วพบเชื้อรา เราซื้อมะขามหวานก็มีความเสี่ยงที่จะไม่ได้กินไม่คุ้มกับราคาที่ซื้อมาก็มี ทิ้งไปนะคะอย่าเสียดายถ้าพบราที่เนื้อมะขามหวานอันตรายต่อสุขภาพ
มะขามเปรี้ยวนำมาแปรรูปเป็นอาหารได้หลายอย่างที่เก็บไว้ได้นาน ถึงแม้จะเป็นลักษณะมะขามเปียกก็เก็บไว้ได้นานโดยไม่มีราแต่ถ้าซื้อมา เพื่อความสบายใจนำไปอบให้สุกก่อนก็ได้ หรือนึ่งทั้งฝักแล้วค่อยแกะเปลือกเก็บ เช่นเดียวกับมะขามหวานถ้าซื้อมามากต้องการเก็บไว้นานก็นึ่งหรืออบให้สุกก่อนเก็บ
อากาศร้อนๆน้ำสมุนไพรช่วยได้มากนะคะ การดื่มน้ำเปล่าสะอาดก็ช่วยได้อยู่แล้วแต่บ้านเราสมุนไพรมีมากอยู่ใกล้ตัวไม่ว่าจะซื้อมาหรือปลูกเอง นำมาให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพให้มากขึ้นได้เพราะในแต่ละสมุนไพรมีสารอาหารมากกว่าน้ำเปล่า และการทำก็ไม่ยุ่งยากมาก ดื่มต่อครั้งต่อวันแต่พอดี เสริมและทำดื่มบ้างนะคะ อย่างเช่น ชวนทำน้ำมะขามและนำสรรพคุณของมะขามมาฝากด้วยค่ะ
น้ำมะขาม
วิธีทำ
นำมะขามเปรี้ยวที่ไม่มีเมล็ด 1 กำมือล้างน้ำก่อน 1 ครั้ง แล้วใส่ถ้วยใส่น้ำแช่ไว้สักพักเมื่อเนื้อมะขามนิ่มก็ขย้ำให้ละลาย น้ำจะข้นถ้าข้นมากก็เติมน้ำเพิ่ม น้ำใส่หม้อประมาณ 4 แก้ว ตั้งไฟเทเฉพาะน้ำมะขามลงไปเคี่ยวในน้ำเดือด ใส่เกลือสักนิด ชิมดูก่อนว่าน้ำเปรี้ยวมากไหม เพราะบางครั้งมะขามที่ซื้อมาไม่เปรี้ยวมาก ใส่น้ำตาลทรายแดงพอประมาณก่อนแล้วชิม หวานมากน้อยตามชอบ ถ้าใส่น้ำแข็งเพิ่มความหวานให้มากขึ้น เมื่อรสพอดีตามที่ชอบ ก็ปิดไฟทิ้งไว้ให้เย็น นำใส่ขวดแช่เย็นหรือใส่น้ำแข็งตามชอบ มะขามหวานก็ทำได้เช่นกันซึ่งไม่ต้องเพิ่มความหวานก็ได้ ความข้นใสของน้ำมะขามอยู่ที่ใส่น้ำมากน้อยตามชอบ สีของน้ำมะขามเข็มอ่อนก็อยู่ที่เนื้อมะขามที่นำมาทำว่าเป็นมะขามใหม่หรือมะขามที่เก็บไว้นานแล้ว
ทราบไหมค่ะ เนื้อมะขามเปรี้ยวที่วางขายในตลาดนั้นราคาไม่ถูก กิโลกรัมละ 80-100 กว่าบาท บางบ้านปล่อยแห้งคาต้นหล่นทิ้งเพราะเปรี้ยว หรือต้นสูงขึ้นไม่ได้ หรือไม่สอยมาเก็บไว้ใช้ได้ตลอดปี ซื้อสะดวกและง่ายกว่า มะขามเป็นต้นไม้มงคลอย่างหนึ่งมีความเชื่อว่า ทำให้มีความน่าเชื่อถือ น่าเกรงขาม ฯ เป็นต้นไม้ที่เพาะเมล็ดขึ้นง่ายมาก บ้านไหนมีบริเวณเนื้อที่มากปลูกไว้สักต้น มะขามไม่ได้มีประโยชน์ที่ฝักอย่างเดียวนะคะ ประโยชน์อย่างไรบ้างนำมาฝากมีดังนี้ค่ะ
มะขาม มะขามไทย, ม่องโคล้ง (กะเหรี่ยง -กาญจนบุรี), อำเปียล (เขมร) ,
ตะลูบ (ชาวบน-โคราช), ขาม (ใต้) ,มะขามกระดาน, tamarind
ใบแก่ รสเปรี้ยวฝาด ขับเสมหะในลำไส้ ฟอกโลหิต ขับเลือดและลมในลำไส้ แก้บิด แก้ไอ
ต้มเอาน้ำโกรกศีรษะเด็กในตอนเช้า แก้หวัดคัดจมูก
เนื้อในฝัก รสเปรี้ยว กัดเสมหะ แก้ท้องผูก แก้กระหายน้ำ
คั้นกับน้ำปูนใสดื่มขับเลือด ขับลมในสตรีที่คลอดใหม่ๆ แก้สันนิบาตหน้าเพลิง
คั้นกับเกลือและน้ำดื่มขับรก
เปลือกเมล็ด (กะเทาะเมล็ดมะขาม) รสฝาด รับประทาน แก้ท้องร่วง คุมธาตุ แก้อาเจียน
สมานแผล บดเป็นผงละลายน้ำปิดแผลในคนที่เป็นโรคเบาหวาน
เมล็ดใน รสมัน ขับพยาธิไส้เดือน ต้องใช้ยาระบายช่วย
รกมะขาม (เป็นเส้นคล้ายก้างปลาโอบเนื้อมะขามไว้) รสฝาด แก้ท้องเสีย
เปลือกต้น รสฝาดเมาร้อน แก้เหงือกบวม ฆ่าแมงกินฟัน ฆ่าพยาธิผิวหนัง
ต้มหรือฝนกับน้ำปูนใส ทารักษาบาดแผลเรื้อรัง ชะล้างบาดแผล
แก่น รสฝาดเมา กล่อมเสมหะและโลหิต
(ขอบคุณ สรรพคุณมะขามจากหนังสือเภสัชกรรมไทยร่วมอนุรักษ์มรดกไทยโดย วุฒิ วุฒิธรรมเวช)
คุณค่าอาหารและสรรพคุณ
ผลมะขาม ให้คาร์โบไฮเดรต โปรตีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามมินเอ และประกอบด้วยกรดอินทรีย์หลายตัว เช่น กรดคาทาลิก กรดซิตริก เป็นต้น กรดเหล่านี้มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ และลดความร้อนของร่างกาย การแพทย์แผนไทยเชื่่อว่า รสเปรี้ยวจากมะขามเปรี้ยวนี้จะช่วยกัดเสมหะให้ละลายได้ น้ำมะขามดื่มแก้กระหาย คนโบราณใช้น้ำมะขามละลายกับน้ำเกลือ สวนทวารแก้ท้องผูก และดื่มแก้กระหายน้ำ กับทั้งเป็นยาขับเลือดลมของผู้หญิงหลังคลอดบุตรใหม่ๆ น้ำมะขามเปียกยังใช้ขัดเครืองทองเหลือง เครืองเงินเป็นเงางามอีกด้วย
ยอดอ่อนและฝักสด มีแคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินซีมาก ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง ไม่เปราะง่าย และช่วยให้ร่างกายมีภูมิต้านทานโรคเพิ่มขึ้น มีธาตุเหล็ก ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดง มีเบต้า-แคโรทีน ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของวิตามินเอช่วยบำรุงสายตา
ใบมะขาม มี แคลเซียม เส้นใย และฟอสฟอรัส ใช้ปรุงเป็นยาแก้โรคบิด แก้ไอ ใช้ต้มน้ำรวมกับหัวหอมโกรกหัวเด็กเล็กแก้หวัดคัดจมูก เมล็ดมีมิวซิเลจสูง ไขมัน คาร์โบไฮเดรต น้ำมันชนิด semidrying fixed oil และอื่นๆ เมล็ดคั่วไฟและกระเทาะเปลือกออกกิน แก้อาการท้องร่วง แก้อาเจียน แก่นมะขาม แก้ฝีในมดลูก อาการสะอึก และรักษาโรคบิด
(ขอบคุณคุณค่าอาหารและสรรพคุณมะขาม จากหนังสือสวนอนุรักษ์และพัฒนาพรรณไม้เขตร้อน โดยกรมวิชาการเกษตร )
จะเพิ่มต้นไม้ คิดถึงมะขามสักต้นนะคะ
ดอก ยอดอ่อน ใบแก่ ฝักอ่อน ฝักแก่ เนื้อในเมล็ด นำมาเป็นอาหารได้ และดีต่อสุขภาพมากด้วย
ส้าหรือยำยอดมะขาม
วิธีทำ ตำพริกแห้งหอมกระเทียมกะปิอย่างละนิดอย่างละหน่อยตำให้ละเอียด นำไปคั่วไฟให้สุกหอมใส่เนื้อหมูสับหรือเนื้อปลา ใส่น้ำนิดหน่อย ปรุงรสด้วยน้ำปลาน้ำตาลชิมดูอร่อยแล้วก็ปิดไฟทิ้งไว้ให้เย็น ก็นำไปคลุกเคล้ายำกับยอดมะขามหรือดอกมะขาม เพิ่มมะเขือเทศ หัวหอมแดงหรือหัวหอมใหญ่ซอบบางๆสักนิด ก็อร่อยได้แล้วรสเปรี้ยวจากยอดหรือดอกมะขามและมะเขือเทศ หวานจากหัวหอม ถ้าเปรี้ยวไม่พอก็เพิ่มมะนาว ได้อาหารกินเล่นเปล่าๆลดน้ำหนักหรือกินกับข้าวนึ่งอุ่นๆอร่อยมากค่ะ
ได้ยำดอกมะขามกับปลากระพงหยองไว้ http://www.gotoknow.org/posts/535161 อร่อยมากค่ะ
และน้ำดอกมะขาม http://www.gotoknow.org/posts/535065
ผู้ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานมีแผลเรื้อรังหรือผู้ป่วยที่มีแผลกดทับ
นำเปลือกเมล็ดมาบดแล้วทาแผลบ่อยๆนะคะช่วยสมานแผลให้แห้งหายได้
และน้ำมันมะพร้าวมีกรดลอลิกมากก็ทาให้หายและดีขึ้นได้เช่นกัน
ด้วยความปรารถนาดี กานดา แสนมณี
วันอาทิตย์ที่ ๒๐ เมษายน พ.ศ ๒๕๕๗
ความเห็น (6)
ขอบคุณมากๆครับผม
ชอบน้ำมะขามจ้ะ ขอบคุณจ้ะ
ขอบคุณค่ะสำหรับความรู้เกี่ยวกับสรรพคุณของมะขาม
ตอนนี้ปลูกไว้ 1 ต้นค่ะ มีแรงบรรดาลใจจากการที่เห็นยอดมะขามอ่อนในห้าง แพงมากนิดเดียว 15 บาทก็เลยเอาเม็ดมาทิ้ง ๆไว้ ขึ้นง่ายมาก เก็บไว้ 1 ต้น ตัดให้เตี้ยแค่ศรีษะ อยากกินใบอ่อนก็รูดใบแก่ทิ้ง ไม่นานก็ได้ยอดอ่อนพอกิน 1 มื้อค่ะ
ตอนเด็กในรั้วบ้านซึ่งมีบ้านพี่น้อง 8 หลังคาเรือน เด็กเยอะแยะ มีต้นมะขามสูงใหญ่ต้นหนึ่ง เด็กผู้ชายจะขึ้นไปเก็บ ฝักหรือใบอ่อนถ้าผู้ใหญ่ใช้ โดยเฉพาะหน้าหนาวเด็กเล็กเป็นหวัด ผู้ใหญ่จะต้มน้ำใส่ใบมะขามและหอมทุบ ใส่กาละมังใบใหญ่ ทำน้ำอุ่นใช้อาบน้ำสระผมแก้หวัดดีนักแล อาบน้ำอุ่น ๆในบรรากาศโอเพนกลางชานเรือนท่ามกลางลมหนาว อบอุ่นมีความสุขกันเหลือเกิน เด็ก ๆเข้าคิวรออาบน้ำกัน ....เขียนแล้วคิดถึงบรรากาศแบบนั้น ไม่มีอีกแล้ว ผู้ใหญ่ล่วงลับกันหมดเหลือ 2-3 ท่าน เด็ก ๆก็เกือบแก่กันหมดแล้วค่ะ
ขอบคุณค่ะ ต้องลองปลูกมะขามสักต้นแล้วค่ะ
สำหรับดิฉันมะขามคือยาระบายที่เยี่ยมที่สุดค่ะ
ไม่เคยเอายอดมะขามไปยำ
จะลองทำดูนะครับ