เติบโตอย่างไร ? กาย ใจ จิตวิญญาณ
<blockquote><blockquote> <strong><span style="font-size: 11.5pt; font-family: Tahoma"></span></strong><img src="http://cdn.gotoknow.org/assets/media/files/000/034/461/original_aek.jpeg?1285450178" border="0" align="middle"><br>
</blockquote></blockquote><p class="MsoNormal">เมื่อถามถึง คำว่า “สุขภาพ” มีความหมายอย่างไร กับคนในชุมชน ก็จะได้คำตอบที่หลากหลาย และคำตอบก็เป็นคำตอบที่เป็นแนวคิดเชิงบวก </p> <p class="MsoNormal">ครั้งหนึ่งเมื่อช่วงเรียนปริญญาตรี อาจารย์ท่านได้บอกว่า “Health is ม่วน” คำว่า “ม่วน” เป็นภาษาล้านนา ซึ่งหมายถึง มีความสุข สนุก ดังนั้นความหมายของสุขภาพจึงเกี่ยวพันกับความสุข หากปรากฏการณ์ใดที่สร้างสุข ปรากฏการณ์นั้นถือเป็น “สุขภาพ” ตามความหมายง่ายๆ </p> <p class="MsoNormal"> จะมีสุขอย่างไร ? เป็นคำถามแสนง่าย แต่หาคำตอบยากมาก เพราะความหลากหลายของความสุขนี่เอง ทำให้มนุษย์มีกระบวนการสร้างสุขหลากหลาย ตามจริตและแรงกรรม(Karma) ของตน</p> <p class="MsoNormal"> ผมคิดว่า หากเราจะสุข ก็ต้องพึงมีองค์ประกอบครบ “กาย ใจ จิตวิญญาณ” ที่เติบโตอย่างเข้มแข็ง ตามภาษาพระท่านเรียก “พรูหะระ” ก็คือ ทำให้งอกงาม เข้มแข็ง กล้าแกร่ง เป็นสุขและชนะทุกข์ได้ </p> <p class="MsoNormal"> บันทึกนี้ผมเขียนขึ้นเพื่อนำแลกเปลี่ยนคนทำงานด้วยกัน เตือนตนเองเพื่อการพัฒนาของตน โดยใช้หลัก “โยนิโสมนสิการสัมปทา” ฉลาดคิด แยบคาย ให้ได้ผลประโยชน์และความจริง นั่งประมวลความคิดตนเองผ่านประสบการณ์การทำงานช่วงที่ผ่านมา และการได้มีโอกาสทำงานด้านสุขภาพชุมชนในอดีต</p><h3 style="background-color: #ffff00">พัฒนากาย </h3> <p class="MsoNormal"> คำตอบที่ถามเรื่องความหมายของ “สุขภาพ” ที่ถามชาวบ้าน มักจะได้คำตอบแรกว่า “ความสมบูรณ์ของกาย” เป็นคำตอบแรกๆ ของการมีสุขภาพดี ดังนั้น กายน่าจะเป็นเรื่องพื้นฐานที่สุดเห็นเป็นรูปธรรมที่สุด ง่ายที่สุดเมื่อเทียบกับ การพัฒนาใจและจิตวิญญาณ </p> <p class="MsoNormal"> ร่างกายเราก็เหมือนเครื่องยนต์ที่ทำงานอยู่ตลอดเวลา หาก ระบบใดขัดข้องอาจทำให้ระบบใหญ่ทั้งระบบล่มลงได้ ดังนั้นการดูแลร่างกายให้แข็งแรง ก็เป็นเสมือนการดูแลเครื่องยนต์ทั้งองคาพยพ ให้ฟิตและพร้อมอยู่เสมอ เช็คเครื่องตามระยะ หรือเริ่มมีอาการผิดปกติ(ซึ่งอาจสายไป) </p> <p class="MsoNormal"> สิ่งที่นำเข้าไปในร่างกายรวมถึง กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพ สำคัญครับ ทั้ง อาหาร การออกกำลังกาย อากาศ อารมณ์ แม้กระทั่ง อุจจาระก็สามารถบอกโรคได้ กิจกรรมและการดูแลสุขภาพเหล่านี้ นำไปสู่ อโรคยา(ความปลอดโรค)</p> <p class="MsoNormal"> สร้างนำซ่อม เป็นแนวคิดของกระทรวงสาธารณสุข ที่พยายามเชิญชวนให้ดูแลสุขภาพ โดยการสร้างเสริมสุขภาพก่อนที่จะเข้าโรงซ่อม ดังนั้นการเตรียมพร้อมเรื่องของกายจึงสำคัญที่สุดในส่วนพื้นฐาน</p> <h3 style="background-color: #ffff00">พัฒนาใจ </h3> <p class="MsoNormal"> การพัฒนาใจ นี่ยากขึ้นมาอีก กายจะแข็งแรงอย่างไรก็ตาม หากใจอ่อนแอ ก็แย่เอาง่ายๆ เพราะกายและใจสัมพันธ์กัน </p><p class="MsoNormal">การออกกำลังกายช่วยให้กายแข็งแรง แต่การสงบนิ่ง เป็นการออกกำลังของใจ </p><p class="MsoNormal">ดังนั้น หลักสำคัญในการพัฒนาใจ ก็คงเป็นการสงบนิ่ง ฝึกตนโดยการใช้ศิลปะการครองชีวิตของพระพุทธเจ้า งดงามในเบื้องต้นด้วยศีลบริสุทธิ์ งดงามในท่ามกลาง ด้วยการมีจิตใจสงบเย็น และงดงามในบั้นปลาย ด้วยความสมบูรณ์แห่งปัญญา</p> <p class="MsoNormal"> การพัฒนาใจต้องใช้เวลา ฝึกฝน ไม่ได้ปฏิบัติสำเร็จกันโดยง่าย ปล่อยวาง เรียบง่าย และว่าง …ต้องฝึกบ่อยๆตามสถานการณ์ที่เป็นจริงในชีวิตประจำวัน มีสถานการณ์ที่ไม่สามารถควบคุมได้ ก็อาจใช้คำว่า “ช่างมันเถอะ” และ “เป็นเช่นนั้นเอง” ในการจัดการกับความยึดติด(อุปาทาน) ที่เรายังมี โดยเฉพาะ อัตตวาทุปาทาน ยึดมั่นโดยความเป็นตัวตนที่เป็นพื้นฐานที่ทุกคนมี พระพุทธเจ้าท่านตรัสไว้ว่า “สิ่งต่างๆที่คนมีอุปาทานเข้าไปยึดถืออยู่นั่นหละเป็นตัวความทุกข์ หรือเป็นมูลเหตุแห่งทุกข์ หรือ “ร่างกายและจิตใจที่คนเข้าไปยึดถือด้วยอุปาทานอยู่นั่นหละเป็นความทุกข์” </p> <p style="background-color: #99ff99" class="MsoNormal">ทุกข์ยึด ทุกข์ปล่อย หรือทุกข์คลายอยู่ที่เราครับ</p><h3 style="background-color: #ffff00">พัฒนาจิตวิญญาณ </h3><p class="MsoNormal"> พัฒนาสองสิ่งแล้ว “กาย” และ “ใจ” มาถึงการพัฒนาจิตวิญญาณ ซึ่งเป็นการพัฒนาชั้นสูงขึ้นไปอีก เป็นการฝึกจิตรู้ ฝึกปัญญา ซึ่งเทียบได้กับการสังเคราะห์จากประสบการณ์ (Spiritual Experience)เพื่อนำมาเป็นอุบายในการพัฒนาตน ฝึกให้รู้ ให้เข้าใจ อันถูกต้องและสมบูรณ์</p> <p class="MsoNormal"> ในหนังสือของท่านพุทธทาส (๒๕๔๘) มีตอนหนึ่งกล่าวว่า “เพราะฉะนั้นเราควรต้องเห็นคุณค่าอันยิ่งใหญ่ของการที่เห็นสิ่งทั้งหลายถูกต้องตามความเป็นจริงและควรพยายามให้เกิดมีขึ้นไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง กล่าวคือ ทางที่จะเป็นไปเองตามธรรมชาติ โดยการประคับประคองให้ดี ทำจิตใจให้มีปีติปราโมทย์”</p> <p class="MsoNormal"> การพัฒนาทางจิตวิญญาณจึงเป็นการฝึกปรือตน ให้มีปัญญา สติ สัมปชัญญะ สมาธิ เพียงพอต่อการมีชีวิตอยู่และดูแลตนเอง ที่เห็นกันอยู่ก็คือ การฝึก อานาปานสติ แบบง่ายๆ พิจารณา กาย ใจ จิต เวทนา ในวิถีประจำวันเห็นความจริงพื้นฐาน เข้าถึงความสุขได้ไม่ยาก</p> <p class="MsoNormal"> เมื่อถึงพร้อม กาย ใจ จิตวิญญาณ ก็ชีวิตคุณภาพก็เติบโตขึ้นในทุกมิติ สิ่งที่ผมคิดว่าสำคัญอีกประการหนึ่งก็คือ ความมีดุลยภาพ(Equilibrium) พัฒนาอะไรก็ตามต้องคำนึงถึง ความสมดุล หากไร้สมดุลก็จะไม่ยั่งยืน อย่างไรก็ตามการพัฒนากาย ใจ จิตวิญญาณให้เติบโต พึงปฏิบัติอย่างสมดุล เพียงพอ และพอดี</p><blockquote><blockquote><blockquote><p class="MsoNormal">
</p></blockquote></blockquote></blockquote> <p class="MsoNormal"> คนทำงานอย่างเรา ต้องให้ความสำคัญของความสมดุล ระหว่าง การทำงาน การเรียนรู้ และธรรมะ หากเปรียบชีวิตเป็นเครื่องดื่มก็คงต้องเป็นเครื่องดื่มที่กลมกล่อมและส่วนผสมที่ลงตัว…อย่างไรก็ตาม “การทำงาน คือ การปฏิบัติธรรม” ดังที่ท่านพุทธทาส ท่านได้กล่าวไว้ นำเรื่องราวที่เกิดขึ้นปัจจุบันมาทบทวน แบบแยบคายและเชิงบวก เพื่อชีวิตที่ดีงามในวินาทีข้างหน้าของตนเอง และสังคม</p> <p class="MsoNormal"> </p> <p class="MsoNormal"> บันทึกนี้เขียนเพื่อเตือนตน</p> <p style="background-color: #ffffff" class="MsoNormal"> เพื่อพัฒนาตนให้สมดุลในชีวิต </p> <p style="background-color: #ffffff" class="MsoNormal"> ผ่านวันคืนและวัยที่ยังเยาว์-อ่อนด้อยประสบการณ์ของผม </p> <p style="background-color: #ffffff" class="MsoNormal"> ผมไม่ได้มีความรู้ลึกเรื่องธรรมะ แต่ผมสนใจใคร่รู้ </p> <p style="background-color: #ffffff" class="MsoNormal"> ผมไม่แตกฉานแต่ผมอยากจะค้นคว้า </p> <p class="MsoNormal"> ผมไม่ได้สำเร็จแต่ผมมุ่งมั่นคิดทำ ...</p> <p class="MsoNormal"> </p> <p class="MsoNormal"> </p> <p style="text-align: center; background-color: #ffffff" class="MsoNormal" align="center">Stop doing bad things.</p> <p style="text-align: center; background-color: #ffffff" class="MsoNormal" align="center">Do more good things.</p> <p style="text-align: center" class="MsoNormal" align="center">Purify your mind.</p> <p class="MsoNormal"> </p> <p class="MsoNormal"> </p> <p class="MsoNormal">แรงบันดาลใจในการเขียน : Karma by Phra Bhasakorn Bhavillai (2005) หนังสือเล่มนี้เขียน-แปล เป็นภาษาอังกฤษ โดย David Freyer หนังสือจะกล่าวถึง The coming and going of Karma ที่น่าสนใจ โดยการเทียบกับแรงทางฟิสิกส์ แรงกระทำ ต่อพื้นที่ และแรงสะท้อน Good Action and Bad Action</p> <p class="MsoNormal"> </p> <p style="background-color: #ffccff" class="MsoNormal">(ผมเคยฟังธรรมที่น่าสนใจจาก Phra Bhasakorn Bhavillai ที่วัดสวนดอก เชียงใหม่ เมื่อครั้งเรียนปริญญาตรีที่ มช. เลยประทับใจตลอดมา และวันหนึ่งโชคดีก็ได้หนังสือเล่มนี้มาอ่าน : Karma)</p><blockquote><blockquote><blockquote><blockquote><blockquote><blockquote><p class="MsoNormal">
</p></blockquote></blockquote></blockquote></blockquote></blockquote></blockquote> <p style="text-align: center" class="MsoNormal" align="center"> Purify your mind.</p> <p class="MsoNormal"> จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร</p> <p class="MsoNormal"> ๗ ต.ค. ๔๙</p> <p class="MsoNormal"> เมืองปาย,แม่ฮ่องสอน</p>
ความเห็น (16)
เป็นหนังสือที่น่าสนใจมากนะคะ
ตอนนี้กำลังอ่าน "เสียดายคนตายไม่ได้อ่าน" ของดังตฤน นะค่ะ
เมื่อกี้ไปตักบาตรเหรียญมาค่ะ อธิษฐานให้ทุกคนใน gotoknow เป็นผู้มีศีล สมาธิ สติ ปัญญา เพื่อแก้ไขปัญหาให้ลุล่วงไปด้วยดีทุกปัญหา นะคะ
นี่แหละรสชาดของชีวิต เราปรุงแต่งเองได้
ไม่สามารถเลือกเกิด แต่เลือกที่จะเป็นได้
ยากที่สุดคือการวาง
คุณกัลปังหาครับ
ขอบคุณครับ ที่มาเยี่ยมบันทึกเสมอมา
ทำบุญตักบาตร ผมขออนุโมทนาด้วยครับ อย่างที่บอกไปผมเองไม่ได้เชี่ยวชาญยังเป็นคนที่ไม่รู้ แต่ก็พยายามพัฒนาตนเองให้พ้นจากความมืดบอดที่เป็น อวิชชา อยู่...ครับ
อาจารย์หมอนนทลี
ผมชอบเสียงขลุ่ยในช่วง Intro เพลงนี้ครับ เพราะจนแทบจะหยุดหายใจเลยทีเดียวครับ
ที่เขียนไว้เพื่อเตือนตน พัฒนาตนครับ
สำหรับเพลงไม่สงวนลิขสิทธิ์ครับ ใครชอบ ใครอยากฟังตามอัธยาศัยครับ
....จะไปทักทายอาจารย์ในงานสมัชชาสุขภาพ ที่กรุงเทพครับ
อาจารย์จันทรัตน์
อาจารย์คงจะรู้จัก ท่านอาจารย์ภาสกร ดีนะครับ เพราะปกติก็ไปฟังธรรมที่ วัดสวนดอกบ่อยๆครับ
ผมประทับใจมากในช่วงที่ อาจารย์หมอรังสรรค์ (com med) พา นศ.ไปวัด ครานั้น
ขอบคุณอาจารย์มากครับ
อาจารย์จตุพรค่ะ
หนูอ่านบันทึกแล้ว ทำให้หนูแอบคิดไม่ได้ว่า หนูมีโอกาสดีที่ได้รู้จักกับนักวิชาการ ผู้มีประสบการณ์ ในการทำงานเพื่อสังคมที่แท้จริง คือ อาจารย์จตุพร นับตั้งแต่ที่เข้ามาทำความรู้จักครั้งแรก จนถึงวันนี้
ทำให้ได้ความรู้มากมายเหลือเกิน ทั้งคำแนะนำต่าง ๆ จนเพื่อน ๆ ของหนูก็อยากจะเข้ามาทำความรู้จักกับอาจารย์เหมือนกันค่ะ
.ตอนนี้ก็..ต้องดูแลสุขภาพ กาย ใจ รวมทั้งจิตวิญญาณ ให้มีความแข็งแรง เท่าเทียมกัน สิ่งใด อ่อนแอก็ต้องหมั่นตรวจเช็คอยู่เสมอ..
...หนูชอบจัง กับ "การทำงาน คือ การปฏิบัติธรรม"ทำให้ชวนคิดกับตัวเองว่า ตัวเองทำงานเพื่ออะไร ?ทำไมต้องทำงาน? และสิ่งที่ทำไปแล้วเรารู้สึกอย่างไร?
...(หนูขอเขียนเยอะหน่อยค่ะ..เพลงพาไป)
...ขอบคุณมากค่ะ
คุณ Chah
ขอบคุณครับ
ผมยินดีที่จะร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และร่วมรัยรู้ การทำงานของบัณฑิตอาสา ที่ มอ. เพราะ บัณฑิต.เหล่านั้น จะต้องออกไปเป็นบุคลากรของสังคมที่มีคุณภาพ
ผมเฝ้ามองการทำงานของบัณฑิตเหล่านั้น ผ่านการรายงานเป็นระยะของ คุณChah และสภาพปัญหา พร้อมทั้งความสำเร็จที่เกิดขึ้นตลอดเวลา
ตรงนี้ต้องขอขอบคุณเช่นกัน ที่ให้โอกาสผมในการสร้างสรรค์สิ่งดี แม้จะห่างไกลด้วยระยะทางครับ
การทำงานคือ การปฏิบัติธรรม
นี่หละครับ ที่ผมยึดถือไว้ นอกจากจะพัฒนาตน และยังพัฒนาสังคมไปด้วยกัน
แรงเล็ก แรงน้อย แต่ขอให้ช่วยกันครับ
เราขับเคลื่อนสังคมแห่งสันติสุขได้ครับ
ศรัทธาในความดีครับ
ขอบคุณน้องชายมากครับ
ที่มาเติมเต็มด้วย กวีรจนา อันไพเราะ
ตรงนี้หละครับ คือเสน่ห์ของ ถ้อยคำที่ประดิษฐ์ ผมคิดว่าเป็นพรสวรรค์ของน้องสิทธิเดช ที่ไม่มีใครเทียมเท่าครับ
"ความดีสวยงามเสมอ"
คุณพิสิทธิ์
ยินดีครับ สำหรับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ปัจเจกที่ดี นำไปสู่ "ส่วนรวม" ที่ดี แม้จะน้อยแต่ก็ "หนึ่ง"
ขอบคุณครับที่มาอ่านและแลกเปลี่ยนกันครับผม ผมมี Blog อยู่ ๔ Blog ที่เขียนในประเด็นที่ต่างกัน ...ติดตามและแลกเปลี่ยนกันได้ครับ
ยินดีสำหรับมิตรภาพ ..มีโอกาสได้พบปะ พูดคุยกันครับ
คุณพิสิทธิ์
ช่วงนี้ผมนั่งเขียนหนังสือครับ...กะจะปั่นต้นฉบับให้เสร็จก่อนปลายปี ตามสัญญาที่ทำไว้...อันที่จริงก็ล่วงเลยมากนานครับ
นั่งเขียน ประมวลความคิด Entry เข้า NoteBook ตลอดครับ เลยได้ Online ตลอดช่วงนี้
คุณพิสิทธิ์
จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร
คุณพิสิทธิ์
ใช้ศัพท์ผิดอยู่หลายแห่งด้วยกันครับ
หรือเป่า = หรือเปล่า
คัย = ใครๆ
เป็นรัย = เป็นไร
อย่างงัย = ยังไง
หั้ย = ให้
ผมต้องขออภัยด้วยครับ ที่ท้วงติงมาดังนี้ gotoknow เป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้ และเป็นพื้นที่การเรียนรู้ที่เปิดให้ทุกคนเข้ามาครับ ดังนั้นแล้วช่วยกันสร้า้งความรู้ที่ถูกต้องครับ
โดยเฉพาะ "ภาษาไทย" ซึ่งเป็นภาษาประจำชาติเรา ..เราภูมิใจครับ
ยินดีสำหรับการแลกเปลี่ยนครับ