การขับเคลื่อน การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ จังหวัดลำปาง

 

ที่มาที่ไปของบันทึกนี้ มาจาก  Jatuporn Wisitchotiaungkoon ได้แชร์ ลิงก์ และบอกเล่าแก่เพื่อนร่วมทีมงาน ถอดบทเรียนฯ ลำปาง ไว้ว่า

"ย้อนหลังกลับไปเมื่อ 4 มกราคม 2554 ผมมีโอกาสไปถอดบทเรียนให้กับ ทันตบุคลากรของจังหวัดลำปางที่ บ้านกรูดอาคาเดีย ประจวบคีรีขันธ์

และในครั้งนี้ผมได้รับโอกาสเดินทางไปถอดบทเรียนอีกครั้ง เป็นภาคต่อหลังจากที่บ้านกรูดเมื่อเวลาผ่านไปปีครึ่ง...จะเติบโตกันเเค่ไหน

พบกันที่ลำปางครับ"

ในครั้งนี้ ก็คือ วันที่ 28-30 สค. นี้ ละค่ะ ที่เรานัดกัน ไปที่ลำปาง ถอดบทเรียน การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ เมืองนครลำปาง กัน

บันทึกของ อ.เอก ที่ FB เป็นเหตุให้ดิฉัน ได้มาคิด ประมวล เรื่องราว ของชาวลำปาง ที่ทำกิจกรรมเรื่อง การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ กันมาตั้งแต่แรกเริ่มเดิมที ซึ่งจะมีเรื่องเล่า สอดแทรกไปตามช่วงเวลาต่างๆ นั่นก็คือ

... เมื่อปี 2548 เป็นปีเริ่มต้น การทำโครงการฟันเทียมพระราชทาน เพื่อการใส่ฟันเทียมให้กับผู้สูงอายุที่มีการสูญเสียฟันมากกว่า 16 ซี่ขึ้นไป ซึ่งก็จะมีจำนวนประมาณ 250,000 ราย กำหนดเป้าหมายการใส่ฟันเทียม โดย ทันตบุคลากรทั่วประเทศ ทั้งภาครัฐ และเอกชน ปีละ ประมาณ 30,000 ราย ถึงปัจจุบันนี้ (2554) มีผู้สูงอายุที่ได้รับการใส่ฟันเทียมพระราชทานไปแล้วกว่า 230,000 ราย

มาในปี 2549 ตั้งต้นที่กรมอนามัย โดย ทีมงานทันตสุขภาพผู้สูงอายุ ภายใต้แนวคิด การส่งเสริมคุณภาพชีวิตให้กับผู้สูงอายุ ด้วยการส่งเสริม สนับสนุน ให้มีกิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุในปี 2549 และการป้องกันโรคในช่องปากผู้สูงอายุ ในปี 2550

จึงมีการส่งเสริมสนับสนุนให้มีการจัดกิจกรรม ในลักษณะของชุมชนมีส่วนร่วมกันเรื่อยมา จนเกิดผลการดำเนินงานสะสมต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

ดังมีเรื่องเล่าการดำเนินงาน ในช่วงต่างๆ ตั้งแต่เริ่มโครงการใหม่ๆ ตามลำดับของช่วงเวลา นั่นก็คือ

• ตั้งเรื่อง การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ
• แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานทันตฯ ในผู้สูงอายุ (1)
• แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานทันตฯ ในผู้สูงอายุ (2)
• ประเด็นแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ... การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ
• ช่วงนี้ เป็นการขับเคลื่อนครั้งแรกที่ลำปาง โดย รพ.แจ้ห่ม ... แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานทันตฯ ในผู้สูงอายุ (4) รวมกลุ่มผู้สูงอายุจัดกิจกรรม (ตอนที่ 2 รพ.แจ้ห่ม)
• และการพัฒนาต่อยอดของลำปางต่อมา
• เปิดตัว ... ชมรมผู้สูงอายุสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ... ภาคเหนือ (3) ชมรมผู้สูงอายุ ใน อ.แจ้ห่ม
• เปิดตัว ... ชมรมผู้สูงอายุสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ... ภาคเหนือ (4) ชมรมผู้สูงอายุ ใน อ.เกาะคา
• เปิดตัว ... ชมรมผู้สูงอายุสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ... ภาคเหนือ (5) ชมรมผู้สูงอายุ ใน อ.ห้างฉัตร
• เปิดตัว ... ชมรมผู้สูงอายุสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ... ภาคเหนือ (6) ชมรมผู้สูงอายุ ใน อ.เถิน
• เปิดตัว ... ชมรมผู้สูงอายุสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ... ภาคเหนือ (9) ดูงานชมรมผู้สูงอายุบ้านศิลา ต.เกาะคา
• ปี 2550 สำนักทันตฯ จัดเวทีให้ทีมงานที่ทำกิจกรรมจากจังหวัดต่างๆ มาเล่าสู่กันฟัง ในเรื่องของการทำกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ รวมจังหวัดลำปางด้วย มีเรื่องเล่า เช่น
• รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ (44) เรื่องเล่าพี่เกิด ที่ลำปาง
• รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ (41) เรื่องเล่าคุณนัน ที่แจ้ห่ม
• รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ (14) เรื่องเล่าหมอเก๋
• รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ (25) เรื่องเล่าหมอพลอย
• รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ (19) เรื่องเล่าที่ รพ.ห้างฉัตร
• รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ (11) เรื่องเล่าคุณพนอจิต
• เรามีเวทีเรื่องเล่า การทำกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ และการสนับสนุนองค์ความรู้ ให้กับทันตบุคลากร บุคลากรสาธารณสุข ให้มีการจัดระบบบริการด้านการป้องกันโรคในช่องปากผู้สูงอายุ ตามกลุ่มเสี่ยง ด้วยแนวคิด สุขภาพร่างกายมีความสัมพันธ์กับสุขภาพช่องปาก หลายๆ เวที และจัดต่อเนื่องกันทุกปี อาทิเช่น
• รวมเรื่อง 20 จว. 120 หน่วยงานนำร่อง
• รวมเรื่อง ม่วนอ๊กม่วนใจ๋ ฮักเขี้ยวฮักหมู่
• การส่งเสริมป้องกันโรคในช่องปาก (5) งานผู้สูงอายุ ที่จังหวัดลำปาง
• นี่เป็นเวที ที่ลำปางจัด ลปรร. ในเรื่อง การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ โดย ทีมงานลำปางเอง
• รวมเรื่อง สร้างความรับรู้ และเรียนรู้ร่วมกันที่เมืองลำปาง
• เพิ่มเติมประเด็นอื่นๆ ค่ะ
• เกณฑ์มาตรฐานชมรมผู้สูงอายุส่งเสริมสุขภาพช่องปาก (4) กิจกรรมชมรมผู้สูงอายุจังหวัดลำปาง
• ตัวอย่างกิจกรรม ของชมรมผู้สูงอายุต่างๆ ของลำปาง
• ร่วมกิจกรรม กับเมืองร้อยเกาะ (9) การส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุที่อำเภอแจ้ห่ม ลำปาง
• ร่วมกิจกรรม กับเมืองร้อยเกาะ (10) การส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุที่เกาะคา ลำปาง
• กิจกรรม ลปรร. ครั้งนี้ เราไปจัดที่ลำปาง ให้กับเครือข่ายส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุภาคเหนือละค่ะ ... รวมเรื่อง ประสานความคิด เนรมิตผู้สูงวัยภาคเหนือฟันดี
• และนี่ เป็นการถอดบทเรียน ภาคีเครือข่าย 9 จังหวัด ที่ทำกิจกรรมในเรื่องของการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ รวมลำปางอยู่ในนี้ด้วย ... รวมเรื่อง บทเรียนการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ
• สุดท้าย ที่บ้านกรูด ลำปางถอดบทเรียนกันเอง ตรงกับที่อาจารย์เอก ได้สรุปไว้ ... รวมเรื่อง ลปรร.คนลำปาง ที่บ้านกรูด

ตอนนี้ ลำปางก้าวหน้าไปมากแล้ว ... ลำปางเป็นจังหวัดที่ทำกิจกรรมทันตสาธารณสุขอย่างรอบด้าน ตั้งแต่กลุ่มหญิงตั้งครรภ์ ถึงผู้สูงอายุ ตลอดจนเรื่องการเฝ้าระวังสิ่งแวดล้อมด้วย ... จึงเป็นโอกาสอันดีที่เราจะได้ไปเจาะลึก ถึงกระบวนการทำงานของเมืองลำปางกันในครั้งนี้

วิทยากร ที่เป็นกูรูด้านการถอดบทเรียนของเราครั้งนี้ ก็คือ อ.เอก (จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร) และคณะ ละค่ะ

และเรื่องราว ของการถอดบทเรียนเมืองลำปาง ที่นี่เลย

• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (1) BAR
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (2) warm up + ความคาดหวังกับกิจกรรมนี้
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (3) ชั่วโมงทอง
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (4) ความมหัศจรรย์ จากการสัมผัสแก้ว
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (5) อ.เอก นำเข้า สู่กระบวนการเรียนรู้ ... KM
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (6) อ.ฝน และคณะ นำทำ Timeline บันทึกบริบทประวัติศาสตร์
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (7) อีกหนึ่งกิจกรรม ... การเชื่อมโยง เครือข่ายการทำงาน
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (8) Model จัดการความรู้
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (9) ระดมความคิดกลุ่ม กันอย่างสนุกสนาน
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (10) ถอดบทเรียน อำเภอเมือง
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (11) ถอดบทเรียนฯ วังเหนือ
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (12) ถอดบทเรียนฯ เกาะคา
  
• เสริมสร้างสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ แบบ ลำปาง (13) ถอดบทเรียนฯ แจ้ห่ม
  

 

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

น่าสนใจ.....แต่ไกลจัง บังอดไป เรียนรู้

[จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร]

ขอบคุณ อ. หมอ นน มากครับ 

ครั้งนี้เรามีต้นทุนระดับหนึ่งกันเลยทีเดียว เป็นโจทย์ท้าทายพอสมควรที่เราต้องเดินจากจุดที่เรามีข้อมูลอยู่ระดับหนึ่ง

หากมองเรื่องเวลา ก็อาจต้องดูพัฒนาการ ดูนวัตกรรม ดูผลการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ งาน health promotion จะบอกได้ว่า Invest ไปขนาดนี้ ผลที่เกิดขึ้น เกิดอะไรขึ้นบ้าง

 

กรอบทางด้าน Health Promotion ที่น่าเอาไปจับคือ ออตตาว่าชาร์เตอร์ เเละบางกอกชาร์เตอร์ รวมถึง Methodology ที่ทางบุคลากรดัดแปลง ประยุกต์ใช้ในพื้นที่อย่างสนุกสนาน เหล่านั้นคือ ที่มาของความสำเร็จในงานสุขภาพช่องปาก....

น่าตื่นเต้นดีจังครับ...

[เพื่อนร่วมทาง]

•  ... ครั้งหน้านะคะ ท่านวอญ่า ต้องตามไปขอความช่วยเหลือท่านต่อไปแน่นอน
•  ... ต้องขอบคุณ อ.เอก และทีมงานด้วยค่ะ คนทำงานก็ต้องการมุมมองจากคนนอกเหมือนกัน ว่า ที่เราทำไปนั้น ยังมีอะไรที่ต้องเพิ่มเติมเข้าไปอีกดี

[ขจิต ฝอยทอง]

• แม่หมอเป็นอย่างไรบ้างครับ
• เข้าใจว่างานยุ่งมากๆ

[เพื่อนร่วมทาง]

• สวัสดีค่ะ พ่อลูกชาย ไม่ได้เจอกันนานเลย แต่ยังคิดถึงเสมอ และตามข่าวคราวพ่อลูกชายเสมอค่ะ ขยันยิ่งกว่าเดิมอีกแหล่ะ
• ตอนนี้ แม่ก็อายุมากแล้ว อิอิ การทำงานก็เลยต้องค่อยๆ ทำ ไม่งั้นมึนตึ๊บค่า
• เช่น ครั้งล่าสุด เด็กที่ทำงานถามว่า หมอไปน่านมาเมื่อไร อิอิ นึกไม่ออก ทั้งๆ ที่ไปมาเมื่ออาทิตย์ก่อนหน้าเอง
• แสดงว่า สว. แล้วชิมิ
• คิดถึงนะคะ