เวทีการทำผังหมู่บ้าน

การทำผังหมู่บ้าน เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมที่ดีมากวิธีหนึ่ง ทำให้ได้ภาพรวมของที่ตั้งอาณาเขต ที่อยู่อาศัย สถานภาพของครัวเรือน และสถานภาพทางสังคม ของทุกครัวเรือน ในระยะเวลาที่สั้น แต่สามารถคลอบคลุม ทุกเรื่องได้

• ทีมนักวิจัยกศน.เกาะคา 12 คน ร่วมกับผู้ช่วยนักวิจัยบ้านทุ่งขาม จำนวน 10 คน จัดเวทีการทำผังหมู่บ้าน ในวันที่ 21 กรกฎาคม 2549 โดยเชิญผู้นำชุมชน หัวหน้าหมวดบ้าน ตัวแทนผู้สูงอายุ ประธานกลุ่มต่าง ๆ และเด็กนักเรียน รวมทั้งสิ้น 50 คน มาร่วมกันจัดทำผังหมู่บ้าน   
• เวทีนี้เป็นการรวบรวมข้อมูลทุกอย่างที่อยู่ในชุมชน โดยคนในชุมชนมาร่วมกันเล่าเรื่อง และลงมือวาด ผังหมู่บ้านด้วยตัวของเขาเอง การจัดทำผังหมู่บ้าน
•  ชาวบ้านทุ่งขามได้ร่วมกันจัดทำ โดยแบ่งออกเป็น 11 กลุ่มด้วยกัน โดยลงมือทำพร้อม ๆ กัน ในกระดาษแผ่นใหญ่แผ่นเดียวกัน
• กลุ่มแรกเป็นผู้นำชุมชน จะช่วยกันจัดทำในส่วนที่เป็นแหล่งน้ำ ที่สาธารณะ ที่ทำกินที่ไม่ได้อยู่ในหมู่บ้านของ ส่วนกลุ่มที่ 2-11 จะแบ่งตามหมวดบ้าน โดยมีหัวหมวดเป็นหัวหน้าจัดทำผังหมู่บ้านในส่วนหมวดบ้านของตนเอง เริ่มตั้งแต่หมวดที่ 1 จนถึงหมวดที่ 10
• การจัดทำผังหมู่บ้านนั้นครูรสาพร หม้อศรีใจเป็นผู้นำในการเริ่มต้น โดยเริ่มจากวัดเป็นจุดศูนย์กลาง หลังจากนั้นแต่ละหมวดก็จะเริ่มวาดบ้านแต่ละหลังในหมวดของตนเอง และแสดงสถานภาพในเรื่องของอาชีพของครัวเรือนทุกครัวเรือนโดยใช้สีที่แตกต่างกัน ส่วนรายละเอียดนั้นจะใช้ สติ๊กโก้โน๊ต ต่างสีกันแปะในรายละเอียด ดังนี้ 1.บ้านที่มีที่ดินทำกิน 2. บ้านที่ไม่มีที่ดินทำกิน 3.บ้านที่ไม่มีคนอาศัย 4.บ้านผู้นำ 5.บ้านอสม. 6.บ้านที่มีคนพิการ 7.บ้านคนป่วยเรื้อรัง 8.บ้านหมอพื้นบ้าน 9.บ้านผู้สูงอายุ 10.บ้านสมาชิกครัวเรือนที่ไปขายแรง 11.บ้านที่มีเด็กเรียนในระบบโรงเรียน
• การจัดทำผังหมู่บ้านทุ่งขามครั้งนี้ ทำให้คนในหมู่บ้านได้มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทุกคนก็จะพยายามพูด/วาดในสิ่งที่ตนเองรู้ ทำให้บรรยากาศมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันตลอด ข้อมูลที่ได้จากการจัดเวทีครั้งนี้ ทำให้ทราบถึงสถานภาพของแต่ละบ้าน ข้อมูลรายละเอียดในแต่ละบ้าน จากการเล่าของแต่ละหมวดบ้าน ทำให้ได้รู้ข้อมูลทุกอย่างของหมู่บ้าน จากคนในชุมชนเอง

ณราวัลย์ นันต๊ะภูมิ

 21 กรกฎาคม 2549

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

ดีมากเลยค่ะ  อ่านแล้วได้ความรู้และความคิดที่จะนำไปปฏิบัติในการลงภาคสนามเรียนของดิฉันค่ะ  ขอบพระคุณมากค่ะ