เที่ยวงานปอยส่างลอง

ปอยส่างลอง

ประเพณีและวัฒนธรรมของล้านนาไทย

อาณาจักรที่มีชื่อว่า "ล้านนาไทย" ในอดีตนั้น หมายถึงบริเวณพื้นที่ทางตอนบน ในภาคเหนือของประเทศไทยปัจจุบันอันได้แก่ จังหวัด ลำปาง พะเยา แพร่ น่าน ลำพูน เชียงราย เชียงใหม่ และจังหวัดแม่ฮ่องสอน ล้านนาไทยเป็นอาณาจักรที่เคยมีความเจริญรุ่งเรืองมาก่อนในครั้งอดีต เป็นอาณาจักรที่มีวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีที่ดีงาม เป็นแบบอย่างท่ีชาวไทยทางภาคเหนือในปัจจุบัน ได้ยึดมั่นและปฏิบัติสืบทอดกันมา มิได้เสื่อมคลาย แม้ว่าปัจจุบันนี้ สภาพความเป็นอยู่ของชีวิตได้เปลี่ยนไปบ้าง แต่ก็มิได้ทำให้ชาวไทยทางภาคเหนือของเราละเลยต่อประเพณีและวัฒนธรรมต่างๆ เหล่านี้เลย

ปอยส่างลอง คืออะไร

จังหวัดแม่ฮ่องสอน แม้จะเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนาไทย แต่มีขนบธรรมเนียม วัฒนธรรมและประเพณี ที่ผิดแผกไปจากหลายจังหวัดทางภาคเหนืออยู่มากทีเดียว เช่น ประเพณีจองพารา และประเพณีการบวชลูกแก้ว(บวชสามเณร) ซึ่งทางจังหวัดแม่ฮ่องสอนเรียกประเพณีนี้ว่า "ปอยส่างลอง"

ชาวไทยใหญ่แห่งเมืองแม่ฮองสอน ถือว่าประเพณี "ปอยส่างลอง" เป็นประเพณีการบวชที่สำคัญ และจัดงานยิ่งใหญ่ เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัด เมื่อก่อนนี้ประเพณีปอยส่างลอง ได้เลิกจัดทำไประยะหนึ่งและต่อมากลับได้รับการฟื้นฟูมาใหม่จนเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปและถือปฏิบัติสืบมาจนปัจจุบัน

ส่างลอง ยังถือว่าเป็นคนธรรมดาอยู่แต่มีความสำคัญกว่าคนทั่วไป โดยชาวไทยใหญ่ที่จัดงานปอยส่างลองขึ้นมา จะให้ความสำคัญแก่ผู้ที่เป็นส่างลองมากเป็นพิเศษ เด็กชายชาวไทยใหญ่จึงมีสิทธ์ิที่จะได้เป็นส่างลองกันทั้งนั้น การบวชส่างลองถือว่าเป็นการทำบุญที่ได้กุศลมาก จึงมักมีผู้ใจบุญจัดงานนี้ขึ้นมา หากบ้านใหนมีลูกชายอยู่ในวัยบวช แต่ไม่สามารถจะจัดงานใหญ่ได้ ก็สามารถจะนำลูกชายไปร่วมบวชได้ ดังนั้น งานปอยส่างลองแต่ละครั้งจึงมักจะมีส่างลองกันหลายๆ คน

การบวชหรือการจัดงานปอยส่างลองขึ้นนั้น ชาวแม่ฮองสอนมักจะจัดกันในฤดูที่ว่างเว้นจากการทำไร่ทำนา หมายถึง เดือนมีนาคมและเมษายน ซึ่งเป็นช่วงระหว่างโรงเรียนปิดภาคเรียน และจะสึกจากการเป็นสามเณร เมื่อโรงเรียนเปิดภาคเรียนตามปกติ การบวชเป็นสามเณรของคนไทยใหญ่มีอยู่ ๒ อย่าง คือเป็นส่างลองกับข่ามดิบ ข่ามดิบนั้นถือเป็นการบวชที่ไม่มีพิธีรีตองอะไรมากนัก หมายถึง การโกนผมเข้าบวชที่วัดเลย แต่การบวชแบบเป็นส่างลองนั้น ถือว่าได้กุศลแรง การบวชเณรทั้งสองอย่างนี้ ส่วนมากเด็กจะมีอายุในระหว่าง ๑๐-๑๔ ขวบเท่านั้น จึงจะให้บวช

ปอยส่างลอง เป็นประเพณีอันเกี่ยวกับพุทธศาสนาที่สำคัญของชาวจังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นประเพณีของชาวไทยใหญ่หรือคนไต ที่มีมาแต่โบราณการ และมีเพียงจังหวัดเดียวเท่านั้น ที่จัดงานประเพณีการบวชสามเณรค่อนข้างจะแปลกไปกว่าจังหวัดอื่นๆ ทางภาคเหนือ ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเรียกว่า งานบวชลูกแก้ว ที่มีความหมายว่าเป็นการบวชลูกที่ดีใสบริสุทธิ์ดังแก้ว นั่นเอง

ที่มา: สมัย สุทธิธรรม. ๒๕๓๑. ปอยส่างลอง.

พิมพ์ครั้งที่ ๑. หนังสือชุดความรู้ไทยของ

องค์การค้าของคุรุสภา.

การท่องเที่ยวในครั้งนี้ผมมีความรู้สึกประทับใจอะไรหลายๆด้าน การท่องเที่ยว การเดินทาง การถ่ายภาพ กับเพื่อนที่ผมสนิทที่สุด เวลาที่ผ่านมาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอะไรหลายๆอย่าง ทำให้เห็นโลกแห่งความจริง ทำให้รู้ว่าควรปฏิบัติตัวอย่างไร จึงจะทำให้ตัวเองไม่เกิดการผิดพลาดอีก อย่างน้อยผมก็ได้ครอบครัวที่คอยช่วยเหลือผมและให้กำลังใจด้วยดีเสมอมา จนได้มาเที่่ยวกับเพื่อนเพื่อได้ผ่อนคลายจากเรื่องที่มันเครียดๆ และกลับมาเร่ิมต้นใหม่ กับการวางแผนตัวเอง ตั้งเป้าหมาย และมีความตั้งใจมากขึ้น ที่จะทำอะไรให้มันดีกับตัวเอง แล้วนำความรู้ของตัวเองไปช่วยเหลือและพัฒนาสังคมตามกำลังและความสามารถของผมเอง ในด้านการศึกษา และในวันนี้ผมดีใจที่ได้เรียนในระดับปริญญาเอก จนนึกถึงวันที่ได้ไปเที่ยวกับเพื่อนสนิทของผมในวันนั้น