ภูมิปัญญา...น้ำมันดิน

"น้ำมันดิน" ใช้ทาแผลรักษาแผลไฟไหม้ นำร้อนลวก ทำให้แผลหายเร็วและไม่เกิดแผลเป็น

            ตอนผมเรียนชั้นประถม น้องสาวยังเล็กชอบซุกซนเดินตามผมบ้าง พ่อและแม่บ้าง   วันหนึ่งได้ยินเสียงเธอร้องเสียงดังแบบตกใจอย่างสุดขีด ผมอยู่หลังบ้านรีบวิ่งไปดู ปรากฎว่าน้องสาวเดินไปขาเหยียบหลุมตอขนุนที่สุมไฟไว้เพื่อให้ไฟเผาลงไปถึงราก โดยไม่ต้องออกแรงขุดมันออกเพราะใหญ่มาก คงขุดกันไม่ไหว

           ขาข้างหนึ่งของน้องสาวโดนขี้เถ้าร้อนและถ่านไฟบางส่วน    ทำให้น้องเจ็บปวดอย่างน่าสงสาร ร้องไห้ตลอดเวลา เท้าผุผองทันที เราต่างก็ปลอบโยนอุ้มเอาใจเธอกันตลอดหลายวัน   ผู้เฒ่าผู้แก่ก็แนะนำยาสมุนไพรมารักษาแผลกันหลายชนิดโดยไม่ได้ไปหาหมอ เนื่องจากการเดินทางค่อนข้างไปลำบากในสมัยนั้น เพราะจะต้องเดินทางมาขึ้นรถไฟก่อนที่สถานีรถไฟตลาดนาบอน เมื่อไปหาหมอที่ทุ่งสงหากคนไข้เยอะก็จะตรวจได้ล่าช้าและแน่นอนจะกลับบ้านไม่ทันรถไฟ ตอนบ่าย 3 โมง(ประมาณนั้น) ซึ่งจะต้องนอนค้างคืนและไม่รู้ว่าจะนอนที่ไหนด้วย ก็เลยรักษากันตามมีตามเกิดในหมู่บ้าน

           หลังจากแผลผุผองของน้องสาวเริ่มดีขึ้นตามลำดับจากสมุนไพรที่เอามาพอกแผล แต่ผมจำไม่ได้ครับว่าเป็นอะไรบ้าง ที่ผมจำได้แม่นอย่างหนึ่ง ซึ่งไม่ซับซ้อนอะไร ก็คือตำรา "น้ำมันดิน" ของพ่อซึ่งท่านจัดหาตัวยาเอง

           วันนั้นพ่อชวนผมไปเอาดินเหนียวตอนแรกผมไม่ทราบว่าเอามาทำอะไร ดินเหนียวที่พ่อไปเลือกผมเห็นพ่อขุดบริเวณลึกเข้าไปจากทางเดินและอยู่ใกล้ ๆ ทางน้ำไหลแต่จะเลือกเอาดินเหนียวที่สะอาดขุดลงไปลึก ๆ เป็นบริเวณที่ผมกับเพื่อนมาเก็บลูกรังลูกกลม ๆ ไปยิงกับหนังสติก เอาส่วนที่ไม่จับตัวเป็นก้อนคือเลือกเอาที่พอหมาด ๆ สามารถบี้ให้ละเอียดแล้วโปรยลงบนภาชนะได้ พ่อเอาดินเหนียวกลับมาบ้านและบี้ให้แตก ซึ่งมันจะแห้งไปเรื่อย ๆ เลือกเอาสิ่งปะปนอื่น ๆ ออกไป พ่อเอาดินเหนียวผึ่งลมไว้แล้วไปที่สวนหลังบ้าน สอยมะพร้าวเลือกผลมะพร้าวห้าว(เปลือกของผลไม่มีสีเขียวปะปนแล้ว) เอามาปอกเปลือกแล้วผ่า 2 ซีก ขูดด้วยกระต่าย (พ่อทำความสะอาดกระต่ายก่อนขูดมะพร้าวให้สะอาดกว่าขูดเพื่อแกงปกติ) ได้แล้วก็เอามะพร้าวที่ขูดแล้วทั้งหมดมาคลุกเคล้ากับดินเหนียวจนเข้ากันอย่างดี   แล้วก็หมักปิดฝาไว้

         รุ่งเช้าอีกวัน เมื่อแดดออก พ่อเอาดินเหนียวที่หมักไว้มาปั้นเป็นก้อนขนาดประมาณถ่านไฟฉายขนาดใหญ่ ใส่จานสังกะสีไปวางตากแดดไว้และคอยระวังไม่ให้โดนสิ่งสกปรก    ผมสังเกตเมื่อแดดเริ่มจัดขึ้นช่วงเที่ยงวันถึงบ่ายก็จะมีน้ำมันไหลออกมาจากก้อนดินเหนียว พ่อจะคอยไปตะแคงจานรินใส่ขวดสะอาดเล็ก ๆ ทำอยู่อย่างนี้เรื่อย ๆ ทุกวัน จนไม่มีน้ำมันออกมาจากก้อนดินเหนียวก็หยุด

         น้ำมันที่ได้พ่อเรียกว่า "น้ำมันดิน" ใช้ทาแผลรักษาแผลไฟไหม้ นำร้อนลวก ทำให้แผลหายเร็วและไม่เกิดแผลเป็น ก็เอาทาให้น้องหลังอาบน้ำทุกครั้ง จนหายเป็นปกติ ผมถามน้องว่าเวลาทาเป็นยังไง แกบอกว่า เย็น ๆ ที่แผล แต่มันเหนอะๆ รำคาญ (บ่นตามประสาเด็ก ๆ) ผลก็คือแผลที่ขาของน้องผมไม่ปรากฎแผลเป็นให้เห็นเลยนะครับ เหมือนกับคนอื่น ๆ ทั่วไป ไม่บอกไม่มีใครรู้ว่าเคยโดนไฟไหม้

         ผมลองมาทบทวนสถานที่ที่พ่อไปเลือกดินเหนียว เป็นที่ที่มีลูกรัง และเป็นดินเหนียวสีแดง อยู่ห่างจากการรบกวน คน หรือสัตว์ที่จะทำให้สกปรก สีสดใสเป็นธรรมชาติ เป็นภูมิปัญญาที่ผมจำได้ไม่ลืมตั้งแต่เด็กครับ

เขียนใน GotoKnow โดย ชาญวิทย์-นครศรีฯ
ใน เส้นทางเรียนรู้อันยาวไกล

คำสำคัญ (Tags): #ภูมิปัญญาท้องถิ่น

หมายเลขบันทึก: 45661เขียนเมื่อ 21 สิงหาคม 2006 18:19 น. ()แก้ไขเมื่อ 17 มิถุนายน 2012 14:24 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (10)

จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร

เขียนเมื่อ 21 สิงหาคม 2006 19:25 น. ()

เป็น Tacit K. ที่น่าสนใจมากครับ

ผมติดตามอ่านบันทึกของพี่ชาญวิทย์มาโดยตลอดครับผม ผมชอบแนวการเขียนแบบนี้ครับ อ่านง่าย สบายใจดี และยังมีความรู้ที่ผมพยายามนำมาเทียบกับภูมิปัญญาทางเหนือ ว่าคล้ายคลึงหรือเหมือนกันอย่างไร?

ซึ่งมักจะพบองค์ความรู้ของชุมชน ในการเก็บข้อมูลกับชุมชนตลอดครับ.. อาจได้แลกเปลี่ยนกันครับ

ขอบคุณมากครับผม ให้กำลังใจครับ