ประเพณีทำบุญเดือนสิบของภาคใต้ "วันชิงเปรต"

บันทึกนี้อยากจะบันทึกเรื่องราวในวันทำบุญเดือนสิบไว้ค่ะ ไว้ในอนาคตหากคนเฒ่าคนแก่ไม่อยู่เราจะได้จัดเตรียมได้...

เรื่องราวและที่มาที่ไป ของ...ประเพณีทำบุญเดือนสิบ

ประเพณีทำบุญวันสารทหรือที่ชาวปักษ์ใต้เรียกกันว่า “ประเพณีทำบุญเดือนสิบ”ซึ่งเป็นประเพณีท้องถิ่นที่ปฏิบัติกันมาแต่ช้านานแล้ว

ในประเพณีทำบุญเดือนสิบนั้น จะมีการจัดทำกัน 2ครั้ง ครั้งแรกตรงกับวันแรม 1ค่ำ เดือน10 และครั้งที่2 ตรงกับวันแรม 15 ค่ำ เดือน10

ในการทำบุญครั้งแรกนั้น ในความเชื่อ เชื่อกันว่า เป็นวันที่ผู้ล่วงลับจะกลับมายังโลกมนุษย์ ชาวบ้านจะเรียกว่า “วันรับเปรต หรือ วันรับตายาย”

ในวันแรม 1ค่ำ ชาวบ้านก็จะจัดเตรียมอาหารไปวัด วัดใกล้ๆบ้าน เพื่อเป็นการต้อนรับญาติที่จะกลับมาเยี่ยมโลกมนุษย์ และแรม 15ค่ำ เดือน 10 ก็จะไปส่งกลับไปยังยมโลก

จะมีอาหารคาวหวานและผลไม้จะจัดใส่ปิ่นโตไปถวายพระภิกษุสงฆ์ ชุดหนึ่ง

•ปิ่นโต...อาหารคาวหวาน ถวายพระ

อีกชุดจะจัดเตรียมขนมต่างๆ ขนมลา ขนมเจาะหู ต้ม พอง ฯและผลไม้ไปตั้งที่ส่วนกลาง แม่เรียกว่าไปตั้ง “สมโภชน์”

•ผลไม้ตามฤดูกาลและขนมต่างๆที่ชาวบ้าน นำมาทำบุญ

และอีกชุดหนึ่งเป็นข้าวปลาอาหารขนมต่างๆรวมถึงของใช้ที่จำเป็น ที่ต้องจัดเตรียมไป "ตั้งเปรต หรือ ตั้งร้านเปรต" ชุดนี้จะเตรียมห่อเล็กๆ

แม่จะเตรียมห่อด้วยใบกะพ้อแล้วร้อยเป็นพวง (คนยุคใหม่ก็ใส่ถุงพลาสติก) อาหารการกินก็จะมี ข้าวสาร เกลือ น้ำตาล กะปิ พริกแห้ง หอม กระเทียม และขนมต่างๆ(มีต้ม ขนมลา ขนมเจาะ ขนมพองฯ)

แม่บอกว่า “เตรียมให้ตายายเก็บไว้กินยามที่อยู่บนโลก” และมีเครื่องใช้อาบน้ำทำความสะอาดร่างกาย สบู่ ยาสระผม แป้งน้ำอบน้ำหอมฯ จะได้อาบน้ำปะแป้งเพราะตอนกลับมาต้องอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายด้วย

อีกอย่าง ก็ต้องใส่เงินไปให้ด้วยแล้วแต่จะใส่กี่บาทก็ได้ให้ตายายได้เอาไว้ใช้จ่าย

•การตั้งร้านเปรต ตั้งข้าวของแล้ว ก็ต้องจุดธูปเทียน

บอกกล่าว...ให้ตายายได้รับรู้ว่าลูกหลานมาทำบุญให้แล้ว

ที่ร้านเปรตนั้นจะผูกด้วยสายสินธุ์เชื่อโยงไปยังที่พระสงฆ์ด้วย

ขั้นตอนต่อจากนั้น...เข้าฟังพระ

•บูชาพระ...ฟังเทศน์...ฟังธรรมะ

•ใส่บาตร

จากนั้นชาวบ้านก็เตรียมสำรับภัตตาหารเพลแด่ พระภิกษุสงฆ์

เสร็จก็กรวดน้ำ...เป็นอันเสร็จพิธีสงฆ์ พระสงฆ์

ต่อมา...พระสงฆ์ก็กระตุก สารสินธุ์ ที่ "ร้านเปรต"

คราวนี้ก็ชิงเปรตได้เลย การชิงเปรตนั้น ถือกันว่า เป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว

•ร้านเปรตนั้นมีทั้งแบบโต๊ะเตี้ยๆและแบบร้านสูงสี่เสา

•หรือแบบร้านสูงเสาเดียว

แบบเสาเดียวนี้ ต้องมีการแข่งกันเพื่อชัยชนะที่ได้ขึ้นสู่ยอดเสาได้ก่อน

เสาไม้สดๆ ทาด้วยน้ำมัน แบบลื่นปื๊ด ลื่นปื๊ด เลยล่ะ สนุกสนาน เป็นการเพิ่มความครึกครื้นให้แก่งานอีกด้วย

การชิงเปรต เป็นวิถีที่ถือปฏิบัติกันมาช้านาน แต่ล่ะท้องถิ่นก็มีมูลเหตุของความเชื่อที่แตกต่างกันออกไปบ้าง แต่หมายรวมแล้ว เพื่อให้ลูกหลานได้ระลึกถึง บรรพชนผู้ล่วงลับไปแล้วนั่นเอง....

บันทึกเก่าๆที่ได้บันทึกไว้เกี่ยวกับประเพณีเดือนสิบ อ่านได้ที่นี่ค่ะ...

ขนม 5 อย่างที่ใช้ในวันทำบุญเดือนสิบของชาวปักษ์ใต้

ใบกะพ้อกับต้มเดือนสิบ ตอนที่2.

ขนมเจาะหู ขนมงานบุญเดือนสิบของปักษ์ใต้

บันทึกนี้ก็จบเพียงเท่านี้

ขอบคุณข้อมูลบางตอนจาก สารยูไนเต็ด ฉ.185 กันยายน 2541 หน้า 63

ขอบคุณค่ะ

ขอให้ทุกท่านมีความสุข

สวัสดีค่ะ