อิสรภาพทางวิชาการ & คุณสมบัติอาจารย์ที่พึงประสงค์
บันทึกนี้ เกิดขึ้น จากการ "ตกผลึก" ความคิด / ทัศนคติ และ จินตภาพ จากการได้อ่านบันทึก เรื่องราว เกี่ยวกับ การศึกษาของไทย (บางส่วน)และได้พูดคุยกับ กัลยาณมิตร แบบไม่เป็นทางการ พร้อมทั้ง การไปเข้าร่วม ประชุม อบรม สัมมนา ฟังบรรยาย สารพัด จิปาถะ มาระยะหนึ่ง ...
ขอขอบคุณภาพจาก Google
ประเด็นที่จะแสดงความคิดเห็น ในบันทึกนี้ ...ว่าด้วยเรื่องของ "อาจารย์มืออาชีพ" : แนวคิด เครื่องมือ และการพัฒนา เป็นชื่อหนังสือที่เขียน รวบรวม และ เรียบเรียงโดย ศาสตราจารย์ ไพฑูรย์ สินลารัตน์ ปรมาจารย์ ด้านการอุดมศึกษา หนังสือนี้ จัดทำในนาม กรรมการบริหารเครือข่ายวิชาชีพอาจารย์และองค์กรระดับอุดมศึกษาแห่งประเทศไทย จัดพิมพ์เมื่อ ปี พ.ศ. 2551 .......
หนังสือเล่มนี้ ได้รวบรวมบทความทางการอุดมศึกษาไว้ 12 บทความ จากคณาจารย์อาวุโส ของสถาบันอุดมศึกษาต่างๆ อาทิ การพัฒนาคณาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษา / แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนการสอนในสังคมฐานความรู้ / การเรียนรู้โดยใช้ทีมเป็นฐาน (Team-Based Learning) / การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (ProblemBased Learning) / การเรียนรู้ที่มีวิจัยเป็นฐาน (Research-Based Learnung) / การเรียนรู้ด้วยการตกผลึกทางปัญญา (Crystal-Based Learning) / การเรียนการสอนในห้องเรียนขนาดใหญ่ : อุปสรรคและทางเลือกที่ท้าทาย ... เป็นต้น
ประเด็นที่ผู้เขียน ให้ความสำคัญ ในบริบท นี้ เป็นเรื่องของ การพัฒนาคณาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษา ซึ่งเป็นเรื่องที่มีข้อสังเกตุ ในสังคมอุดมศึกษาไทย อยู่ไม่น้อยจากประสบการณ์ตรง (เห็นด้วยตา /อยู่ในบรรยากาศ และสถานการณ์ จริง ในสถาบันอุดมศึกษามากว่า สองทศวรรษ ทั้งสถาบันอุดมศึกษาภาครัฐ และภาคเอกชน)ในระดับ Top ทั้งสิ้น) ...ลักษณะอาจารย์ที่พบ ยกตัวอย่างเพียงแค่ 3 ข้อ คือ....
1. อายุอยู่ในช่วง มัชฌิมวัย (เป็นวัยที่เป็นทั้ง ผู้พึ่งพิงคนอื่น และ ให้ผู้อื่นได้พึ่งพิง)
2. บุคลิกภาพแห่งความเป็นนักวิชาการ (แปรสภาพไปตามสังคมยุคดิจิตัล)
3. วุฒิภาวะ กาลเทสะ (ขัดแย้งกับวิชาชีพ อย่างน่าห่วงใย)
เมื่อ ผู้เขียน ... ได้พบเห็น พูดคุย กับเพื่อนร่วมคณาจารย์ บางท่าน ..... ก็รู้สึก อึดอัด ขัดใจ ...ประการใด บอกไม่ถูก....กลับมาถามไถ่ เพื่อนคณาจารย์ รุ่นราวคราวเดียวกัน....ด้วยความประหวั่น วิตกจริต ว่า นี่ตัวข้าพเจ้าเอง "ผิดปกติอะไร หรือเปล่า" จึงหาเพื่อนร่วมวิชาชีพ ในวัยเดียวกัน คิด คล้ายๆ กัน ยึดถือปฏิบัติ ใกล้ๆ กัน...ช่างหายากลงไปทุกขณะจิต.......ได้รับคำตอบ จากเพื่อนสนิท คนหนึ่งว่า....///...เธอเองนั่นแหละ ที่ต้องปรับตัว ปรับใจ เด็กสมัยนี้ มันเป็นเยี่ยงนี้ กันเกือบหมดแล้ว...เธอจะไปมัวหา คนวัยเธอ ที่มีบุคลภาพ ภาคภูมิ สง่างาม น่านับถือ.... ในอาชีพอาจารย์ในมหาวิทยาลัย คงจะน้อย....เพราะ ในช่วงสมัยหนึ่ง ...ที่ผ่านมาระบบราชการ "ยุติการบรรจุอาจารย์" ... คนรุ่นราว คราวเดียวกันกับเรา ก็ไปทำอาชีพ อื่น ๆ ในภาคเอกชน กันหมด...../// อาจารย์ ในรุ่นหลัง ๆ ต่อมา....ก็ มีแต่แบบนี้แหละ......
...ความขัดหู ขัดตา ขัดใจ ขัดจริต....ที่ปรากฏ นับตั้งแต่ การแต่งกายของคณาจารย์ ทั้งชาย และหญิง และ เพศที่สาม / การใช้คำพูดในที่ประชุม และในที่สาธารณะ / วุฒิภาวะ ในการแสดงออกในสังคม......เช่น.....สวมกระโปรงสั้นเหนือเข่า มาก และไม่สวมถุงน่อง / ชายกระโปรง มีเส้นด้ายหลุดลุ่ย ไม่เรียบร้อย / สวมเสื้อ ผ้าชีฟองบาง และไม่สวมเสื้อซับใน / สวมรองเท้า ชนิดเปิดส้นเท้า / พูดจาหยอกล้อ เล่นหัว ใช้คำพูด ไม่รู้กาลเทสะ กับอาจารย์ผู้หลักผู้ใหญ่ รวมทั้งเพื่อนร่วมอาจารย์ด้วยกัน ในห้องประชุมกลุ่มย่อย ด้วยเรื่อง หาสาระ ไม่ค่อยเจอ....หนักไปกว่านั้น ที่เห็นด้วยตา...คือ ...."สวมชุดเดรส สั้นมาก แขนกุด ไว้ภายใน และ สวมครุย ทับภายนอก" สวมรองเท้า เปิด ส้น เปิดนิ้วเท้า.....มาร่วมในพิธีถ่ายภาพหมู่ กับนิสิต นักศึกษา ในพิธีรับพระราชทานปริญญาบัตร.........เดิน อย่างสง่าผ่าเผย .... ผู้เขียน เห็นแล้ว ละอายใจ...แทน ยิ่งนัก.......
ทั้งหมดนั้น คือ การบ่น ตามความรู้สึกของตนแต่เพียงถ่ายเดียว .... /// ยังคง มีท่านคณาจารย์ ที่เคารพ รัก อีกจำนวนไม่น้อย ที่เห็นเป็นแบบอย่าง ... อย่างสง่างาม ในทุกอิริยาบท...ทั้งการครองตน ครองคน และครองงาน สมกับเป็นบูรพาจารย์ โดยแท้จริง ทั้ง วาจา กริยา สติปัญญา เป็นผู้มีภูมฐาน มีภูมิรู้ และ มีภูมิปัญญา โดยแท้....
จากหนังสือ ที่เกริ่นกล่าวถึงในข้างต้น ให้ความสำคัญกับการพัฒนาคณาจารย์ โดยเน้นที่การปรับปรุงการเรียนการสอน ของคณาจารย์ ด้วยเหตุที่มีการขยายตัวของหลักสูตรใหม่ มีการขยายตัวทางด้านการวิจัย และการบริการชุมชนของมหาวิทยาลัยเกิดขึ้นมากและรวดเร็ว รวมทั้ง ความรู้เกี่ยวกับการเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษาได้รับการพัฒนาขึ้นอย่างมาก ....จึงต้องพัฒนาอาจารย์ โดยเน้นเรื่อง การเรียนการสอน ในรูปแบบต่างๆ ที่เหมาะสม ตามบริบท ของสังคมที่เปลี่ยนไป....
ในทัศนะของผู้เขียน กลับมองต่างมุม...ว่า คุณภาพของอาจารย์ คงมิได้ปรับปรุงการเรียนการสอน เพียงอย่างเดียว....ผู้ที่เข้ามาเป็นอาจารย์ ทั้งสถาบันอุดมศึกษาภาครัฐ และ ภาคเอกชน ...สิ่งที่ต้องตระหนัก สำนึก สำเนียก คือ " คุณสมบัติอาจารย์ ที่พึงประสงค์" /// ไม่น้อยกว่า " คุณสมบัติบัณฑิตที่พึงประสงค์" ที่บรรดา อาจารย์ขวนขวาย เข้มงวด กวดขัน กันอยู่ เยี่ยงนี้ หรือกระไร....?????
ผู้เขียนมีความรู้เพียงน้อยนิดจึงแสดงความคิดเห็นไปตามประสา...
ท่านผู้รู้ ผู้มีประสบการณ์ ท่านอื่น อาจมีความคิดเห็น ที่แปลกต่าง...ถือว่า เป็น "อิสรภาพทางวิชาการระหว่างกัน นะคะ"
ด้วยความเคารพ
จอย ทองกล่อมสี
๒๒ ตุลาคม ๒๕๕๖
ความเห็น (13)
ตามมาให้กำลังใจ คนเป็นอาจารย์ .... ขอบคุณค่ะ
พบเจอบ่อยมาก
ทั้งชาย และหญิง และ เพศที่สาม / การใช้คำพูดในที่ประชุม และในที่สาธารณะ / วุฒิภาวะ ในการแสดงออกในสังคม......เช่น.....สวมกระโปรงสั้นเหนือเข่า มาก และไม่สวมถุงน่อง / ชายกระโปรง มีเส้นด้ายหลุดลุ่ย ไม่เรียบร้อย / สวมเสื้อ ผ้าชีฟองบาง และไม่สวมเสื้อซับใน / สวมรองเท้า ชนิดเปิดส้นเท้า / พูดจาหยอกล้อ เล่นหัว ใช้คำพูด ไม่รู้กาลเทสะ กับอาจารย์ผู้หลักผู้ใหญ่ รวมทั้งเพื่อนร่วมอาจารย์ด้วยกัน ในห้องประชุมกลุ่มย่อย ด้วยเรื่อง หาสาระ ไม่ค่อยเจอ....
เลยงง งง ว่าอาจารย์เป็นเพศอะไรแน่ ไม่แปลกใจที่นิสิตเลียนแบบ
สงสัยคนรุ่นเรากำลังสูญพันธุ์
ว่าจะไปหาอาชีพอื่นทำเหมือนกัน รับไม่ได้ 555 กับอาจารย์รุ่นใหม่บางคน
ประเด็นน่าสนใจครับ ;)...
น่าสนใจมากๆเลย ครับ
เหมือนกันหมดเลยนะคะ...แสดงว่าเป็นคนยุคใหม่กันเหรอค่ะ
ส่งการ์ดของเด็ก ๆ มาให้อาจารย์จอยแล้วนะจ๊ะ ขอบคุณมากมายสำหรับบันทึกดี ๆ จ้ะ
ขอบคุณนะคะที่ให้ข้อคิดดีๆ ตามมาอ่านค่ะ
เข้ามาอ่านอีกครั้ง ยามค่ำคืน ... "มันจี๊ด" ครับ ;)...
...คนเราไม่ว่ารุ่นไหนขอให้มีกาลเทศะนะคะ...รู้เวลา รู้สถานที่ นะคะอาจารย์จอย...
สวัสดีค่ะ
ยินดีที่ได้รู้จักเพื่อนร่วมสถาบันฯ ค่ะ
และดีใจที่ได้อ่านบันทึกนี้ ชอบค่ะ แต่ที่ชอบที่สุดก็คือความคิดเห็นของ ท่าน ดร.พจนา แย้มนัยนา ด้านบนนี้ล่ะค่ะ
ไม่ว่าวัยใด อาชีพใด ควรรู้กาลเทศะ ยิ่งคนได้ชื่อว่าเป็น "ครูอาจารย์" ยิ่งต้องระวังตัวเพราะถูกคาดหวังค่ะ
ขอบคุณบันทึกดีๆ ค่ะ คนอยากเป็นครูอ่านแล้วต้องคิดๆๆๆๆค่ะ :)
อาจารย์จอย
อยากได้เมล็ดผักชนิดไหนบ้าง
ที่บ้านผมมีเมล็ดแค ถั่วพู ถั่วเล็บมือนาง บวบลูกยาว บวบงู และอีกหลายอย่าง เพิ่งกลับบ้านไร่มา
เอาเมล็ดปลูกในกระถางได้
ดูฝีมือพี่ใหญ่ปลูกนะครับ
http://www.gotoknow.org/posts/550891
กำลังจะขยายไปให้โรงเรียนปลูกครับ
สวัสดีค่ะ อาจารย์ พี่ขอเข้ามาติดตามอาจารย์นะคะ
ชอบที่เขียนมาทั้งหมดในบันทึกนี้
การวางตัว การแต่งกาย มีความสำคัญควรเป็นไปตามกาลเทสะ สำหรับครูบาอาจารย์นี่พี่คนหัวเก่า พี่ว่ามีความสำคัญมากกว่าทุกอาชีพค่ะ
พี่ไปที่คณะแพทย์จุฬาบ่อย ลูกชายอยู่ที่นั่น ถ้าเจอหน้าจะทักทายนะคะ