ผมรับปากรับคำกับคุณเอกไปร่วมวงพูดคุยที่กระทรวงสาธารณสุข แม้ผมไม่เข้าใจวัตถุประสงค์ของคำเชิญชวนชัดเจน แต่ตัวเองก็มีเป้าในใจที่สืบต่อมาจากการเป็นสมาชิก G2K คือ การเรียนรู้ ทำความเข้าใจ “KM” และ “การถอดบทเรียน” ดังนั้นจึงไม่ปล่อยโอกาสที่มาถึงมือหลุดไป
เกี่ยวกับเป้าหมายของผม ผมได้รับความรู้ ได้เรียนรู้อะไรบ้าง เพราะลักษณะส่วนตัวที่คิดช้า เรียนรู้ช้า ความจำกัดของสติปัญญา ผมจึงใช้เวลาค่อนข้างมากในการคิดหาคำตอบ และก็เริ่มมองเห็นภาพลาง ๆ ของความรู้ที่ผมอยากรู้
ถ้า KM หมายถึงการจัดการความรู้ สิ่งที่ผมเรียนมาตลอดทั้งวันนี้ การถอดบทเรียน น่าจะเป็นเครื่องมือหนึ่งของการจัดการความรู้ ผมสรุปการเรียนรู้ของตัวเองได้ตามแผนภาพด้านล่างนี้
วงนอกหมายถึงความรู้ วงกลางน่าจะมีหลายช่อง ซึ่งช่องหนึ่งคือการถอดบทเรียน นั่นหมายความว่าหากการถอดบทเรียนเป็นเครื่องมือของการจัดการความรู้ ก็น่าจะมีเครื่องมืออื่น ๆ อีก ที่น่าจะใช่ ได้แก่ การวิจัย การสรุปบทเรียน การประเมินผล ฯลฯ และในขณะเดียวกันในการถอดบทเรียนก้น่าจะมีชุดเครื่องมือย่อย ๆ อีก ซึ่งในการประชุมทั้งสองวงมิได้พูดถึงมากนัก ยกเว้นการเล่าเรื่อง
ในแผนภูมิมีคำสำคัญ ๓ คำ คือ ความรู้ การถอดบทเรียน และการจัดการความรู้ (KM)
ความรู้ คือ อะไร ?
จากการเข้าร่วมวงพูดคุยในที่ประชุมวันนี้ทั้ง ๒-๓ วง ความรู้น่าจะหมายถึง ประสบการณ์ที่ผ่านการปฏิบัติจริงของคนทำงาน ความรู้ในทัศนะนี้น่าจะแบ่งได้สัก ๓ ส่วน ได้แก่ (๑) ความรู้ในเชิงเนื้อหา-หลักการ เช่น บทเรียนที่ตกผลึกจากการทำงาน คำอธิบายในเชิงเนื้อหา (๒) ความรู้ความรู้ในเชิงความรู้สึก เช่น คุณค่า ความประทับใจ ความภาคภูมิใจ และ (๓) ความรู้ในด้านทักษะการปฏิบัติ ได้แก่ เทคนิคต่าง ๆ ที่พัฒนาขึ้นจากการทำงาน ฯลฯ
แน่นอนว่าความรู้เหล่านี้กระจัดกระจายอยู่ในตัวคน มากบ้างน้อยบ้างขึ้นอยู่ลักษณะส่วนบุคคลและปัจจัยแวดล้อม การดึงเอาความรู้ในตัวคนออกมาและแลกเปลี่ยนกันเป็นวัตถุประสงค์หนึ่งของการจัดการความรู้
ดังนั้นการจัดการความรู้ ก็คือ การดึงเอาความรู้ที่อยู่ในตัวบุคคล ซึ่งผมเข้าใจว่าบางทีเจ้าตัวอาจไม่รู้ว่าตัวเองมีความรู้อยู่ก็เป็นไปได้ เนื่องจากมันฝังอยู่ในเนื้อในตัว ต้องมีวิธีการดึงเอามันออกมา และตรงนี้เองที่มาเกี่ยวข้องกับการถอดบทเรียน กล่าวคือ การถอดบทเรียนน่าจะสามารถช่วยดึงความรู้นั้นออกมาได้ และเพราะเป็นเช่นนี้กระมัง เขาจึงใช้คำว่า “ถอด” บทเรียน
ทำอย่างนี้ แล้วใครจะได้อะไร
หากการถอดบทเรียนใช้การเล่าเรื่องเป็นเครื่องมือหลัก น่าจะมีผู้เกี่ยวข้องหลัก ๆ อยู่สองฝ่าย คือ ผู้เล่า และผู้ฟัง และถ้าเข้าใจไม่ผิดน่าจะมี Facilitator เป็นผู้เอื้ออำนวยและสร้างบรรยากาศให้เกิดการเล่าเรื่องและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกัน
แล้วทั้งผู้เล่าและผู้ฟังจะได้อะไรจากการดำเนินการดังกล่าว เท่าที่ฟังและจากการครุ่นคิดของผม ผมคิดว่าน่าจะได้ประโยชน์สมกันทั้งสองฝ่าย ทั้งผู้เล่าและผู้ฟัง แน่นอนสถานภาพของผู้เข้าร่วมเป็นทั้งผู้เล่าและผู้ฟัง
สำหรับผู้เล่า ผมคิดว่า การเล่าเรื่องราวประสบการณ์ของตนเอง จะเล่า/ถ่ายทอดได้ จำเป็นต้องมีการทบทวน ไตร่ตรองข้อมูลของตนเองมาในระดับนึง มีการเรียบเรียง กลั่นกรองก่อนที่จะเล่ามันออกมา ผมเรียกกระบวนการนี้ว่าก “การจัดระบบความรู้” ของตนเอง นี่เป็นผลประการแรกที่คิดว่าผู้เล่าจะได้ กล่าวคือ ทำให้ผู้เล่าชัดเจนในความรู้ของตนเองมากขึ้น และจะมากขึ้นหากมีการตั้งคำถามให้เกิดการคิด เชื่อมโยงข้อมูลจากการปฏิบัติของตนเอง
ผลประการที่สอง เป็นผลสืบเนื่องตามมา การจัดระบบความรู้ของตนเอง จะนำไปสู่การยกระดับความรู้ของตนเอง เป็นการเสริมพลังการทำงานของตนเองให้มีทั้งมูลค่าและคุณค่ายิ่งขึ้น
ผลอีกประการหนึ่งที่คิดออก คือ การที่ผู้เล่า เล่าเรื่องราวดี ๆ ของตนเอง น่าจะนำไปสู่ความประทับใจ ความภาคภูมิใจ มีกำลังใจที่จะพัฒนาตนเองและงานให้มีคุณภาพ/ประณีตขึ้น
ในส่วนผู้ฟังนั้น หากรับฟังอย่างใจจดจ่อ ก็น่าจะได้รับสารที่ถูกส่งมาอย่างครบถ้วน และหากเรื่องเล่าที่มาจากความรู้ที่ผ่านการปฏิบัติจริง อย่างน้อยก็ทำห้ผู้ฟังได้รับรู้เข้าใจความรู้ที่ถ่ายทอดออกมา และบางทีบางเรื่องเล่าก็อาจจะถ่ายทอดประสบการณ์ที่เป็นทักษะและเทคนิคการทำงาน
นอกจากนั้นเรื่องเล่าที่มีพลัง ก็จะสามารถกระตุ้น/จุดประกาย และสร้างแรงบันดาลใจได้
การจัดการความรู้ มิใช่มีเป้าหมายเพียงเพื่อดึงความรู้นั้นออกมาเก็บไว้ลอย ๆ แต่ยังคาดหวังให้เกิดการแชร์แลกเปลี่ยนความรู้นั้นด้วย และในที่สุดก็น่าจะนำไปสู่การพัฒนาต่อยอดงานของตนเองได้ต่อไป
...
ทั้งหมดนี้คือความรู้ที่ผมไปเรียนกับคุณเอกมาครับ
พูดได้คำเดียวค่ะว่า...บันทึกนี้..."สุดยอดดดดด......"
ขอบคุณมากครับผม
สวัสดีครับ ครูโย่ง หัวหน้า~ natadee
เพราะความไม่ะรรมดาของคุณเอก ทำใฟ้ผมมึนอยู่หลายวันครับ
ได้เรียนรู้เยอะมาก เป็นความรู้ใหม่ สด จริง ๆ
ขอบคุณที่แวะมาอ่านและคำชมนะครับ
สวัสดีครับ พี่หนาน
เข้ามาร่วมเรียนรู้ครับ
ตอนแรกเห็นคำว่า KM ก็งงๆครับคืออะไร ไม่เข้าใจเหมือนกันคืออะไร
พอมาอ่านที่พี่หนานเขียนในบันทึกนี้ ก็เริ่มเห็นภาพขึ้นมา
ขอบคุณครับที่นำความรู้ใหม่ๆมาแบ่งปันกัน
เข้าใจขึ้นมากค่ะ ขอบคุณนะคะ แต่อยากเห็นเวลาทำด้วย...มันจะเห็นภาพที่ชัดเจนขึ้น จะมีโอกาสรึเปล่าหนา???
สวัสดีค่ะ
- แวะมาเก็บเกี่ยวความรู้ที่ตกผลึก
- เรียนจาก อ.ที่มหาวิทยาลัยนเรศวร
- อบรมเข้มจนตัวดำ ...ฮิ ฮิ
- มาต่อยอดการปฏิบัติ ทั้งที่ทำงาน หน่วยงาน และองค์กร
- อะไรก็ตาม ขอแค่ให้ได้ใจคนทำงาน
- คุยกันแบบปราศจากอคติ ฟังอย่างลุ่มลึก
- ภาษา KM ก็มีค่ะ แต่มิอยากพูด
- พูดภาษาง่าย ๆ กันดีกว่าค่ะ
- อันไหนก็ดีเหมือนกัน
สวัสดีค่ะ
สวัสดีครับ คุณdid
แรก ๆ ผมก็งงเหมือนกันครับ KM
สิ่งที่ผมเรียนรู้มาและนำมาแลกเปลี่ยน เป็นแค่เสี้ยวเล็ก ๆ น่าจะมีรายละเอียดมากกว่านี้
จะพยายามค่อย ๆ เรียนรู้ไปแล้วนำมาแบ่งปันนะครับ
...
สวัสดีครับ อ.ธนิตย์ สุวรรณเจริญ
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
ดีใจที่บันทึกมีประโยชน์ต่อการทำความเข้า KM มากขึ้นครับ
...
สวัสดีเจ้าคุณอิง -ชาดา ~natadee
สวัสดีเจ้า อ้ายหนานเกียรติ
ไม่เคยได้เข้ารับการอบรมเรื่อง KM มาก่อน
จู่ ๆ ก็ไปเรียนกะคุณเอก เลยขั้นไปถึงระดับใช้งาน ก็เลยมึน ๆ
...
สวัสดีครับ คุณ jesada
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
หากมีโอกาสและมีประสบการณ์ จะบันทึกมาแบ่งปันครับ
...
สวัสดีครับ คุณ เพชรน้อย
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมเยียนและแบ่งปันความเห็นนะครับ
มีภาษา KM จำนวนมากเลยครับ ที่ผมยังไม่รู้และไม่เข้าใจ คงต้องเรียนรู้กันต่อไปครับ
...
สวัสดีครับ พี่ครูคิม
ขอบคุณพี่คิมครับที่มาเยี่ยม
เราพวกเดียวกันแหละครับที่มีต้นทุนทางปัญญาไม่สูง
เรื่องแบบนี้ผมต้องใช้เวลาในการคิดและทำความเข้าใจนานมาก
อ่านไม่เข้าใจก็ไม่เป็นไรครับ แค่มาเยี่ยมก็ดีใจแล้ว
...
สวัสดีครับ พี่ สิงห์ป่าสัก
ผมเพิ่งกลับไปตากมาเมื่อวานครับ
พยายามจะหาเบอร์โทรพี่แต่ไม่สำเร็จ
อยากจะแวะไปแบ่งปันเมล็ดพันธุ์ครับ
ปลายเดือนจะไปอีกครั้งครับ และจะโทรหานะครับ
มาชม
ดีจังได้มาถอดให้เพื่อนเห็น...อิ อิ อิ
พี่หนานเกียรติมีความรู้รอบด้านเลยน่ะค่ะ
รู้จักพระมาลัยด้วย กอเพิ่งรู้วันนี้จากพี่หนานเกียรติค่ะ
ขอบคุณมาก ๆ เลยค่ะ ^__^
เรียน ท่านหนานเกียรติ เป็น Mind Manager ครับ ท่าน
ตามมาดู วันจันทร์เจอกัน อย่าลมทวงเมล็ดพันธุ์ผักนะครับ
น้องหนานเกียรติ คงจะเริ่มเรียนเรื่อง KM และการถอด ไปดูพี่สุตอนเรียนบ้าง เมื่อปี 2550 ตอนเป็นนักศึกษานะ ไปดูซิ ว่าพี่สุให้คำจำกัดความและความเข้าใจ KM สรุปออกมาแล้วเหมือนกันเลย แต่เชื่อไหม จำกัดความคนละแบบ และมีคนเข้ามาเม้นท์พี่สุ น่าฟังมาก กดตามไปอ่านเสริม คนที่เม้นท์พี่สุ เขาเม้นท์ดีมาก คุณวชิระชัย เม้นท์ที่ 5
กดตามไป http://gotoknow.org/blog/leke/118294 บล็อคเหล่านี้เป็นบล็อคสมัยเป็นนักศึกษา ที่ครูสอนให้บันทึกแล้วให้คนมาเม้นท์ หมายเลข 1 อาจารย์เม็กดำผู้เข้ามาตรวจคะ นี่แหละที่เป็นที่มา ที่พี่สุได้เข้ามา ตามที่พี่สุเคยเผยไว้ เป็นจริงๆ ไปดูนะ พี่สุ เชยๆ ไปอ่านบทความอื่นๆซิ เขียนไปได้ไง ก็เพราะอาจารย์มีแต่ให้เขียนให้เขียน เราก็จะเอาคะแนน คริ คริ ชีวิตนักศึกษา ไปดูอย่าหัวเราะเยาะนะ ไปหละ มันเป็นคนละบล็อคนะ แต่ใส่รูปเหมือนกัน กันตนเองลืมหน้าตนเอง
สวัสดีครับ อ.umi
ถอดยังไม่หมดครับอาจารย์ จึงเห็นไม่หมด ฮิฮิ...
...
สวัสดีครับน้อง กอ - สุดสายป่าน
พอดีว่าบวชเรียนมาหลายปีหนะครับ เรื่องนี้เลยรู้กล้อมแกล้ม
เรื่องอื่น ๆ ก็รู้แบบเป็ดครับ แบบผิวเผิน
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยมครับ
...
สวัสดีครับท่านอาจารย์ JJ
ขอบพระคุณอาจารย์ครับ
...
สวัสดีครับ อ.ขจิต ฝอยทอง
ไม่รู้ว่าจะไปได้ช่วงไหนครับ ช่วงนี้สาหัสเหลือเกินต้องปั่นงานส่งหลายชิ้น
วันที่กลับบ้านดอยมูเซอ มีโอกาสคุยกับน้อง เพิ่งรู้ว่าความเผ็ดของพริกเนี่ยมีหน่วยวัดด้วย ว่าแต่ว่าพริกของอาจารย์นี่เผ็ดเท่าไรครับ ฮิ ฮิ...
...
สวัสดีครับ คุณ บุษรา
ผมยังมือใหม่มาก ๆ ครับ อยู่ในระหว่างเริ่มต้นการเรียนรู้
ขอบคุณที่แวะเข้ามาทักทายให้กำลังใจครับ
...
สวัสดีครับพี่สุ - คนรุ่นเก่าพัฒนา ว่าที่บัณฑิต
เข้าไปอ่านมาแล้วครับพี่
ผมว่าพี่นี่สุดยอดอีกคนนะผมว่า
เมื่อวานได้คุยกับท่านผู้เฒ่าวอญ่า จึงพาลนึกถึงพี่อีกคนนึง
เสียดายไปขอนแก่นได้คุยกันนิดเดียว
...
สวัสดีครับ คุณหมอเจ๊ คนสวย แซ่เฮ
ผมถือว่าเป็นมือใหม่หัดขับเอามาก ๆ ครับ
มีเรื่องราวอีกมากมายให้ค้นหาเรียนรู้
ขอบคุณคุณหมอที่เข้ามาแลกเปลี่ยนและแบ่งปันความรู้ครับ
ขอบคุณครับ
สวัสดีคะ พี่หนาน..... ไปเรียนมาแล้วก็ได้เรื่องได้ราวอยู่นะ
พอลล่าคิดว่าพี่ทำได้และทำอยู่แล้ว อิอิ
เก่งจัง... วันจันทร์เจอกันนะคะ แป่ว!!!!
สวัสดีครับ คุณหมอเจ๊ คนสวย แซ่เฮ
ขอบคุณมาก ๆ ครับสำหรับการแบ่งปันความรู้และความเห็น
ผมเคยมีประสบการณ์ที่ใกล้เคียงกับวงการนี้ แต่ก็มิน่าจะใช่เรื่องเดียวกัน
เคยเป็นลูกมือเก็บข้อมูลการประเมินโครงการครับ ผมเห็นว่ามีอะไรบางอย่างที่ใกล้เคียงกัน
แต่ก็มีอะไรที่เลยไปไกลกว่าการประเมินผลที่ผมเคยมีประสบการณ์
มีคนเคยบอกว่าผมทำบุญมาเยอะ พอเข้าไปสู่วงไหนมักจะได้รับความเมตตา ได้ครูดี ได้กัลยาณมิตรอยู่เรื่อย
ชีวิตผมเองเปลี่ยนวงโคจรไปในเรื่องแปลกใหม่ที่พ้นไปจากประสบการณ์เดิมอยู่บ่อยคร้ัง
เป็นเพราะได้รับโอกาส ได้รับความเมตตา ได้ครูดี ได้กัลยาณมิตร จึงทำให้สามารถเรียนรู้ เข้าใจ และโลดแล่นอยู่ในวงการได้
คร้ังนี้ก็เป็นอีกคร้ังครับ เป็นการเกิดใหม่ในวงการ KM ครับ
สวัสดีครับ น้อง♥paula ♥ที่ปรึกษาตัวน้อย✿
แหะ แหะ อย่าเพิ่งตัดสินครับ รอดูผลงานก่อน...
วันจันทร์ผมอาจจะไปถึงช่วงบ่ายครับ และน่าจะอยู่วันอังคารบ่ายด้วย
ว่าแต่ว่า...ใครน้า... ว่าจะเลี้ยงข้าว...