๙๕.เทศกาลไหว้พระจันทร์ ดวงจันทร์ กับคติชนและวิถีทรรศนะของนานาอารยสังคม
วันจันทร์ที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๕๔ นี้ เป็นเทศกาลไหว้พระจันทร์ของพี่น้องชาวไทยจีนเลยขอนำเอาเรื่องราวเกี่ยวกับดวงจันทร์และการเรียนรู้แบบข้ามสังคมวัฒนธรรม (Cross-Culturals Learning) ไปด้วย มาแบ่งปันกันสักเล็กน้อย [๑]
ความเป็นดวงจันทร์กับทรรศนะพื้นฐาน
ในการอธิบายสังคมมนุษย์กับระบบธรรมชาติ
ในสังคมต่างๆของมนุษย์นับแต่อารยธรรมโบราณกระทั่งวัฒนธรรมวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ จะมีตำนานและเรื่องราวที่สื่อสะท้อนระบบวิธีคิดต่อโลกและจักรวาล ที่มีเรื่องราวของดวงจันทร์เป็นศูนย์กลาง หลากหลายอยู่เป็นจำนวนไม่น้อย เช่น ในสังคมไทยก็มีนิทานเรื่องตากับยาย ๒ คนกำลังตำข้าวบนดวงจันทร์ ซึ่งทำให้วีถีชีวิตในสังคมชาวนา เหมือนกับมีความเยือกเย็นของแสงจันทร์และความกว้างเกินจินตนาการของผืนฟ้า เป็นการเชื่อมโยงกับความเมตตาและเอื้ออาทรของบรรพชน
ในสังคมจีนก็มีตำนานเกี่ยวกับการทำขนมสื่อสารเพื่อร่วมกันลุกขึ้นต่อสู้ปลดแอกตนเองจากผู้กดขี่ในคืนไหว้พระจันทร์ ซึ่งต่อมาก็เป็นตำนานที่ทำให้มีขนมไหว้พระจันทร์และเทศกาลไหว้พระจันทร์ของชาวไทยจีนและชาวจีนทั่วโลกดังปัจจุบัน
ในบางสังคม เช่น สังคมวัฒนธรรมของพี่น้องมุสลิม ก็มีนิทานอธิบายดวงจันทร์ข้างขึ้นข้างแรมผ่านเรื่องบ้านของกระต่ายมีหน้าต่าง ๑๕ ช่อง ซึ่งกระต่ายต้องทำหน้าที่หมุนเวียนเปิด-ปิดหน้าต่างทั้ง ๑๕ ช่องนั้นคืนละบาน เมื่อเปิดก็ทำให้เกิดข้างขึ้นเดือนหงาย เมื่อปิดก็เกิดข้างแรม หมุนเวียนรอบละ ๑๕ วัน
ในเรื่องเล่าของบางวัฒนธรรม ก็เปรียบกลางคืนเป็นอุปสรรค และเปรียบลักษณะการแตกกระจายของดาว กับลักษณะกลมโตของดวงจันทร์ว่า ที่ดวงจันทร์กลมโตกว่าดวงดาวนั้น ก็เนื่องจากดวงจันทร์เป็นการรวมตัวกันเป็นกลุ่มก้อนกลมเกลียว ไม่แตกกระจายกันเป็นเศษเสี้ยวเกลื่อนกล่นอย่างหมู่ดาว จึงได้ทำให้ดวงจันทร์มีพลังความสว่างเจิดจ้า ขจัดความมืดและมีความงดงามยามค่ำคืน ดังนั้น ดวงจันทร์ในความหมายหนึ่งจึงเป็นสัญลักษณ์ของความสามัคคีกลมเกลียว ขนมไหว้พระจันทร์และการไหว้พระจันทร์ก็เป็นเครื่องสมานไมตรีและผูกสมัครรักใคร่กันของญาติมิตร ละแวกบ้าน ชุมชน และเพื่อนมนุษย์
ทางศิลปะและการก่อเกิดพัฒนาการทางศิลปวิทยาหลายแขนงนั้น การเฝ้าสังเกตกระบวนการดังกล่าว ก่อให้เกิดภูมิปัญญาบนพื้นฐานเกี่ยวกับแสงและเงา จากดวงจันทร์ ดวงดาว และพระอาทิตย์ ซึ่งในอารยธรรมโบราณของอินเดียและกรีก ก็ทำให้เกิดระบบหมายรู้เวลาอันเป็นที่มาของระบบปฏิทิน นาฬิกา และมาตรวัดหลายอย่าง ซึ่งเป็นพื้นฐานของการก่อเกิดพัฒนาการทางวิทยาการและเทคโนโลยีต่างๆอีกหลายด้านกระทั่งในปัจจุบัน
บทเพลง วรรณกรรม งานศิลปะ บทกวี และการสร้างสรรค์เชิงวิธีคิด วิธีมอง วิธีเข้าใจอันลึกซึ้งต่อชีวิตและโลกของสรรพสิ่งเป็นจำนวนมาก ใช้ดวงจันทร์ แสงจันทร์ และลักษณะการสาดแสงอย่างสม่ำเสมอในโลกยามค่ำคืนของดวงจันทร์ เป็นสัญลักษณ์เพื่อสร้างความบันดาลใจให้ผู้คนมีพลังสามารถเข้าถึงสิ่งต่างๆภายในตนเอง เช่น อิสรภาพและเสรีภาพของมนุษย์ในการเข้าถึงความงดงามและความสูงส่งอย่างทั่วถึงและเท่าเทียมกัน ความยุติธรรมไม่แยกแบ่งชนชั้น หญิงชาย ผู้ยากดีมีจน ความศานติเยือกเย็น พลังแห่งปัญญาที่อ่อนโยน กอปรด้วยความรักความเมตตา ความเสมอภาคและความร่วมชะตาชีวิตเดียวกันของผู้คนและสรรพชีวิตดุจญาติพี่น้อง ผู้ร่วมเป็นทุกข์สุขของกันและกัน
จินตนาการเกี่ยวกับดวงจันทร์ จึงเป็นจินตนาการเพื่อจัดความสัมพันธ์ของมนุษย์กับปรากฏการณ์และสิ่งแวดล้อมในธรรมชาติ ซึ่งก่อให้เกิดวิธีคิดและวิธีมองโลกของสรรพสิ่ง กระทั่งสามารถสร้างภูมิปัญญาและออกแบบสังคมเพื่อจัดระบบชีวิตความเป็นอยู่ของมนุษย์ให้มีความสมดุลสอดคล้องกับธรรมชาติในขอบเขตต่างๆได้
ชมรูปเขียนยุคคลาสิคของยุโรป : ความหลับไหลของเอนดีเมียน : The Sleep of Endymion [๒] งานของจิตรกร ๓ พี่น้องชาวฝรั่งเศส Anne-Louis Girodet, ๑๗๙๑ เป็นภาพเขียนถ่ายทอดวิธีอธิบายโลกและดวงจันทร์ด้วยจินตนาการเกี่ยวกับแสงดวงจันทร์ผสมผสานกับการผูกเรื่องเป็นเทพปกรณัมของกรีก ถ่ายทอดผ่านเรื่องราวเอนดีเมียน ซึ่งในตำนาน ได้ผูกเรื่องความเป็นดวงจันทร์และกลางวันกลางคืนของโลก โดยให้มี เอนดีเมียน ชายหนุ่มรูปงามและเป็นคนเลี้ยงแกะ แต่ต้องกลายเป็นผู้ที่ต้องหลับไหลไปตลอดกาล กับเทพีแห่งดวงจันทร์ที่มุ่งรักษาพรหมจรรย์ แต่มีความผูกพันกับเอนดีเมียน ต้องลงมายังผืนโลกเพื่อได้ชื่นชมเอนดีเมียนในค่ำคืนยามหลับไหล จึงทำให้เกิดแสงนวลของดวงจันทร์ส่องมายังโลกในยามค่ำคืนตลอดมา
ข้างขึ้นกับข้างแรม
ต่างมีเดือนเพ็ญในบรรยากาศที่ต่างกัน
ในสังคมเมืองและในวิถีชีวิตชุมชนที่ไม่ได้อาศัยธรรมชาติของกลางคืนและแสงของดวงจันทร์มากนักนั้น มักจะชื่นชอบเพ็ญเดือนหงายในคืนข้างขึ้น ซึ่งจะส่องสว่างตอนหัวค่ำ แต่จะคล้อยต่ำและตกกำบังไพรลับทิวไม้เมื่อใกล้สว่าง ซึ่งผู้คนโดยมากก็จะไม่ค่อยได้เห็นแล้ว
แต่ในสังคมชนบทและเขตถิ่นฐานป่าเขาลำเนาไพรนั้น เพ็ญเดือนหงายที่ขึ้นในตอนหัวค่ำ จะมีความสำคัญสำหรับชาวบ้านทั่วๆไป เช่น เด็กๆ สตรีแม่บ้าน คนเฒ่าคนแก่ และผู้ที่ชอบความรื่นเริงใจกับแสงจันทร์ ส่วนเดือนเพ็ญของคืนข้างแรม ก็จะมีความหมายมากต่อผู้ที่ต้องทำงานในนาไร่และมีความผูกพันกับความมั่นคงปลอดภัยของวัวควาย มีความสำนึกต่อส่วนรวม ใส่ใจต่อครอบครัว ผู้คนและชุมชน ให้ได้ความสุขสบาย กินอิ่มนอนสุข ซึ่งจะต้องเฝ้าระวังภยันตรายต่างๆในยามค่ำคืนและต้องขวนขวายตื่นขึ้นทำการงานแข่งกับดวงตะวัน
เดือนเพ็ญข้างขึ้น เห่กล่อมชีวิตให้ได้ผ่อนพัก
เดือนเพ็ญของข้างขึ้นนั้น จะขึ้นลอยฟ้าในตอนหัวค่ำซึ่งผู้คนโดยมากจะยังไม่หลับไหล ชีวิตความเป็นอยู่ในชุมชนชนบทจึงยังมีชีวิตชีวา ไม่ต้องระวังภัยกันมากนัก แต่ประมาณยาม ๒ หรือยาม ๓ หรือนับแต่ประมาณเที่ยงคืนไปถึงตีหนึ่ง-ตีสองนั้น เดือนหงายของข้างขึ้นจะเริ่มคล้อยต่ำกำบังไพรและฟ้าปิด หรือเป็นช่วงเดือนต่ำและดาวตก สภาพชุมชนในชนบทจะกลายเป็นช่วงที่มืด อีกทั้งเป็นห้วงเวลาที่คนส่วนใหญ่จะหลับลึก จัดว่าเป็นห้วงยามที่ชุมชนจะอ่อนแอที่สุด
ห้วงเวลาดังกล่าว จึงมักจะตกเป็นฤกษ์โจร เพราะเหมาะแก่การที่โจรผู้ร้ายจะซุ่มรอและถือเป็นจังหวะเข้าทำการปล้นวัวควายและทรัพย์สินชาวบ้าน ในขณะที่ความมืดหลังเดือนลับทิวไม้เช่นกัน ก็กลับจะทำให้ชาวบ้านซึ่งเป็นฝ่ายตกอยู่ภายใต้การซุ่มรอโจมตีด้านเดียว ยากแก่การที่จะติดตามและต่อสู้ขัดขืนโจรได้ เดือนเพ็ญในคืนข้างขึ้นจึงเหมือนกับการตื่นและความหลับไหลที่ดำเนินไปพร้อมกับผู้คนในวิถีทั่วไป เหมือนกับเป็นสิ่งดีที่มาในยามไม่มีความจำเป็น และเมื่ออยู่ในสภาวการณ์ที่จำเป็นจริงๆก็กลับหายไป เหมือนเดือนเพ็ญของคืนข้างขึ้นที่จะคล้อยต่ำและลับทิวไม้เมื่อใกล้รุ่ง แทนที่จะส่องสว่างในยามผู้คนต้องการหลับสบายและพอได้อาศัยแสงจันทร์ตื่นขึ้นทำนาไร่กระทั่งสว่าง ซึ่งกว่าที่จะต้องหยุดพักเมื่อกรำแดดร้อนยามสายก็จะได้งานจากแรงกายแรงใจมากมายไปแล้ว
เดือนเพ็ญข้างแรม นำทางผู้ตื่นสู่ชีวิตและการงาน
ในคืนข้างแรมนั้น ตอนหัวค่ำดวงจันทร์จะยังไม่ขึ้น แต่เมื่อผู้คนเริ่มเข้านอนและหลับสบาย ซึ่งก็จะเป็นช่วงดึกสงัดยามสองยามสามเช่นกัน ดวงจันทร์ข้างแรมก็กลับจะเริ่มขึ้นสู่ฟ้า ลอยเด่นเป็นเดือนเพ็ญ แล้วก็ส่องสว่างเจิดจ้าค้างฟ้าไปจนถึงตอนกลางวัน ชาวบ้านและเด็กๆที่นอนหลับจะไม่เคยเห็น แต่ชาวบ้านที่ต้องเฝ้าวัวควายและระวังภัยให้ผู้คนจะอุ่นใจ โจรผู้ร้ายจะหลีกเลี่ยงการเข้าปล้นเพราะแสงของดวงจันทร์ยามดึกจะเจิดจ้า ทำให้ชาวบ้านสามารถมองเห็นจากระยะไกลและโจรผู้ร้ายจะถูกซุ่มตามตัวได้ง่าย
อีกทั้งเมื่อตื่นแต่เช้าและต้องไปทำนาไร่หรือเดินป่า แสงของดวงจันทร์ก็จะส่องทางให้มองเห็นได้ง่าย การจัดคาราวานเกวียนออกไปหาไม้และของป่าที่ต้องแรมทางไกล จึงจะต้องทำในคืนข้างแรมในช่วงที่จะมีเดือนเพ็ญขึ้นเมื่อค่อนรุ่ง เดือนเพ็ญในคืนข้างแรม จึงราวกับความตื่นขึ้นมาเป็นเพื่อนของมนุษย์และเฝ้าดูแลผู้คนในยามหลับไหล ร่วมทุกข์กับผู้คนและจากหายเมื่อผู้คนอยู่ในโมงยามแห่งความสุข
ดังนั้น ในความเป็นจริงแล้ว ดวงจันทร์ที่เป็นเพื่อนคุ้มภัยของมนุษย์มากกว่า จึงเป็นเดือนเพ็ญในคืนข้างแรม มากกว่าเดือนเพ็ญในคืนข้างขึ้น คนชนบทที่ต้องถือมีดพร้าและถือปืนอยู่ยาม เดินป่า และตื่นไปนาไร่ยามย่ำรุ่งก่อนสว่าง ก็เชื่อว่าคงจะต้องนึกออก
ในวิถีชีวิตของชาวประมงที่ต้องออกเรือก็เช่นกัน จะออกเรือในข้างแรมและคืนสู่ฝั่งเมื่อเดือนหงาย การออกเรือในข้างแรม ชาวเรือและชาวประมงจะได้หาปลาอย่างเต็มที่เมื่อตอนหัวค่ำ และจะได้ผ่อนคลายกับเดือนเพ็ญที่จะขึ้นเจิดจ้าเมื่อใกล้สว่าง
เมื่อเป็นอย่างนี้ การไหว้พระจันทร์ของคนหมู่มากซึ่งมักจะไหว้พระจันทร์ในเพ็ญเดือนหงายของคืนข้างขึ้นนั้น จึงไม่ควรลืมที่จะไหว้และผ่านความรำลึกถึงความมีคุณต่อมนุษย์อย่างแท้จริงของเดือนเพ็ญในคืนข้างแรมด้วยนะครับเนี่ย.
............................................................................................................................................................................................
[๑] เรื่องราวในบันทึกนี้นำมาจากบางส่วนในบันทึก แสง-เงาและไรแดด : วิถีคิดและความสร้างสรรค์ทางศิลปวิทยาที่เก่าแก่และก้าวหน้าที่สุดแนวหนึ่ง ใน http://www.gotoknow.org/blog/wiratkmsr-art/403970
[๒] Andrew Graham -Dixon (Editorial Consultance).2008. Art : The Definitive Visual Guide .Doring Kindersly.
ความเห็น (28)
อ่านบันทึกของอาจารย์แล้ว ได้แง่มุมเกี่ยวกับ "การไหว้พระจันทร์" สงสัยมานานคะว่า ทำไมต้องไหว้ ก็เพราะในอดีต ชีวิตมนุษย์ผูกพันกับการหมุนเปลี่ยนของดวงจันทร์อย่างมาก.
เดือนเพ็ญในคืนข้างแรมจึงราวกับเป็นความตื่นขึ้นมาเป็นเพื่อนของมนุษย์และเฝ้าดูแลผู้คนยามหลับไหล
เป็นสิ่งน่าคิดคะ ดวงจันทร์ข้างแรมผู้ปิดทองหลังพระ :-)
.
เรียนฝากภาพ กระต่ายนอกดวงจันทร์คะ
ลึกซึ้ง เชื่อมโยง กว้างไกล....เข้าใจคนในธรรมชาติ มากขึ้น
ขอบพระคุณค่ะอาจารย์
อ่านบันทึกแล้ว เห็นภาพทั้งหมดค่ะ
เดือนเพ็ญยามข้างขึ้น เป็นเวลาที่พวกเราเด็กๆ นั่งล้อมวงฟังผู้ใหญ่เล่าเรื่องโน้นเรื่องนี้ ใต้ถุนบ้าน
แสงจันทร์บ้านนอกงามจับตาจับใจ คิดแล้วนับว่าตัวเองโชคดีที่เกิดมาเป็นเด็กบ้านนอก
คนจีนไหว้พระจันทร์ แต่แปลก ตอนเด็กๆ ไม่เคยเห็นก๋งไหว้พระจันทร์สักครั้ง
สวัสดีค่ะ
แวะมาอ่านบันทึกนี้ค่ะ
พร้อมกับมารับความรู้ค่ะ
ขอบคุณที่นำมาแบ่งปันนะคะ
ขอบคุณค่ะ^^
สวัสดีครับอาจารย์หมอ CMUpal ครับ
ชวนอ่านและคลิ๊กวิธีคิดสนุกๆเพลินๆน่ะครับ แต่ก็เป็นการเชื่อมโยงเพื่อเห็นความแตกต่างตามความจำเป็นบนสิ่งเดียวกันได้บ้างเหมือนกันนะครับ
กระต่ายตัวอ้วนและหูเป็นกระต่ายดีจริงๆเลยนะครับ
สวัสดีครับคุณหมอธิรัมภาครับ
เป็นส่วนหนึ่งของการบันทึกและคุยเพื่อชวนคนอ่านดูรูปเขียนกับท่องไปในโลกกว้างที่เคลื่อนไหวด้วยงานสร้างสรรค์ทางศิลปะ ซึ่งคุยต่อความคิด ต่อยอดการสนุกกับการถ่ายภาพและการนำเอารูปเขียนมาแบ่งกันดูของพี่ใหญ่ พี่นงนาทสนธิสุวรรณ น่ะครับ หากว่างๆคุณหมอได้แวะไปเยือนบ้างละก็ ต้องชอบด้วยเป็นแน่เลยครับ http://www.gotoknow.org/blog/wiratkmsr-art/403970
สวัสดีครับหมอnuiครับ
นึกถึงบรรยากาศตั้งวงคุยกลางลานบ้าน หรือนอนฟังพ่อแม่เล่านิทานอยู่ท่ามกลางแสงจันทร์บนชานบ้านนี่ ให้มีความสุขอย่างยากจะหาไหนเลยนะครับ
สวัสดีครับต้นเฟิร์นครับ
ขอให้ได้ความสงบเย็น ศานติ มีความอ่อนโยนในจิตใจ
มีกำลังแห่งสติที่แข็งแรง ส่องสว่าง อย่างแสงจันทร์ในยามค่ำคืนเลยนะครับ
ขอบคุณค่ะ เมื่อเป็นเด็ก คุณยายที่บ้านชี้ชวนให้ชมดวงจันทร์เต็มดวง และอธิษฐาน " จันทร์เจ้าขา ขอข้าวขอแกง ขอแหวนทองแดง ให้หลานข้าใส่.."
สวัสดีครับพี่ใหญ่ครับ
เป็นเพลงแม่บทของเด็กๆเลยละมั๊งครับเนี่ย ในรุ่นพวกผมนี่ก็ร้องเพลงนี้กันอยู่ครับ นึกถึงทีไรก็ได้ความทรงจำที่งดงามดีๆไปด้วยทุกครั้งนะครับ
แต่เดี๋ยวนี้ บางโอกาสก็ต้องร้องให้เด็กๆและคนรุ่นใหม่ได้วิธีคิด เปลี่ยนวิธีคิดของคนที่มุ่งรอคอยและขอ เป็นผู้ที่ต้องหมั่นรู้ขวนขวายและริเริ่มทำสิ่งต่างๆด้วยตนเองกันเยอะๆบ้างเสียแล้วละครับ
แม้นจันทร์ คืนนี้จะไม่สวย เพราะพิษมรสุม
แต่จันทร์ ก็ยังคงสวยอยู่ในใจเสมอมา
...ขอบคุณบันทึกความรู้ที่อาจารย์เชียนมาให้อ่านนะครับ
..
มาเยี่ยมอาจารย์ด้วยความระลึกถึง
ด้วยความเคารพรัก
สวัสดีครับคุณแสงแห่งความดีครับ
ตอนนี้ฟ้าฝนหม่นมัวไปหมดเลยนะครับ พรุ่งนี้จะพาทีมหมอบังคลาเทศมาฝึกประสบการณ์การการวิจัยลงไปฝึกเดินสำรวจชุมชนด้วยทักษะผสมผสานของการเรียนรู้เป็นกลุ่มกับความเชี่ยวชาญส่วนบุคคลของต่างสาขาสักหน่อย ยังหวั่นๆอยู่เลยละครับว่าจะยังเจอฝนปรอยๆทั้งวันเหมือนอย่างวันนี้อยู่หรือเปล่า
คุณแสงแห่งความดีสบายดีนะครับ ด้วยความรำลึกถึงเช่นกันครับ
อ่านแล้วได้รับความรู้มากเลยนะคะ
เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจในความ "คุ้นเคยของภาพ ดวงจันทร์" ที่เราเห็นอยู่ทุกคืน แต่เรายังไม่รู้อะไรอีกมากมาย
แต่ได้มีโอกาสมาอ่านในบันทึกนี้
ขอบคุณมากคะอาจารย์
สวัสดีครับคุณครูกระดังงาครับ
ยินดีที่ได้สันถวะและขอขอบคุณที่แวะมาเยือนนะครับ
เป็นการเสริมและชวนกันชื่นชมดวงจันทร์จากหลายๆประสบการณ์
ให้ได้ความกว้างขวางในอีกบางแง่มุมได้ดีเหมือนกันนะครับ
ขอได้มีความสุขครับผม
วันนี้มีขนมไหว้พระจันทร์จากผู้ไม่ประสงค์จะออกนามอยู่ในล๊อคเกอร์เอกสารของผมที่ภาควิชาฯ ๒ ก้อน เป็นแบรนด์ของญี่ปุ่น ตัวหนังสือทั้งหมดบนแพ็คเกจก็เป็นภาษาญี่ปุ่น พยายามจะนึกว่าเป็นของฝากจากท่านใดก็นึกไม่ออก นักศึกษากับผู้ที่ผมจะได้บรรยายในช่วงนี้ที่เป็นชาวต่างประเทศก็ไม่มีจากญี่ปุ่น เลยรับประทานไปก็ขอนั่งรำลึกขอบคุณไปก็แล้วกันนะครับ อร่อยมากครับ แต่อิ่มไม่หายทั้งวัน ไม่ต้องรับประทานข้าวมื้อเที่ยงเลยเชียว
เมื่อคืนนี้พระจันทร์สวยงามมากค่ะ
ยืนมองอยู่นาน สองนาน จนเมฆฝนมาบดบัง
ชอบแสงจันทร์ ทุกครั้งที่นั่งชมแสงจันทร์ทำให้มีความสุขที่สุดค่ะ
ยิ่งอยู่ต่างจังหวัดที่ไม่ค่อยมีแสงไฟรบกวนนี่ ก็ยิ่งมองแล้วมีความสุขนะครับ
เป็นความสุขที่อยู่กับวิถีชีวิตและความเป็นธรรมชาติ
- เพ็ญเดือนหงายที่ขึ้นในตอนหัวค่ำ จะมีความสำคัญสำหรับชาวบ้านทั่วๆไป เช่น เด็กๆ สตรีแม่บ้าน คนเฒ่าคนแก่ และผู้ที่ชอบความรื่นเริงใจกับแสงจันทร์ ข้อความอาจารย์ทำให้นึกถึงภาพตัวเองเมื่อครั้งเป็นเด็กๆ..กระชุ่มกระชวยขึ้นมาทันทีเลยครับ
- ได้ความรู้มากเกี่ยวกับวัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อ ที่เกี่ยวกับดวงจันทร์อันงดงามของทุกๆคน
- ขอบคุณความรู้ที่มีให้อย่างสม่ำเสมอครับอาจารย์
- เมื่อก่อนนี้ ตอนหัวค่ำที่เดือนหงายเต็มที่นี่ อะไรจะมีความสุขเท่ากับการออกไปนั่งคุยกันที่ชานเรือน ลานบ้าน หรือกลางทุ่งนาใกล้ๆละแวกบ้าน เลยนะครับ
- เดี๋ยวนี้ หากอยากดูดวงจันทร์และอยู่ในบรรยากาศอาบแสงจันทร์แบบม่วนๆนี่ ไปตามต่างจังหวัด ก็ยังพอมีสภาพอย่างที่ว่านี่อยู่เยอะเหมือนกันนะครับ
- ขอบคุณเรื่องราวดีๆกับภาพถ่ายงามๆของอาจารย์ด้วยเช่นกันครับ ชอบวิธีมองที่อยู่ในเรื่องราวการถ่ายทอดและในภาพถ่ายของอาจารย์น่ะครับ มีศิลปะและมีความแยบคายมากๆบันทึกไว้ด้วยเสมอ
สวัสดีค่ะท่านอ.เซียนศิลป์
อ่านบันทึกแล้วได้เห็นภาพวิถีความงดงามในอดีตค่ะ
ตอนเด็กๆ ที่บ้านจะมีไหว้ก๋ง แม่จะเตรียมทำขนม ลูกๆ ดูพระจันทร์สวยงามค่ะ เคยมองหา กระต่ายบนดวงจันทร์ เอ มีไหมหนา หาอยู่ทุกค่ำคืนที่จันทร์เต็มดวงค่ะ นึกแล้วก็ยิ้มนะคะ :)
ล่าสุดไกลบ้าน โชคดีได้เห็นพระจันทร์แม้จะไม่เต็มดวงนัก เพราะอากาศมิเป็นใจ ก็ยังดีใจได้บันทึกไว้ค่ะ
11/09/11
เมื่อคืนออกไปริมระเบียง มองฟ้าเหนือต้นมะม่วง ปะหน้ากับพี่จันทรา น่ารักที่สุด .:) จันทร์แรมกระจ่างฟ้า พิศราตรีที่สุขสันต์ จันทร์งามกระจ่างยิ่ง ในใจพลัน ฤดีฉันรื่นรมย์ ชมพระจันทร์ วัน (ใกล้จะ) เต็มดวง เพิ่งทราบว่า ความงามของพระจันทร์ ตัวแทนจากเทพีและความอ่อนหวานของผู้หญิง ขอบพระคุณค่ะอาจารย์
สวัสดีครับคุณปู
จริงด้วย....๑๑ / ๐๙ / ๑๑ แล้วก็ต่อด้วย ๑๒ / ๐๙ / ๑๑ ซึ่งเป็นวันไหว้พระจันทร์ ช่างสังเกตเนาะ
เมื่อ ๑๐ ปีก่อนนั้น บนเหตุการณ์ของสังคมโลก ก็เหมือนกับการชนและปะทะกันในเชิงทำลายกัน แต่ในปีนี้ซึ่งครบทศวรรษพอดี, events ของสังคมที่บนปฏิทินและลำดับเวลา ก็กลับเป็นการชนกันแบบสร้างความต่อเนื่องให้กันและกัน ดังนั้น โดยทั่วไปแล้วสังคมน่าจะเกิดสิ่งดีๆและมีความสร้างสรรค์มากกว่าเดิมอย่างนั้นใช่ไหมครับ ......
ฤดีฉันรื่นรมย์ ชมพระจันทร์ วัน (ใกล้จะ) เต็มดวง.............
มองไปในค่ำคืน ของชีวิต
เพ่งพิศกำหนดใจ ไหลรินล่วง
จันทร์สาดแสง กระจ่างฟ้า เต็มดวง
จึ่งอาบจันทร์ได้อิ่มทรวง สว่างใจ
ความงามของดวงจันทร์นอกจากใช้เปรียบเป็นความงามของผู้หญิงและเทพีแห่งความงามแล้ว ความเป็นสตรีก็เป็นการเปรียบถึงพลังความอ่อนโยน ใช้พลังจากจิตใจ พลังจากความรักความเมตตา ความดีงาม พลังคุณธรรมความเป็นแม่ผู้ให้กำเนิดและสร้างความงอกงามของชีวิต ของสตรี มากกว่าการใช้พลังกล้ามเนื้อ อาวุธ เครื่องทุ่นแรง การสร้างด้วยการทำลาย ที่เปรียบด้วยพลังกระทำแบบเพศชายหรือพลังพระอาทิตย์ ที่สะท้อนอยู่ในระบบวิธีคิดของวัฒนธรรมต่างๆเยอะเลยนะครับ
ว้าว จริงๆ ด้วยค่ะอาจารย์ ครบ ๑๐ ปี เหตุการณ์โศกนาฏกรรม ๙/๑๑
บังเอิญ วันนั้นอากาศเป็นใจ เลยได้เห็นพระจันทร์ แต่พอวันรุ่งขึ้น
ฝนก็กระหน่ำพรำพราย เช่นเคย ลากยาวต่อเนื่องมาจนวันนี้เจ้า
ฝากความระลึกถึงผ่านสายฝนพรำ แม่แตงฝั่งบ้านอ. เจอน้ำท่วมไหมเจ้า
ไม่ท่วมครับ แต่หน้าฝนทำให้หญ้าตามอาณาบริเวณในบ้านขึ้นอย่างงอกงามเลย สิ้นหน้าฝนเข้าหน้าหนาวนี้ต้องเจอกันหน่อยแล้ว แต่เห็นจะต้องต่อสู้กับฝ่าย ผกค.ในบ้านอยู่เป็นระยะๆหลายรอบเลยละครับ เพราะเธอดันชอบรอยล้อรถ ที่เป็นร่องและคดเคี้ยวคู่ขนานกันไปบนป่าหญ้าเขียวๆ
ไม่เคยได้สังเกตดวงจันทร์อย่างลึกซึ้งในยามข้างขึ้น ข้างแรมมาก่อนเลยค่ะ ได้แค่มองเพียงว่าสวย เพิ่งจะทราบความเชื่อมโยงของจันทร์เจ้ากับผู้คนในชนบทเช่นนี้นี่เอง
อยู่บ้านตื่นแต่เช้าที่ยังไม่ค่อยสว่าง มักเห็นจันทร์ค้างฟ้า น่าชมไปอีกแบบค่ะ
เทศกาลไหว้พระจันทร์นั้นปัจจุบันโรงแรมดังๆหลายแห่งโฆษณาขายขนมไหว้พระจันทร์กันคึกคัก ขนมไหว้พระจันทร์ปัจจุบันดัดแปลงเสียหลากหลายเลือกไม่ถูกเลยนะคะ ทานแล้วอิ่มหนักนานอย่างที่อาจารย์รู้สึกค่ะ หากชอบทานอาจอ้วนได้ง่ายๆ
ตรงที่ท่าน ดร.ยุวนุชแบ่งปันประสบการณ์นี่ใช่เลยนะครับ ในช่วงข้างแรมช่วงหนึ่งที่มีเดือนเพ็ญขึ้นตอนใกล้สว่างแล้วก็ค้างฟ้านั้น ชาวนาชาวไร่ แม่บ้านแม่เรือน ดนเดินป่า คนแรมทางไกล จะเป็นกลุ่มที่ได้ลุกขึ้นมาทำการงานและดำเนินชีวิต ได้เห็นบรรยากาศในช่วงนี้ ซึ่งก็ให้ชีวิตจิตใจอีกแบบหนึ่งเลยนะครับ
ยิ่งมีน้ำค้างลงมากๆในกลางดึกละก็ เดือนหงายของคืนข้างแรมที่ขึ้นเมื่อใกล้สว่าง ก็จะทำให้ทั่วอาณาบริเวณสว่างมากกว่าเดือนหงายในตอนหัวค่ำของคืนข้างขึ้นอีกด้วยเลยนะครับ เกร็ดน้ำค้างที่ลงหลังบ้านเรือนและเกาะตามแมกไม้ใบหญ้าอย่างหนาแน่น จะทำให้เกิดประกายพราว มองเห็นสิ่งต่างๆสะท้อนแสงมะลังมะเลือง
เทศกาลตรุษจีน ๒๕๕๕ ขอสวัสดีปีใหม่ของชาวไทยจีน
มีความสุข มีความเบิกบานแจ่มใส มีความงอกงามรุ่งเรืองในชีวิต
เป็นที่พึ่งของตนเอง ญาติมิตร บริวาร ได้ทำประโยชน์สุขให้แก่ส่วนรวมตามกำลัง
ท่านท่านทุกคนครับ
under the same moon, we are all brother
ประโยคหลัง จตจำจากป๋าชอบพูดบ่อยๆ เจ้า :)
ตรุษปีนี้ อิ่มเอมหน้าบาน ยังกะหนม เลยค่ะ
งั้นขอลิงก์บทเพลง Imagine ของจอห์น เลนนอน วงเดอะบีตเทิ่ล
มาฝากคุณ Poo ด้วยเลย