พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประจำเมือง ตั้งอยู่บนศูนย์ราชการจังหวัดชุมพร เริ่มก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2537 โดยจังหวัดชุมพรได้มอบที่ดินแก่กรมศิลปากรจำนวน 7 ไร่ เพื่อให้กรมศิลปากรดำเนินการจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประจำเมืองตามมติของคณะรัฐมนตรี โดยเริ่มดำเนินการระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ.2538 - 2540 รวมงบประมาณทั้งสิ้น 54,596,000 บาท
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร ได้ประกาศกำหนดสถานที่จัดตั้งพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 115 ตอนที่ 104 ง ลงวันที่ 29 ธันวาคม พ.ศ.2541 และได้เปิดให้บริการอย่างเป็นทางการ โดยสมเด็จพระเทพรัตนฯ ราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเป็นประธานในพิธีเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร เมื่อวันที่ 30 เมษายน พ.ศ.2542
อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร เป็นอาคาร 2 ชั้น มีลักษณะของการผสมผสานสถาปัตยกรรมท้องถิ่นภาคใต้และสถาปัตยกรรมร่วมสมัยเข้าด้วยกัน ทำให้มีลักษณะโดดเด่น และทันสมัย ภายในประกอบด้วยห้องจัดนิทรรศการถาวร ห้องสมุด ห้องประชุม ห้องอเนกประสงค์ สำนักงาน คลังเก็บโบราณวัตถุศิลปวัตถุ ร้านจำหน่ายหนังสือและของที่ระลึก
แบ่งหัวข้อการจัดแสดงนิทรรศการถาวรออก 8 หัวข้อ ดังนี้
1. ชุมพรวันนี้
2. สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในชุมพรชุมพร
3. พัฒนาการแรกเริ่มประวัติศาสตร์
4.สมัยประวัติศาสตร์ในชุมพร
5.ชุมพรกับสงครามโลกครั้งที่ 2 และวีรกรรมของยุวชนทหาร
6.ชุมพรกับการเป็นเมืองในเส้นทางผ่านของพายุไต้ฝุ่น
7.ธรรมชาติวิทยาและมรดกดีเด่นของจังหวัดชุมพร
8.พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร เปิดให้บริการ วันพุธ - วันอาทิตย์ ตั้งแต่เวลา 09.00 - 16.00 น. ปิดวันจันทร์ วันอังคาร และวันหยุดนักขัตฤกษ์