ยอดทองเป็นตัวตลกหนังตะลุงซึ่งเป็นที่รู้จักกันแพร่หลายและมีมานานแล้ว เป็นตัวตลกที่มีตัวตนจริงๆ บ้างว่าเป็นชาวนครศรีธรรมราช บ้างว่าเป็นชาวพัทลุง บ้างก็ว่าเป็นชาวบ้านศรีวิชัย อำเภอสทิงพระ จ.สงขลา ลักษณะของยอดทองมีหน้าคล้ายหัวจระเข้ ปลายคางยื่นยาวออกมาเท่าปลายจมูก ผมหยิกคล้ายเงาะป่า รูปร่างอ้วน เตี้ย ล่ำ ก้นง้อน ผิวดำ พุ้งโย้ มีโหนกคอ หลังเกือบค่อม ไม่สวมเสื้อ นุ่งผ้าโจงกระเบนลายตาหมากรุกหรือลายไทย มีฝักกริดเหน็บติดเอว ในมือถือกริดเสมอ และไม่สวมรองเท้า
ยอดทองเป็นคนพูดเสียงดังและกระโชกโฮกฮากเพื่อแสดงความโอหังและโอ้อวด พูดเน้นเสียงทุกพยางค์แต่เสียงแหบอยู่ในลำคอ เป็นคนพูดมากชอบพูดสอด พูดนอกเรื่อง พูดจาไม่มีเหตุผล และมักจะคล้อยตามได้ง่ายหากได้รับการยกยอ ในบางครั้งมีคารมคมคายแต่มักจะเป็นเพราะความบังเอิญ ยอดทองมีคู่หูคือสีแก้ว ทั้งคู่มักจะพูดจาขัดคอกัน โดยยอดทองจะเป็นคนพูดดันทุรังในตอนต้นแต่ก็จะต้องยอมแพ้สีแก้วในที่สุด
นิสัยของยอดทองเป็นคนชอบพูดยกตนข่มท่าน มักพูดจาข่มขู่ให้คนอื่นกลัว แต่ก็เป็นคนขี้ขลาด ไม่สู้คน มักลอบทำร้ายคนอื่นแล้วก็วิ่งหนีไปขอความช่วยเหลือจากคนอื่น ยอดทองเป็นคนเจ้าชู้ชอบรับใช้และอยู่ใกล้ชิดผู้หญิง เป็นคนบ้ายอถ้าได้รับคำยอจะทำทุกอย่างให้เป็นอย่างดี ลักษณะเด่นอีกประการ คือ เป็นคนชอบประจบเจ้านายอันเป็นที่มาของสำนวน “อ้ายยอดทองบ้านาย”
เอกสารอ้างอิง
สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. “ยอดทอง” ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ พ.ศ.๒๕๒๙ เล่ม ๗. กรุงเทพฯ: อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๙.
ยอดทองบ้านาย ความหมายที่คนใต้เข้าใจ
มีอีกคำคือ บ้าหัวจุก ช่วยจุดประกายขยายความบ้าหัวจุกมาเป็นตำนานได้ตามรอย "ทำดีไว้สอนลูก ทำถูกไว้สอนหลาน"