หนานเกียรติ
เกียรติศักดิ์ หนานเกียรติ ม่วงมิตร

บทเรียนการส่งเสริมโภชนาการดีอย่างยั่งยืนในโรงเรียน จ.ขอนแก่น


เอกสารฉบับนี้ จะเป็นการสรุปบทเรียนจากการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ จากโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการในจังหวัดขอนแก่น จำนวน ๕ โรงเรีย

      การบริโภคถือเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต ชีวิตดำเนินไปเช่นไรการบริโภคก็ปรับตัวไปเช่นนั้น

      สังคมไทยในอดีต เป็นสังคมเกษตรกรรมที่เน้นการพึ่งพาตนเอง และการพึ่งพาอาศัยระหว่างคนในชุมชน ความจำเป็นในวิถีการผลิตที่ต้องใช้แรงงานมากผู้คนส่วนใหญ่จึงอยู่ในครอบครัวขยาย การผลิตวัตถุดิบอาหารไม่แยกออกจากวิถีการผลิตหลักของครอบครัว อาหารที่ใช้บริโภคในครัวเรือนมาจากเทือกสวนไร่นา อาหารในวิถีปกติคือข้าว ผัก ปลา เป็นส่วนใหญ่ เป็นแบบนี้มาช้านาน

      กระทั่งสังคมไทยได้เคลื่อนตัวไป ครอบครัวในชนบทแม้จะยังยึดอาชีพเกษตรกรรมแต่โดยมากก็เป็นเกษตรในเชิงพาณิชย์ มีการใช้เครื่องจักรเข้ามาทุ่นแรงในการผลิต ครอบครัวลดลงมาเป็นเพียงครอบครัวเดี่ยว วิถีการผลิตเพื่อการพาณิชย์แยกขาดออกจากการผลิตอาหารเพื่อเลี้ยงครอบครัว สูญเสียความสามารถในการพึ่งพาตนเองในด้านอาหาร ครอบครัวจำนวนมากพึ่งพิงวัตถุดิบอาหารและอาหารสำเร็จจากร้านค้า

      การพึ่งพาทางด้านอาหารของครอบครัวไทยทำให้อุตสาหกรรมอาหารรวมทั้งการประกอบการเกี่ยวกับอาหารเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากได้รับการตอบรับจากผู้บริโภคเป็นอย่างดี เรื่องราวอาจไม่น่าเป็นห่วงนักหากไม่พบว่าคนไทยเกิดการเจ็บป่วยจากการกินในปริมาณมาก ทั้งโรคหัวใจ โรคไต โรคความดัน โรคเบาหวาน ฯลฯ และที่น่าเป็นห่วงก็คือ ปัญหาเหล่านี้ได้เริ่มลุกลามเข้ามาใกล้ตัวเด็กไทยเข้าไปทุกขณะ

      ปัจจุบันเด็กไทยมีพฤติกรรมการบริโภคไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพมากขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งนี้เนื่องมาจากความง่ายในการเข้าถึงอาหารที่ผลิตจากระบบอุตสาหกรรมซึ่งมีการปรุงแต่งรส กลิ่น สี อาทิ ขนมกรุปกรอบ  อาหารฟาสต์ฟู้ด น้ำหวาน น้ำอัดลม ฯลฯ ซึ่งจูงใจให้เด็กติดใจได้ง่าย เด็กไทยจำนวนไม่น้อยที่ชื่นชอบบริโภคอาหารเหล่านี้แบบเกินพอดี ละเลยการกินพืชผัก ผลไม้ รวมทั้งอาหารจากธรรมชาติอื่น ๆ จนมีแนวโน้มค่อนข้างสูงว่าจะเกิดปัญหาจากการกินที่ไม่ถูกต้องเหมาะสมนั้น และในที่สุดสังคมอาจต้องทุ่มเททรัพยากรในการจัดการกับปัญหาที่จะเกิดขึ้นตามมาอย่างได้ไม่คุ้มเสีย

      บริษัทไฮคิวผลิตภัณฑ์อาหารจำกัด ผู้ประกอบการอุตสาหกรรมอาหารรายใหญ่รายหนึ่งของประเทศ เห็นว่าปัญหาการบริโภคของเด็กไทยมีแนวโน้มจะเป็นปัยหาใหญ่ของสังคมไทย จึงได้ร่วมมือกับกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข จัดทำ “โครงการประกวดแผนส่งเสริมโภชนาการดีอย่างยั่งยืนในโรงเรียน” ขึ้น เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการจัดการกับปัญหาดังกล่าว

      การดำเนินงานดังกล่าวเป็นการรณรงค์ให้เด็กไทยมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารให้ถูกหลักโภชนาการ โดยการกระตุ้นและผลักดันให้โรงเรียนเอาใจใส่อย่างจริง ๆ จัง ๆ ในการดูแลเรื่องการกินของเด็กนักเรียนให้ถูกต้องเหมาะสมตามหลักโภชนาการ ทั้งนี้ภายใต้การแนะนำด้านวิชาการจากกรมอนามัย

      โครงการฯ ได้เลือกพื้นที่ดำเนินงานในโรงเรียนประถมศึกษาที่อยู่ในเขตภาคอีสานตอนบน ๓ จังหวัด ได้แก่ จ.หนองคาย อุดรธานี และขอนแก่น ซึ่งกำหนดโรงเรียนที่จะเข้าร่วมไว้ไม่เกิน ๕๒ โรงเรียน

      กระบวนการดำเนินงานในรอบแรก เริ่มจากการรับสมัครแผนส่งเสริมโภชนาการอย่างยั่งยืน ภายใต้แนวคิด “เด็กไทยมีโภชนาการดี กินผักอย่างน้อยมื้อละ ๔ ช้อนกินข้าว และกินอาหารถูกสัดส่วน” จากโรงเรียนต่าง ๆ

      เวทีแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดำเนินงานภายใต้ “โครงการประกวดแผนส่งเสริมโภชนาการดีอย่างยั่งยืนในโรงเรียน” ของโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการเมื่อวันที่ ๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ เป็นการดำเนินงานหลังจากแต่ละโรงเรียนซึ่งได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากโครงการฯ ให้ไปดำเนินการตามโครงการที่ได้คิดค้นและส่งเข้ามาประกวด

      สำหรับเอกสารฉบับนี้ จะเป็นการสรุปบทเรียนจากการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ จากโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการในจังหวัดขอนแก่น จำนวน ๕ โรงเรียน ได้แก่

      โรงเรียนสุรัสวดี เป็นโรงเรียนเอกชนขนาดเล็ก เปิดสอนตั้งแต่ระดับเตรียมอนุบาล – ประถมศึกษาปีที่ ๖ นักเรียนส่วนใหญ่มาจากผู้ปกครองที่มีฐานะปานกลางขึ้นไป ที่ตั้งโรงเรียนอยู่ในชุมชนชานเมืองขอนแก่น

      โรงเรียนสุดารัตน์วิทยาคม เป็นโรงเรียนเอกชนขนาดกลาง เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล – มัธยมศึกษาปีที่ ๓ นักเรียน นักเรียนส่วนใหญ่มาจากผู้ปกครองที่มีฐานะปานกลางขึ้นไป

      โรงเรียนมหาไถ่ศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นโรงเรียนเอกชนขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ใจกลางเมืองขอนแก่น เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ – มัธยมศึกษาปีที่ ๖ นักเรียนส่วนใหญ่มาจากครอบครัวที่มีฐานะทางเศรษฐกิจค่อนข้างดีไปจนถึงร่ำรวย

      โรงเรียนชุมชนบ้านพรหมนิมิต เป็นโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเขต ๑ ขอนแก่น ตั้งอยู่ชานเมืองขอนแก่น เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล – ประถมศึกษาปีที่ ๖ นักเรียนส่วนใหญ่มาจากครอบครัวที่มีฐานะค่อนข้างยากจน

      โรงเรียนโสตศึกษา จ.ขอนแก่น เป็นโรงเรียนที่เปิดสอนสำหรับผู้มีความบกพร่องด้านการได้ยิน เป็นโรงเรียน เปิดสอนระดับอนุบาลถึงระดับช่วงชั้น ที่ ๔ และหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) นักเรียนส่วนใหญ่เป็นนักเรียนประจำ

อ่านเอกสารฉบับเต็มได้ ที่นี่ ครับ

 

 

หมายเลขบันทึก: 345174เขียนเมื่อ 18 มีนาคม 2010 09:08 น. ()แก้ไขเมื่อ 4 มิถุนายน 2012 13:44 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (18)

เรื่องการทานอาหาร เป็นเรื่องสำคัญค่ะ ต้องสะอาดถูกหลักอนามัย

แต่เด็กไม่ค่อยชอบกินผัก คงต้องหาเมนูที่เป็นแรงจูงใจในการกินผักค่ะ

  • สวัสดีค่ะ  ขออนุญาตเข้ามาอ่านค่ะ
  • ขอบคุณบันทึกดี ๆ
  • เรื่องของเด็กกับผัก  เด็กกับขนมสำเร็จรูป เด็กกับอาหารที่ด้อยคุณภาพ ดูเหมือนจะกลายเป็นปัญหาสำคัญสำหรับครูและผู้ปกครองไปแล้วค่ะ
  • ขอบคุณมากค่ะ

สวัสดีเจ้า...หนาน...ขอนำกิจกรรมที่ดีๆแบบนี้ไปปรับใช้เน้อเจ้าเพราะกำลังเขียนโครงการส่งแผนงานโรงเรียน..นำมาบูรณาการในรายวิชาเพื่อเด็กไทยเนอะ..ขอบคุณจ๊าดนักเจ้า

น่าสนใจมาก เท่าที่ไปอีสาน มีแต่ผู้เฒ่าอยู่บ้าน เด็กน้อยอยู่กับผู้เฒ่า คนหนุ่มสาวไปทำงานครับ ถ้าทำให้เขามีความรู้เกี่ยวกับเรื่องกิน เรื่องอยู่แบบพี่บอกน่าสนใจมากๆ คิดถึงเฌวา ครับ

เรื่องอาหารกับการกินของเด็กๆ นี่ปวดหัว

ลูกอิฐก็ไม่กินผักสักต้น..แค่นยังไงก็ไม่กิน

ผลไม้ก็ไม่กิน  พี่ให้ลูกกินนมทดแทน

นมเป็นอาหารหลักของลูกอิฐ ตั้งแต่เกิด..ถึงปัจจุบัน

ทำงานหนักทั้งวิชาการ การก่อสร้าง ท่องเที่ยวด้วยมอเตอร์ไซค์ รักษาสุขภาพนะคะ

มอบภาพหัวใจ มุมมองจากฝักต้นแดงสองฝัก ที่เมื่อปรับมุมมองก็กลายเป็นภาพหัวใจอย่างนี้แหละค่ะ นึกถึงความแตกแยกทางความคิดในบ้านเมืองของเราวันนี้ เมื่อไหร่จะมีจุดที่เจรจา ยอมรับกันได้บ้างนะคะ

มาชม

ช่วงยูมิเป็นเด็กน้อย ๆ ยังได้กินของป่า ผลไม้ตามป่า อร่อย ๆ ...อิ อิ อิ

เป็นโครงการที่ดีมากค่ะ...สังคมเมืองที่เร่งรีบ..ครอบครัวไม่ได้ล้อมวงกินข้าวที่ทำกันเองในครัวเรือนเหมือนแต่ก่อน..ใกล้ที่ไหนกินที่นั่น..เอาความสะดวกอิ่มท้องและหลากหลายกว่า...ที่พูดนี้ แก่ๆอย่างพี่ใหญ่กำลังปฏิบัติอยู่ค่ะ..อย่าเอาอย่างนะน้องเฌวา..

             

   "ครอบครัวในฝัน"  ผลงานของน้องธนารัตน์ ไชยราช รร.มุกดาวิทยานุกูล

** ความปลอดภัยในการบริโภคอาหาร  ต้องได้รับการกระตุ้นและรณรงค์กันให้เพิ่มมากขึ้น ผู้คนส่วนใหญ่ยังขาดความรู้ ความเข้าใจและตระหนักในเรื่องการบริโภคอาหารที่สะอาด ปลอดภย และไม่มีสิ่งปนเปื้อน และสิ่งปลอมปนในอาหาร  ทั้งด้วยความตั้งใจหรือความไม่ตั้งในของผู้ผลิตก็ตามแต่...

** คนเหนือ คนอีสาน ที่เป็นผู้สูงอายุ ท่านเคยดำรงชีวิตอยู่กับธรรมชาติ ที่เรียบง่าย รับบประทานของป่า ของพื้นบ้าน ที่ไม่มีพิษภัย เปิบข้างด้วย มือที่ธรรมชาติให้มา..ก็อาจจะมีความเคยชิน และคิดว่า อาหารคงไม่มีอันตราย.... การรณรงค์ คงต้องใช้เวลา... แต่หาเริ่มขับเคลื่อนรรรงค์ในโรงเรียน ให้เด็ก ได้รับรู้ถึงภัยอันตรายจากอาหารเหล่านี้  เขาก็จากสื่อสามารถนำไปบอกกล่าวพ่อแม่ญาติพี่น้องต่อได้

** เป็นโครงการที่ดีมากๆ เลยค่ะ  ขอชื่นชม  สนับสนุน และร่วมเป็นกำลังใจให้ค่ะ

** มีความสุขกับการทำงานนะคะ

 

สวัสดีครับ คุณ berger0123 

ขอบคุณที่เข้ามาจองครับ
เรื่องการกินผักในเด็กเป็นเรื่องที่ต้องพยายามทำงานกันต่อไป ทั้งพ่อแม่และโรงเรียนครับ
ยุคนี้ถือว่ายากกว่ายุคก่อนครับ

 

สวัสดีครับ คุณครูเมือง ฯ 

ปัญหาเด็กไม่กินผัก และการกินไม่เป็นเป็นปัญหาที่เริ่มจะลุกลามใหญ่โตแล้วครับ
สุขภาพของเด็กที่แย่ลงเป็นเพราะผลพวงจากการกินเป็นส่วนใหญ่เลยครับ
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ

 

สวัสดีครับ คุณครูrinda 

 ยินดีจ้าดนักเจ้า
มีอะหยังหื้อช่วย เอ่ยปากมาได้เลยนะครับ

 

สวัสดีครับ อ.ขจิต ฝอยทอง 

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
คิดถึงเฌวาเหมือนกันครับ (แหะ แหะ มาอยู่ตากสามวันแล้วครับ)

 

สวัสดีครับ พี่ครู ป.1 

พี่ครับ เฌวานี่สุดจะชอบผักเลย
กินมะเขือพวง กินมะเขือเทศ กินแครอท
แต่ไม่ชอบกินไก่ หมู เนื้อ 
สงสัยจะเป็นมังสวิรัติหนะพี่...

 

สวัสดีครับ พี่กานดา น้ำมันมะพร้าว 

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
ไอศครีมมะพร้าวดูน่าอร่อยจังเลยครับ

 

สวัสดีครับ พี่นุช - คุณนายดอกเตอร์ 

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับพี่...
ภาพและความหมายของภาพดีมาก ๆ เลยครับพี่
อยากไปเยี่ยมพี่ที่บ้านอีกสักคราวครับ 

 

สวัสดีครับ อาจารย์umi 

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ

 

สวัสดีครับ พี่ใหญ่ - นาง นงนาท สนธิสุวรรณ 

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมและแบ่งปันความเห็นครับ
ผมพยายามทำกับข้าวและกินครอบครัีวเท่าที่จะมีโอกาสครับพี่

 

สวัสดีครับ คุณครูใจดี 

ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
ผมเติบโตมากับป่าเขา เคยชินกับกินพืชผักตามธรรมชาติ
เด็กรุ่นใหม่เติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่ต่างไป
การกินผักเป็นเรื่องที่ฝึกกันยากกว่าแต่ก่อนครับ

สวัสดีค่ะ

ขอบคุณค่ะที่แวะไปเยี่ยม

ในวันที่สถานการวันนี้อาจวุ่นวาย

เลยชวนให้วาดภาพลายเส้นดอกกล้วยไม้อยู่กับบ้านกันน่ะค่ะ

  • มาแว่วยามเช้าเจ้า
  • "อาหารการกิน" เป็นปัจจัยขั้นพื้นฐานของความต้องการมนุษย์เลยนะเจ้า
  • ตอนนี้อากาศที่ลำปางดีขึ้นหน่อย ..แต่ก็ยังไม่เห็นท้องฟ้างามๆมาเป็นสัปดาห์แล้ว

ขอบคุณเรื่องราวดีๆนะขอรับ

สวัสดีครับ

  • ครูจ่อยแวะมาเยี่ยม  ด้วยความรักและคิดถึง
  • มาชวนไปกินลาบกาฬสินธุ์
  • แซบอีหลีเด้อ...สิบอกไห่

แวะเข้ามาอ่านมั่ง เป็นดครงการที่ดีจังเลย แฟนบล็อกก็เยอะนะคะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท