หลักวิชาการพื้นฐาน ในการจำแนก "พระกรุ" ออกจาก "พระโรงงาน"

เท่าที่ประมวลข้อมูลทางวิชาการมาทั้งหมดทุกสายเท่าที่ค้นคว้าได้

 

พบว่า

 

วิธีการสร้างพระพุทธรูปขนาดเล็กๆ เพื่อทำบุญ ต่ออายุพระพุทธศาสนา
(ที่ปัจจุบันเราเรียกกันว่า "พระกรุ" หรือ "พระเครื่อง" )
โดยทำแล้วก็เก็บใส่เจดีย์ หรือฝังกับลูกนิมิต ฯลฯ นั้น

จากการศึกษาเชิงวิเคราะห์ตามหลักวิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และศิลปศาสตร์แล้ว

ในสมัยโบราณ ท่านจะสร้างองค์พระเป็น "พ่อพิมพ์" แบบสวยงาม วิจิตรพิศดารนั้น จำนวนน้อยมาก

ส่วนใหญ่จะแกะขึ้นมาเพียงองค์เดียว ถ้าจะต้องทำเพิ่ม (ที่น่าจะเกิดจากการแตกสลายของพระพ่อพิมพ์เดิม)

ก็มักใช้องค์ที่สร้างขึ้นมาใหม่ เป็นพ่อพิมพ์ ไปกดเป็นแม่พิมพ์ต่อๆไปเรื่อยๆ

 

จนกว่าจะได้จำนวนครบตามต้องการ

ดังนั้น

จึงทำให้พระพุทธรูปขนาดเล็กเหล่านี้จะมีลักษณะที่ติดมาจากพ่อพิมพ์เดิมมาเสมอ

แม้จะใช้พ่อพิมพ์ใหม่ที่เลือกมาจากพระที่สร้างมาก่อน ลักษณะเหล่านี้ก็จะติดมา

ทั้ง
1. จุดรายละเอียดที่องค์พระ (ที่วงการพระเครื่องเรียกว่า "ตำหนิ")

และ
2. ลักษณะของเส้นสาย ลวดลายศิลปะ (ที่วงการเรียกว่า "พิมพ์")

(แต่คำว่า "พิมพ์" ในวงการฯ บางทีก็ใช้สับสน ไปหมายถึง "ความผิดเพี้ยน" ไปจากเดิม แต่บางทีก็ใช้เรียก "แม่พิมพ์" ต่างๆกัน อย่างไม่บอกหลักการที่มาในการเรียก ทำให้มือใหม่สับสนมากขึ้นไปอีก)

ฉะนั้น............

การดูพระเก่า สร้างแบบสมัยโบราณ............

1. ถ้าเริ่มจาก จับจุดรายละเอียดขององค์พระ (ตำหนิ) ที่มีติดมาจากพ่อพิมพ์เดิมหลายสิบจุด หรือจะว่าเป็นร้อยๆจุดก็ได้ (ที่ช่างทำพระในโรงงานมักจะทำไม่ครบ แม้จะเอาพระเก่าไปกดพิมพ์ก็จะเพี้ยนต่อไปอีก) ก็เป็นวิธีที่ 1

หรือ
2. จำลักษณะของเส้นสายศิลปะ แบบที่ธนาคารจำลายมือเบิกเงิน ก็ได้ (ที่ช่างก็จะทำแบบ "ลายมือปลอมลายเซ็นต์" คนดูเป็น คุ้นเคยก็จะดูออก)

หรือทั้งสองอย่างประกอบกันก็ได้

แต่ที่แน่นอนและง่ายกว่า ก็คือ การดูเนื้อ.....................

เพราะช่างยังทำไม่ได้เลย ทั้งดิน ชิน และ ผง

อย่างมากก็เอาเรซินมาอัดแต่งผิว ไม่มีความเก่าใดๆ

การอัดก็จะพยายามทำแม่พิมพ์ให้มีทั้งศิลปะและตำหนิตามตำรา (แต่ก็มักไม่ครบดังกล่าวแล้ว)

หลักการดูพระกรุเก่าๆ ก็มีประมาณนี้ครับ

รู้แล้ว (ตามที่บอกข้างต้น) ก็ ง่ายๆๆ

ยังไม่รู้ ไม่จับหลักใดๆ หยิบแบบ "ดำน้ำ" หวัง "ฟลุค" อย่างเดียว (เหมือนว่ายน้ำไล่จับปลาช่อนในคลองสักตัว) ก็ยากแน่นอน

อิอิอิอิอิอิอิอิอิอิอิอิอิอิอิ

[ดร. แสวง รวยสูงเนิน]

ยังกับไม่ใช่พระกรุนะครับ เนื้อดูใหม่ๆ พิมพ์ผสมหลากหลายมากครับ ไม่เคยเห็นครับ

[วุฒิ เกษม]

ขอบพระคุณมากครับ