ระบบเก็บกักน้ำเพื่อการกสิกรรมในโรงเรียน ถึงเวลาแสดงบทบาทในการเกื้อกูลชุมชน (ทุกปี)
เรื่องหนึ่งที่ถูกบรรจุอยู่ในสาระการเรียนรู้ "กสิกรรมเกื้อกูล"
อันเป็นส่วนหนึ่งของแนวการศึกษา "เกื้อกูลศาสตร์"
คือ "การสร้างแหล่งน้ำสำรองในระบบการกสิกรรม"
ซึ่งมีความสำคัญมาก
(ในระบบเกษตรทฤษฎีใหม่ขององค์ในหลวงกำหนดสัดส่วนไว้ถึง ๓๐ %)
แต่พี่น้องกสิกรในชุมชนก็ยังไม่ใคร่จะเห็นความสำคัญ
เพราะมักจะรู้สึกเสียดายพื้นที่ที่จะกลายเป็นสระน้ำเหมือนๆกันทุกคน
ทั้งๆที่โรงเรียนพยายามที่จะถือเป็นธุระในการช่วยประสานงานกับสถานีพัฒนาที่ดินศรีสะเกษ
เพื่อที่จะขอรับการสนับสนุนบ่อเก็บกักน้ำขนาด ๑,๒๘๐ ลบ.ม.
ที่กสิกรจะเพียงช่วยชำระค่าเคลื่อนย้ายเครื่องจักร ๒,๕๐๐ บาท
ก็จะได้รับการขุดบ่อขนาดดังกล่าวในพื้นที่ของตัวเอง (เหมือนได้ฟรี)
ซึ่งพี่น้องส่วนใหญ่ไม่มีปัญหาเรื่องเงิน ๒,๕๐๐ บาท
แต่ติดปัญหาความรู้สึก "เสียดาย"ดังกล่าวเท่านั้น
.....................
เป็นปกติของทุกปี ที่ห้วงเวลาประมาณเดือนกรกฎา-สิงหา
พี่น้องชาวนาแถบนี้ก็มักต้องเผชิญปัญหาภัยแล้งตลอด
ทำให้พี่น้องที่มีที่นาอยู่รอบๆโรงเรียน
ต้องมาขอใช้น้ำที่โรงเรียนเก็บสำรองไว้เป็นประจำ
ส่วนพี่น้องที่อยู่ห่างออกไป และไม่มีแหล่งน้ำสำรองเป็นของตนเอง
ก็จำเป็นต้องปล่อยให้ต้นข้าวเผชิญชะตากรรมความแห้งแล้งเอาเอง
ซึ่งหากไม่ใช่ "แม่โพสพ" ผู้อารีย์และแกร่งทรหดแล้ว
รับรองพี่น้องชาวนาเราส่วนหนึ่ง "อดตาย" แน่
เพราะการเผชิญความแห้งแล้งของต้นข้าวนั้น
"ทรหด" ยิ่งกว่าต้นไม้หรือสิ่งมีชีวิตอื่นใด
นานเป็นเดือนๆ ที่ไม่เคยพานพบประสบหน้าเม็ดฝน
นานเป็นสัปดาห์ๆที่ไม่มีความชุ่มชื้นให้ปะทังชีวิต
แสงแดดแผดกล้าเผาตั้งแต่เช้ายันค่ำ
แต่แม่ก็ยังสามารถเก็บออมชีวิตไว้ เพื่อรอเม็ดฝนที่ไม่รู้จะมาเมื่อไหร่ได้
อาจเป็นความโชคดีอยู่บ้างที่ข้าวของพี่น้องชาวนารอบๆโรงเรียน
ได้รับ "การเกื้อกูล" จากระบบน้ำสำรองที่โรงเรียนเก็บกักไว้
สงสารก็แต่ที่ห่างออกไป
ไม่รู้จะต้องทนไปอีกนานซักกี่วัน
แต่อะไรไม่ว่า?.......
ความทรหดของแม่ กลับสร้างประโยชน์ให้คนอื่นที่ไม่ได้ลงแรง-ลงทุนทำและแบกรับความเสี่ยงใดๆจากกระบวนการทำนาเลยแม้แต่น้อย
อ้าว...!.... แล้วนี่เรา "เกื้อกูลใคร" กันแน่?
............................
ความเห็น (8)
บ้าน ชุมชน วัด ==> ต่างเกื้อหนุนกันและกันนะคะ
ขอบคุณมากค่ะ
สวัสดีค่ะอาจารย์...
...โครงการขุดบ่อกักเก็บน้ำยังมีอยู่หรือคะ(นึกว่าหมดโครงการแล้ว) การติดต่อขอโครงการลงพื้นที่ต้องรวมกลุ่มกันหรืออย่างไรคะ ท่านอาจารณ์มีรายละเอียดแนะนำ จักขอบพระคุณยิ่งค่ะ.
...การเสียดายพื้นที่แต่ต้องทนหลังขดหลังแข็ง(ดำนาแห้ง) เสียค่าน้ำมันสูบน้ำ(เผลอๆมากกว่า2,500บาท)หรือรอฟ้าฝนเป็นปัญหาใหญ่ของคนในพื้นที่นาดอนค่ะท่านอาจารย์เพราะความคิดเดิมๆที่ฝังรากลึกมิอาจเปลี่ยนแปลงได้ง่ายๆ.
...หากเกษตรกรหันมาปรับเปลี่ยนมุมคิด "เสียเพื่อได้" มีน้ำกักเก็บไว้พื้นที่เพียงแค่พื้นที่หนึ่งไร่ก็สามารถทำนาได้ปีละ2-3ครั้งเหลือกินเหลือขาย(บ่อน้ำเลี้ยงปลา คันบ่อปลูกผักเท่านี้การร่ำรวย"ความสุข"ก็หาได้ไม่ยากค่ะ).
...ในกระบวนการเปลี่ยนความคิดภาคเกษตรกร ด้านการศึกษา(สถานศึกษา)กับภาคปฏิบัติถือเป็นบทบาทหน้าที่อันสำคัญค่ะที่"เรียนเพื่อรู้นำองค์ความรู้มาปฏิบัติใช้ให้เกิดเป็นแบบอย่างมากกว่าการเรียนเพื่อรู้เพียงมาบอกกล่าวให้เกษตรกรเป็นผู้ลงมือทำ(เช่นเดิม).
...ขอบพระคุณค่ะ...
ถูกต้องเป็นที่สุด ขอบคุณครับ
เรียน อ.น้อย 
ครับ
- ต้องขอโทษเป็นอย่างสูง ที่เข้ามาตอบ อ.น้อยช้าไปมาก มีภารกิจภายนอก เลยไม่ได้เข้าเน็ตซะนาน
- โครงการยังมีอยู่ครับ เข้าใจว่าไปเรื่อยๆ แต่ต้องรอคิวตามงบประมาณ อาจต้องขอแล้วติดตามไถ่ถามเป็นระยะๆ ติดต่อที่สถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดโดยตรงน่าจะดีที่สุดครับ
- ไม่จำเป็นต้องมีกลุ่มก็ได้ แต่การขอแบบมีกลุ่ม-สังกัดกลุ่มทางการเกษตรก็จะมีพลังกว่า
- เห็นด้วยกับ อ.น้อยทั้งหมดครับ เสียดายแทนพี่น้องเราจริงๆในเรื่องนี้ โดยเฉพาะที่ศรีสะเกษ น้ำใต้ดินมีเยอะ แต่พี่น้องไม่ใคร่ใส่ใจเท่าที่ควร
- มีแบบอย่างให้เห็นหลายคนครับที่มีวิถีชีวิตลงตัวแบบที่ อ.น้อยว่า และโรงเรียนก็ได้เชิญมาสร้างแรงบันดาลใจให้กับเด็กด้วย ประเดื๋ยวจะนำมาเขียนในโอกาสต่อๆไปครับ
สวัสดีปีใหม่ไทยค่ะคุณครูวุฒิ ขอให้มีสุขภาพที่แข็งแรงนะคะ
ครูช่วยแนะนำหนอ่ยค่ะ คืออยากขุดสระเก็บน้ำแต่เห็นหลายสระแถวหมู่บ้านไม่มีน้ำเลย
คุณแดง อุบล ครับ...
ทำอย่างไรก็ได้ครับ ที่สามารถทำให้พื้นบ่อเป็นขี้โคลนหรือดินเลนให้ได้ เช่น
๑. เอาควาย(ถ้ามี)ลงไปเลี้ยง(ด้วยฟาง)ให้กิน-นอนปลัก-ถ่ายมูลทิ้งลงในบ่อนนั้นๆสักประมาณสัปดาห์สองสัปดาห์เป็นใช้ได้ครับ ทั้งเศษฟาง มูล-ฉี่ของควาย และดินเลนอันเกิดจากการนอนปลักจะกลายเป็นกาวอุดรูในดินให้เก็บกักน้ำได้ครับ
๒. ถ้าไม่มีควาย ให้ใช้วิธีหาเศษใบไม้เศษฟางหรือวัสดุอื่นๆที่ย่อยสลายได้ ทิ้งลงในบ่อให้มากๆ ในหน้าฝนเมื่อบ่อมีน้ำเศษฟาง-เศษใบไม้ก็จะค่อยๆย่อยสลายกลายเป็นดินเลนอุดรูเช่นเดียวกับข้อ ๑. เองครับ
๓. ฯลฯ (ยังมีอีกหลายวิธีครับ)
หมายเหตุ บ่อที่โรงเรียนเดิมก็ไม่มีตาน้ำและแห้งในฤดูแล้งเช่นเดียวกันครับ
อ้อ... อีกอย่าง.... ต้องขุดบ่อในพื้นที่ที่รองรับการไหลของน้ำที่มาจากพื้นที่ส่วนใหญ่ เพื่อให้น้ำส่วนเกินหรือยังไม่จำเป็นต้องใช้ไหลมาเก็บกักไว้ก่อนครับ...โอเค..นะครับ (ขออภัยตอบช้าไป ๓ เดือนครับ)