การท่องเที่ยวโดยชุมชน การท่องเที่ยวแบบ "พอเพียง"
ผมทำงาน แวดวงการวิจัยเพื่อท้องถิ่น มาระยะหนึ่ง โดยเฉพาะประเด็น "การท่องเที่ยวโดยชุมชน" Communuty based Tourism งานพัฒนาและวิจัยลักษณะนี้ เน้นกระบวนการมีส่วนร่วมโดยใช้ การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ร่วมคิด ร่วมปฏิบัติการ ร่วมรับผิดชอบกับชุมชน เป็น Community Participation -based Tourism
การท่องเที่ยวโดยชุมชน เป็นลักษณะของการท่องเที่ยวแบบ "พอเพียง" เป็นการท่องเที่ยวที่สอดคล้องกับวิถีชุมชน ชุมชนสามารถบริหาร จัดการ การท่องเที่ยวโดยชุมชนเอง แบ่งปันความสุขทั้งเจ้าบ้านและผู้มาเยือน
พอเพียงอย่างไรนั้น? ลองมาดูองค์ประกอบหลักของการท่องเที่ยวโดยชุมชน ว่าจะเป็น ถนนไปสู่ความพอเพียงหรือไม่อย่างไร ?
๑. องค์ประกอบด้านพื้นที่ เป็นการท่องเที่ยวในแหล่งท่องเที่ยวที่เกี่ยวเนื่องกับธรรมชาติเป็นหลัก มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น (Identity or Authentic or Endemic or Unique) รวมทั้งแหล่งวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์บ้านเราที่เกี่ยวเนื่องกับ ระบบนิเวศ (Eco-system) ในพื้นที่ของแหล่งนั้น ดังนั้น การท่องเที่ยวแบบนี้มีฐานอยู่กับธรรมชาติ ( Nature - based Tourism)
๒. องค์ประกอบทางด้านการจัดการ
เป็นการท่องเที่ยวที่มีความรับผิดชอบ(Responsible Travel) ต้องไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม(no or low impact)มีการจัดการยั่งยืน รวมถึงชุมชนและนักท่องเที่ยว ร่วมกันอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม จัดการของเสีย จึงเป็นการท่องเที่ยวที่มีการจัดการที่ยั่งยืน(Sustainnable Managed Tourism)
๓. องค์ประกอบด้านกิจกรรมและกระบวนการ
เป็นการท่องเที่ยวที่เื้อื้อ ต่อการเรียนรู้ (Learning Process) โดยมีการให้การศึกษา(Education)เกี่ยวกับสภาพแวดล้อมและระบบนิเวศ ของการท่องเที่ยว เป็นการเพิ่มพูนความรู้ (Knowledge) ประสบการณ์ (Experience) ความประทับใจ(Appreciation) เพื่อสร้างความตระหนักและปลุกจิตสำนึกที่ถูกต้องของนักท่องเที่ยว ประชาชนท้องถิ่น และผู้ประกอบการที่เกี่ยวข้อง จึงเป็น การท่องเที่ยวสิ่งแวดล้อมศึกษา(Environmental Education-Based Tourism)
๔. องค์ประกอบด้านการมีส่วนร่วม
เป็นการท่องเที่ยวที่คำนึงถึงการมีส่วนร่วมของชุมชน และประชาชนท้องถิ่น(Innolvement of local community of people participation) ที่มีส่วนร่วมเกือบตลอดกระบวนการ
จะเห็นได้ว่า "ความพอเพียง" อยู่ในกระบวนการท่องเที่ยวโดยชุมชน ท่องเที่ยวอย่างไรให้พอเพียง ก็เชิญมาท่องเที่ยวชุมชน เรียนรู้วิถีชุมชน
หากมีเวลา และอยากท่องเที่ยว แบบพอเพียง และมีโอกาสดีๆสักครั้ง แวะมาเที่ยวชุมชนท่องเที่ยวแม่ฮ่องสอน...นะครับ
รายละเอียดสถานที่ท่องเที่ยวและการติดต่อ
เครือข่ายการเรียนรู้และประสานงานวิจัยท่องเที่ยวโดยชุมชน
http://www.communitytourism.net
และ เครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนแม่ฮ่องสอน ติดต่อขอทราบรายละเอียด ที่อีเมล [email protected]
ความเห็น (10)
โห..คุณจตุพร...เข้ามาชมรูปคะ...
มีอะไร..ใหม่ๆ...มาอีกแล้ว...
ภาพสวยคะ...
ผมมายืนยันว่า "สาวน้อยยูนนาน" ที่อยู่ในรูปสวยครับ
ขอบคุณครับพี่ Dr.Ka-Poom
คุณจตุพร...
ปิดสามวันนี้ดิฉันกำลังรอข่าว..จากเพื่อน...
เรื่องข้ามฝั่งไปนอนลาว..และผ่านเลยไปถึงหลวงพระบาง...
หากไปได้ภาพสวยๆ...จะนำมาฝาก...
แล้วเรานัดหมายทริปดีดี...เดินทางข้ามไปอีกที...
.........
อาจเป็นข้ามไปฝั่งเชียงใหม่...
แต่คราวนี้ดิฉันไปฝั่งหนองคาย...ระหว่างทางจากเวียงจันทร์ถึงหลวงพระบาง "คุณแม่"...บอกว่าสวยมาก...(ท่านแอบไปก่อนหน้าแล้วคะ...)
แต่ที่แน่ๆ...ทริปหน้าหนาวนี้จะไปเยื่อน...แม่ฮ่องสอนนะคะ...และขอพักแบบโฮมสเตย์...นะเจ้าคะ....(ยิ้มๆ)
พี่ Dr.Ka-Poom
ยินดี มากครับ หากได้รูปสวยๆ เรื่องราวดีๆ นำมาแลกเปลี่ยนกันนะครับ
บางครั้งผมต้องไปเที่ยวสถานที่ที่แตกต่าง เพื่อจะได้นำเอาความรู้ ประสบการณ์มาพัฒนาบ้านของเราครับ
มาเขียนแต่เช้าเลยนะครับ
อ่านแล้วได้ความรู้หลายอย่างเลย
สถานที่ท่องเที่ยวจะยั่งยืนเพราะคนในชุมชนและคนท่องเที่ยวรักในสถานที่นั้นๆ
หากเราปลูกเพาะบ่มความรักให้คนในชุมชน และให้ความรักกระจายไปถึงนักท่องเที่ยว จะมากหรือน้อยก็จะมีคนช่วยดูแลที่ท่องเที่ยวเพิ่มอีกครับ
ความรู้กับความรักต้องไปด้วยกันเนอะ
สหาย...จันทร์เมามาย
เป็น "หัวใจ"ของการจัดการ การท่องเที่ยวโดยชุมชนเลยครับ การท่องเที่ยวแบบนี้ มีกระบวนการที่ทำให้คนท้องถิ่น รักและหวงแหนถิ่นฐานของตนเองและได้เรียนรู้ตัวเองด้วย
แน่นอนครับ "ความรัก" กับ "ความรู้" ไปด้วยกัน
เพราะความรักคือ บรรยากาศที่เอื้อให้เกิดการเรียนรู้ และเข้าใจ
แต่รักที่เรียนรู้ กับ เรียนรู้ที่จะรัก อาจจะคนละความหมาย
ถอดบทเรียนสบายๆยามบ่ายๆครับ
สหายพูดได้โดนใจมาก
- ความรักแบบหวงแหนไม่ยอมเปลี่ยนแปลง
- กับความรักที่ยอมเรียนรู้อีกฝ่าย
- อันแรกน่ากลัว อันหลังน่าชื่นชม
- ถ้าความรักทำให้สถานที่เป็นที่ชื่นชมมากๆ ก็จะเกิดความภาคภูมิใจในบ้านเกิดตัวเอง
- และบอกได้เต็มปากเต็มคำว่า ผมเกิดที่นี่ครับ
ท่านสหาย จันทร์เมามาย
ขอบใจท่านมาก ที่มาเยือนบ้านของเรา สองครั้ง สองครา ในเพลาเดียว
ผมรักและภูมิใจ บ้านที่ผมเกิดครับ หากได้ทำอะไรที่ดีๆให้ที่นี่ ผมไม่รีรอครับ
- ทำอย่างไรดีอยากให้พยาบาลชาวต่างชาติเที่มาอบรมในหลักสูตรการดูแลผู้ป่วยเอดส์โดยความร่วมมือระหว่าง ศิริราช+ รามา+ บำราศและม.เชียงใหม่ ได้ไปจัง การท่องเที่ยวอย่างพอเพียง
- คุณจตุพรเป็นไกด์นะคะจะได้พาไปเที่ยงเมืองปาย...โอเค้ ?
พี่ศุภลักษณ์....ครับ
โอเคครับ ขอให้มา ครับ...เต็มที่ครับ
"ยินดีต้อนรับสู่เมืองปาย" ครับ
เอก @ Pai town