ลุงลม ป้าฟ้า และชาวนาแห่งบ้านกร่าง
แม้ว่าปู่ผมจะเป็นชาวนาและก่อนที่พ่อจะเข้าไปเป็นลูกจ้างประจำในหน่วยงานราชการก็เป็นชาวนา แต่ผมเองก็มีประสบการณ์ทำนากับปู่และพ่อน้อยมาก จำได้ว่าเคยตามปู่ไปทำพิธีไหว้แม่โพสพครั้งหนึ่ง นอกจากนั้นก็ไปวิ่งเล่นในลานตีข้าว และแอบหนีเข้าไปทำอุโมงค์กองฟาง
ทักษะในนาต่าง ๆ ตั้งแต่การไถ คราด เกี่ยวข้าว หาบข้าว ยัดฟ่อนข้าวลงหัวสี ฯลฯ มิได้เป็นมรดกที่ได้รับจากพ่อและปู่ แต่ได้มาจากการเข้าไปอยู่อาศัยในชุมชนชาวนาที่บ้านกร่าง ม.๔ ต.บ้านกร่าง อ.เมือง จ.พิษณุโลก ราว ๒ ปี
ผมเข้าไปอยู่ในชุมชนนี้โดยไม่รู้จักมักคุ้นใครสักคน มิได้เกี่ยวดองเป็นญาติกับใครในชุมชนนี้ทั้งสิ้น
เหตุเพราะน้องชายมาเรียนต่อที่วิทยาลัยเกษตรกรรมพิษณุโลก หรือที่รู้จักกันในนามเกษตรบ้านกร่าง และผมก็ต้องย้ายที่เรียนมาจากกรุงเทพฯ โรงเรียนใหม่อยู่ในเมืองพิษณุโลก ห่างออกไปราว ๑๐ ก.ม. พ่อแม่ให้พักกับน้อง มิใช่เพื่อให้ดูแลน้อง แต่เพราะต้องการให้น้องกำกับดูแล ด้วยช่วงนั้นผมเกเรเหลือหลายซึ่งเป็นเหตุให้ต้องย้ายออกจากกรุงเทพฯ มา
บ้านที่ผมเช่าอยู่บนบ้านไม้สองชั้น แถบที่ผมไปอาศัยอยู่เรียกว่า “หย่อมอับ” แรก ๆ ก็ไม่ได้สุงสิงกับใคร เช้ามาตื่นไปเรียน กว่าจะกลับถึงบ้านก็เย็นย่ำ บางทีก็ไม่กลับ
น้องชายผมอาศัยอยู่ด้วยเพียงเทอมเดียวแล้วก็ย้ายเข้าไปอยู่ในวิทยาลัย ผมจึงต้องอยู่คนเดียว และต่อมาก็กลายเป็นที่มั่วสุมของบรรดาวัยรุ่นในแถบนั้น แต่เป็นเพราะบ้านอยู่กลางชุมชนแวดล้อมด้วยบ้านเรือนหลังอื่น ๆ การพบปะมั่วสุมกันก็อยู่ในสายตาของชาวบ้าน นอกจากการตั้งวงกินเหล้าแล้ว ร้ายสุดก็แค่แอบสูบกัญชาในยามดึกดื่นเท่านั้น ครึ้มอกครึ้มใจอยากเล่นไพ่ก็ต้องหนีไปเล่นในกระท่อมกลางทุ่งนา เพราะเคยแอบเล่นในบ้านปรากฏว่าวงกระจุยมาแล้ว...
ด้วยเป็นชุมชนชาวนาและเป็นเครือญาติกันเกือบทั้งสิ้น ธรรมเนียมการลงแขกในการทำนายังคงเหนียวแน่น การรู้จักคุ้นเคยกับบรรดาวันรุ่นลูกหลานชาวบ้านที่นั่น นอกจากการสรวลเสเฮฮาในวงเหล้าแล้วยังได้ย้ายวงไปในท้องทุ่งนาด้วย ผมจึงมีโอกาสได้ฝึกหัดและทำกิจกรรมในท้องทุ่งต่าง ๆ จำนวนมาก ทั้งนี้แล้วแต่ช่วงโอกาสว่าจะทำกิจกรรมใด
ความสนุกสนานและมีส่วนร่วมในท้องนา ทำให้ผมสนิทสนมและคุ้นเคยกับชาวบ้านที่นี่มากขึ้น ทุกคนรักและเอ็นดูเหมือนผมเป็นลูกหลาน หลังจากผ่านครึ่งปีแรกที่เข้าไปอยู่อาศัย ผมก็ขึ้นกินข้าวปลาทั้งเช้ากลางวันและเย็นได้ทุกบ้าน (แหะ แหะ มีบางบ้านอยากได้ผมเป็นลูกเขยด้วยซ้ำไป...)
การเช่าบ้านยังไม่ทันจะครบปี ไอ้ศาลเพื่อนสนิทของผม ซึ่งเป็นลูกของลุงลม ป้าฟ้า เจ้าของบ้านที่ผมขึ้นไปกินข้าวเกือบทุกเย็น (บางทีก็เผลอหลับคาหน้าทีวีที่นั่นบ่อยครั้ง) บอกผมในวันหนึ่งว่า “มึงเลิกเช่าบ้านซะเหอะ” เพราะระยะหลังผมใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่ที่นี่ ผมจึงได้ย้ายมาอยู่บ้านลุงลมป้าฟ้าตั้งแต่นั้น กลายเป็นสมาชิกของครอบครัวนี้โดยปริยาย ในบางคราวเงินที่ทางบ้านส่งให้เป็นรายเดือนเกลี้ยงกระเป๋าตั้งแต่ยังไม่พ้นกลางเดือน ลุงลม ป้าฟ้า และพี่ชู (ลูกสาว) ก็ยังหยิบยื่นให้อยู่บ่อยครั้ง
ความสัมพันธ์ของชาวนาบ้านกร่าง ในชุมชนที่ผมไปอาศัยอยู่นั้นค่อนข้างแน่นแฟ้น ช่วยเหลือพึ่งพากันในระดับสูง บรรดาเด็กและวัยรุ่นในหมู่บ้านจะได้รับการดูแลจากชาวบ้านทุกคนแม้มิใช่ญาติ เมื่อทำผิดอะไรขึ้นมาก็จะโดนดุด่าตั้งแต่หัวบ้านยันท้ายบ้าน ความคุ้นเคยที่แนบแน่นในระดับนี้ช่วยดูแลลูกหลานภายในมิให้ประพฤติไม่ดี โอกาสจะแอบทำมิดีมิร้ายจึงมีน้อยจนแทบไม่มี
ชาวบ้านที่นี่ใส่ใจเรื่องการทำบุญสุนทานค่อนข้างมาก หน้าพรรษาถือเป็นภารกิจของทุกครอบครัวที่จะต้องตระเตรียมอาหารไปใส่บาตรที่วัดทุกวันพระ การใส่บาตรยามเช้ากับพระที่มาบิณฑบาตก็เป็นภารกิจประจำวัน เรื่องการบวชเรียนของลูกหลานก็ถือเป็นเรื่องสำคัญ ชาวบ้านประพฤติธรรมมากกว่าการรู้ธรรมมะเป็นข้อ ๆ ไม่ทำชั่ว ไม่เอาเปรียบกัน เพราะกลัวบาปกรรม หมู่บ้านจึงสงบร่มเย็น
ที่นี่สอนให้ผมเห็นความงดงามของหมู่บ้านชาวนา และผมโชคดีที่มากที่มีโอกาสช่วงหนึ่งในชีวิตที่เข้าไปเป็นสมาชิกที่นี่
ผมออกจากพิษณุโลกไปหลังจากไปอยู่ราวสองปีเศษ เป็นสองปีเศษที่มีความผูกพันมาก ๆ ผมกลับไปเยี่ยมที่นี่ทุกปีตั้งแต่เมื่อครั้งยังบวชเป็นพระ ทุกวันนี้ก็แวะเวียนไปเยี่ยมอีกอย่างน้อยปีละสองสามครั้ง
ผมไม่มีโอกาสลงไปร่วมกิจกรรมในท้องทุ่งนาเหมือนเมื่อก่อน แต่ก็ทราบมาว่าชาวบ้านส่วนใหญ่ก็ยังทำนา แม้ว่าราคาจะขึ้น ๆ ลง ๆ เดี๋ยวนี้เทคโนโลยีทันสมัยมากขึ้น การทำนาสะดวกสบายกว่าเมื่อก่อนมาก ไม่ต้องเกี่ยว ไม่ต้องหาบ ไม่ต้องยัด ฯลฯ ใช้รถเกี่ยวข้าวลงทีเดียวก็ได้เป็นข้าวเปลือกใส่กระสอบให้เสร็จสรรพ ต้นทุนการผลิตน้อยลง
เมื่อคราวกลับมาเยี่ยมเยียน ผมมีเวลาอยู่ไม่นานพอจะดูว่าความสัมพันธ์ของชาวบ้านที่นี่ยังแนบแน่นเช่นเดิมหรือไม่ แต่ก็ได้รับการต้อนรับอย่างดีทุกครั้งที่ไปเยือน
ความเห็น (18)
พี่หนานเกียรติ
บันทึกของพี่ เขียนแล้วอ่านสบายๆ น่าติดตาม ครับ
ชาวบ้าน และ วิถีชาวบ้าน ทำให้ประเทศเราน่าอยู่นะครับ
หน่อย เชียงราย
ว่าเหมือนคุณเบอร์ 1 ว่าเจ้าพี่หนาน อ่านง่าย หน่อยไปอ่านอ่านง่ายอยู่หลายบทความ อ่านเข้าใจไม่หรือหวา วันนี้ลองสมัครแล้วไม่ผ่าน ใส่อะไรไปก็บอกว่าไม่ถูก สงสัยเขาไม่รับเด็กโง่แล้วเจ้า บทความของพี่หนานไม่มีช่องว่างของคนสามารถเข้ามาอ่านได้ทุกระดับเจ้า ขอบคุณเจ้า
สวัสดีครับ คุณ ต้นกล้า
ได้ทราบเรื่องราวจากการพูดคุยกับพี่คิมอยู่บอ่ย ๆ ครับ
สนใจงานที่คุณต้นกล้าทำอยู่มากเลย โดยเฉพาะที่จะชวนไปถอดบทเรียนชาวนาที่แพร่
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมนะครับ
สวัสดีครับ ท่านอาจารย์ JJ
หมู่บ้านที่ผมไปพักมาราว ๒ ปีที่นี่ น่าอยู่มากครับ
ขอบคุณที่เข้มทักทายเยี่ยมเยียนกันนะครับ...
สวัสดีเจ้าคุณหน่อย เชียงราย
ขอบคุณนัก ๆ เลยเจ้าที่เข้ามาอ่านและชมเชยกันยกใหญ่
ช่วงนี้ระบบของ gotoknow ไำม่ปกติ เพราะมีปัญหาที่ผู้ให้บริการ คิดว่าอีกวันสองวันคงกลับเป็นปกติ
ลองสมัครใหม่เรื่อย ๆ นะครับ...
สวัสดีค่ะ
มีความเห็นเหมือนน้องทั้งสองว่า เขียนได้น่ารัก อ่านง่ายดีค่ะ น้องหน่อยคือเนติยา ใช่ไหมหนอ เจอที่เฟสบุ๊ค อยู่เชียงรายเหมือนกัน
สวัสดีครับ พี่คิม นพวรรณ
แหะ แหะ มาชมกันเอง เขินนะเนี่ย...
น้องหน่อยเขาเข้ามาชมผมจนเขินไปหมดแล้ว เห็นว่าตามอ่านอยู่หลายบันทึก
ไม่แน่ใจว่าเป็นคนเดียวกับที่พี่พูดถึงหรือเปล่า
สวัสดีค่ะ
เคยคุยกันในเฟสบุ๊ค เขาบอกว่าชอบนะ และน้องบอกว่าเคยรู้จักเป็นการส่วนตัวนานมาแล้วที่แพร่ เขาชมให้ฟังแล้ว
ส่วนต้นกล้าก็ชมให้ฟังบ่อย ๆ ยังไม่ได้บอกต้นกล้าว่าหยุดใช้โทรศัพท์ หากจำเป็นจริงก็อาจนำมาใช้ แต่ไม่เปิดรับค่ะ โทรศัพท์บ้านเลิกใช้แล้ว
หลวงพ่อยังชมเลยเรื่องการเลิกใช้โทรศัพท์ ตอนไปถวายเครื่องโทรศัพท์ ทำบ้า ๆ ก็สนุกดี ใจสบายก็รู้สึกดี
ทำไมข้อความหายไปละ แปลกใจจริง เขียนตั้งเยอะ คุยเรื่องนำโทรศัพท์ไปถวายพระเณร ซื้อเครื่องใหม่ป้ายแดงทั้งนั้นค่ะ ไม่ได้เอาเครื่องเก่าไปถวายหรอกนะ
ระหว่างที่ปิดเครื่องเลิกใช้มาหลายวัน มันสบายหู สบายใจดีด้วย และการเข้าเน็ตน้อยลง ก็ดีอีกอย่าง
รอให้จัดค่ายคราวนี้ ให้เงินหมด ก็จะหยุดเล่นแล้วหละเบื่อ
พี่คิม...
วัน-สองวันมานี้ GTK แปลก ๆ พิมพ์ไปข้อความหาย บางทีก็โพสต์ความเห็นไม่ขึ้น เข้าไปบางรายการก็ไม่ได้ คิดว่าอีกสองสามวันคงปกติ
เรื่องการเลิกใช้โทรศัพท์เนี่ย เป็นการประกาศอิสรภาพมาก ๆ เลยนะครับ ยอดเยี่ยมจริง ๆ อยากเอาอย่างบ้าง...
เล่าเรื่องราวได้เป็นแบบธรรมชาติดี เห็นได้ชัดเจนมากครับ วิถีแห่งชุมชน
น้องหนาน อาจารย์ กวางกลับจากพังงาหรือยัง ครับ ผมกำลังจะลงไปพังงา วันสองวันนี้ หากไม่มีงานด่วน
สวัสดีครับ อาจารย์ โสภณ เปียสนิท
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมเยียนทักทาย
และขอบคุณสำหรับคำชมนะครับ
ดีใจมาก ๆ ที่ชอบ จะพยายามเขียนเรื่องราวแบบนี้มาแบ่งปันเรื่อย ๆ ครับ
คารวะท่านผู้เฒ่า วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--
อ.กวางกลับมาถึงบ้านแล้วครับ ถึงเมื่อคืนนี้
คงมีโอกาสอีกไม่นานนักสำหรับการลงไปเยือนครับ
ประสบการณ์มากมาย..และนำมาเล่าแบบสะท้อนความจริงแบบง่ายๆ..ชื่นชมค่ะ..ฝากคิดถึง น้องกวาง และหลานเฌวา ด้วย..
..ว่างๆเชิญจูงมือกันไปเที่ยวงานนี้ค่ะ..
http://gotoknow.org/blog/nongnarts/436503
สวัสดีครับ พี่ใหญ่ - นาง นงนาท สนธิสุวรรณ
ขอบพระคุณมากครับที่แวะมาเยี่ยมเยียนทักทาย และคำชมที่ช่วยเพิ่งกำลังใจในการเขียน
วันนี้อยู่กันพร้อมหน้าพ่อ แม่ ลูก ตา ยาย ในบ้านที่กรุงเทพฯ ครับ เฌวาซนเป็นปกติครับ
ขอบคุณพี่ใหญ่มากครับที่เข้ามาชวนไปงาน แต่น่าเสียดายมากที่ไปไม่ได้ เพราะต้องพาเฌวาเดินทางไปหาปู่กับย่าที่ดอยมูเซอ ต้ังแต่วันที่ ๓ จะอยูที่นั่นราว ๑๐ วัน ก่อนที่จะกลับมากรุงเทพฯ ครับ