ประวัติเมืองสงขลา (20) จำปาดะ

ชาวบ้านที่เกาะยอบอกว่า วิธีแยกความแตกต่างระหว่างจำปาดะพันธุ์ดั้งเดิมกับจำดะหนุน คือ เมื่อดึงไส้หรือแกนกลางออกจากเปลือกจำดะหนุน ยวงจะติดกับไส้ ไม่หลุดร่วง

ตามห้างร้านใหญ่ๆ หรือรถไฟฟ้าในมาเลเซีย สิงคโปร์ มักจะมีสัญลักษณ์รูปทุเรียน มีวงกลมสีแดงล้อมรอบมีเส้นกาทับ สื่อได้ชัดเจนว่าห้ามนำผลไม้กลิ่นแรงอย่างทุเรียนเข้าไป

บ้านเราผมยังไม่เคยเห็นสัญลักษณ์อย่างนี้ ที่พบบ่อยก็เป็นสัญลักษณ์ห้ามนำสัตว์เลี้ยงเข้าไปมากกว่า แต่ก็เคยได้ยินกระเป๋ารถเมล์บ่นกับพนักงานขับรถเรื่องมีผู้โดยสารเอาจำปาดะขึ้นมาบนรถปรับอากาศ

จำปาดะ เป็นไม้ผลยืนต้น จำพวกเดียวกับขนุน ลักษณะคล้ายกันมากทั้งรูปทรงลำต้นและผล แต่ผลเล็กกว่าขนุน รูปทรงกลมยาว เปลือกบางกว่าและหนามจะมนเรียบไปกับผิวมากกว่าขนุน

เนื้อในที่เรียกว่ายวงจะนิ่ม ค่อนข้างเละ และประกอบด้วยเส้นใยจำนวนมาก นี่เองที่แม่เตือนผมเสมอเวลากินจำปาดะ ว่าระวังติดคอ หายใจไม่ออกตาย

สุกแล้วเปลือกจะมีสีเหลือง มีกลิ่นแรงจัด ส่วนยวงข้างในมีสีเหลืองจำปา

สีเหลืองจำปาเป็นอย่างไร หลายท่านอาจจะสับสนระหว่างดอกจำปีกับดอกจำปา ว่าอย่างไหนสีเหลืองซีด อย่างไหนสีเหลืองอมส้ม

ขอให้นึกถึงมาลัยที่โชเฟอร์รถตู้ รถตุ๊กตุ๊กมักจะซื้อมาแขวนไว้หน้ารถ ปลายมาลัยมักนิยมเอาดอกจำปีสีเหลืองอ่อนมาร้อยไว้ ไม่ค่อยพบดอกจำปาเท่าไหร่ คงเป็นเพราะออกดอกน้อย หายากกว่า

จำปาดะ ว่ากันว่าเป็นชื่อที่มาจากภาษามลายู ถ้ามีโอกาสไปมาเลเซียอีกเมื่อไหร่ว่าจะถามชาวบ้านที่นั่น

ดูว่ารู้จักจำปาดะไหม แต่สำหรับผม เข้าใจมาตลอดว่าเป็นเพราะยวงสีดอกจำปานี่เอง เลยเรียกจำปาดะ

ที่เกาะยอ กลางทะเลสาบสงขลา มีผลไม้พันธุ์ผสมระหว่างจำปาดะกับขนุน เรียกว่า จำปาดะขนุน หรือขนุนจำปาดะ แต่ชาวบ้านปักษ์ใต้บ้านเรานิยมเรียกให้สั้นๆ เข้าไว้ เลยเรียก จำดะหนุน

จำดะหนุน กลายเป็นของดีเกาะยอ สร้างชื่อเสียง เพราะรสชาติอร่อย มีเนื้อมาก แน่นกรอบกว่าจำปาดะพันธุ์พื้นเมืองดั้งเดิม

แม้กระเบื้องเกาะยอจะกลายเป็นอดีตไปแล้ว เหลือไว้แต่ผ้าทอเกาะยอ แต่ผลไม้ของเกาะยอนับวันจะมีชื่อเสียงมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเงาะ ทุเรียน ลองกอง สะตอ ละมุด ลำไยรวมทั้งจำปาดะ หรือจำดะหนุน

ชาวสวนที่เกาะยอจะทำสวนผลไม้แบบผสมผสาน มีผลไม้หลายๆ ชนิดปลูกรวมกันในพื้นที่เดียวกัน เรียกว่า สวนสมรม ใช้ปุ๋ยชีวภาพทดแทนการใช้สารเคมี

เดี๋ยวนี้พัฒนาขึ้นจนเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร และเป็นแหล่งศึกษาดูงานของชาวสวนจากต่างถิ่นที่สนใจการทำสวนสมรม

มีการส่งเสริมผลิตสินค้าจำดะหนุนจากภูมิปัญญาดั้งเดิมของชาวบ้าน นอกเหนือจากการเอาเมล็ดจำดะหนุนมาต้มเกลือรับประทานแบบเดียวกับเมล็ดขนุน หรือเอายวงไปชุบแป้งทอด กลายเป็นขนมเม็ดจำดะทอดแล้วยังเอาไปผสมกับส่วนผสมอื่นๆ ทำสังขยา เรียกว่า สังขยาเม็ดจำดะ อีกด้วย

เกาะยอเดี๋ยวนี้ไปเที่ยวได้ง่าย สะดวกสบายด้วยสะพานติณสูลานนท์ แวะชมพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาของสถาบันทักษิณคดีศึกษาแล้ว อย่าลืมแวะชิมจำดะหนุน ของดีเกาะยออีกอย่างที่ไม่ควรพลาด

เขียนใน GotoKnow โดย นาย พุทธพร ส่องศรี
ใน บันทึกสองทะเล

คำสำคัญ (Tags): #จำปาดะ#สงขลา#เกาะยอ

หมายเลขบันทึก: 449189เขียนเมื่อ 15 กรกฎาคม 2011 13:58 น. ()แก้ไขเมื่อ 14 มิถุนายน 2016 06:37 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน