ผมไม่ได้ฟังข่าวสารอย่างตั้งใจมากนักในระยะนี้ อันเนื่องมาจากการมีงานที่ต่อเนื่องกัน แต่ "ข่าว 3 มิติ" ของคุณกิตติ สิงหาปัด ได้ติดตามข่าวของ "เด็กชายหม่อง ทองดี" ซึ่งเป็นเด็กผู้ไร้สัญชาติไทยอยู่โรงเรียนบ้านสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ... อ้าว ! จังหวัดที่ผมกำลังอาศัยอยู่ตอนนี้นี่นา แล้วมันเป็นยังไงมาไงกันเนี่ย
การหาข้อมูลจึงเริ่มต้นขึ้นจากคุณครู google ให้ค้นข่าวเก่า จนถึง วันนี้ดู
(http://www.posttoday.com/breakingnews.php?id=64791)
อันเนื่องจากเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2551 ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร่วมกับสมาคมเครื่องบินกระดาษพับจัดการแข่งขันเครื่องบินกระดาษพับ ชิงแชมป์ประเทศไทย ครั้งที่ 5 รุ่นเด็กอายุไม่เกิน 12 ปี ผู้ชนะคือ เด็กชายหม่อง ทองดี (เด็กชายผู้ไร้สัญชาติไทย) ทำเวลาได้ 12.50 นาที (http://gotoknow.org/blog/stateless-in-bkk/291891)
เด็กชายหม่อง ทองดี นักเรียนชั้น ป.4 อายุ 12 ปี ได้รางวัลชนะเลิศการแข่งขันเครื่องบินกระดาษพับชิงแชมป์ประเทศไทยครั้งที่ 5 รุ่นอายุไม่เกิน 12 ปี เมื่อเดือนสิงหาคมปีที่แล้ว และได้รับสิทธิ์เป็นตัวแทนประเทศไทยไปแข่งขันเครื่องบินกระดาษพับ ที่เมืองชิบะ ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งจะเริ่มการแข่งขันในวันที่ 15 กันยายน 2552 (http://www.posttoday.com/breakingnews.php?id=64791)
แต่เรื่องของเรื่อง เมื่อผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านสันทราย พาเด็กชายหม่อง ทองดี ไปเพื่อทำหนังสือรับรองให้เด็กชายหม่อง เดินทางออกและกลับเข้าประเทศไทยได้ เพื่อที่จะเดินทางไปแข่งขันเครื่องบินกระดาษพับที่เมืองชิบะ ประเทศญี่ปุ่น ระหว่างวันที่ 19-20 กันยายน ทางกระทรวงมหาดไทยไม่สามารถออกหนังสือรับรองให้ได้
แต่ลองฟังเหตุผลของ นายวงศ์ศักดิ์ สวัสดิ์พาณิชย์ อธิบดีกรมการปกครอง ดูไหมครับ
"ตามกฎหมายไทย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ไม่มีอำนาจออกหนังสือรับรองดังกล่าวได้ เนื่องจากบิดา และมารดา ของเด็กชายหม่อง เป็นแรงงานต่างด้าว ไม่ใช่บุคคลที่มีสัญชาติไทย พร้อมระบุ ขอให้ทุกคนเข้าใจ เนื่องจากกฎหมายไทย ไม่ได้เปิดช่องให้มีการผ่อนผัน หรือหาช่องทางที่จะช่วยเหลือในกรณีนี้ได้"
(http://www.posttoday.com/breakingnews.php?id=64791)
ส่วน นายชวรัตน์ ชาญวีรกูล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กล่าวกับเรื่องนี้ว่า
"การจะพิจารณาให้สัญชาติจะต้องดำเนินการด้วยความรอบคอบและระมัดระวัง แต่เห็นว่า ตามหลักการแล้ว ไม่น่าจะเป็นไปได้ อย่างไรก็ตาม หาก ด.ช.หม่อง จะเดินทางไปแข่งขันจริง ต้องไปในนามตัวแทนของประเทศพม่า ที่ใช้สัญชาติพม่าพำนักในประเทศไทย"
(http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1251873959&grpid=03&catid=no)
คุณกิตติ สิงหาปัด รายงานต่ออีกว่า อธิบดีกรมการปกครองเกรงว่า หากให้เด็กชายหม่อง ทองดี เดินทางออกนอกประเทศไทย จะทำให้แรงงานต่างด้าวอีก 200,000 คน จะทำตามและเอาอย่างบ้าง
ผมไม่แน่ใจจริง ๆ ว่า "ผู้ถือกฎหมายในมือได้คิดทบทวนถึงความคุ้มค่าที่เกิดขึ้นบ้างหรือเปล่า หรือแค่อ่านตามตัวบทกฎหมาย โดยไม่ได้ดูปัจจัยอื่น ๆ ที่ยังประโยชน์แก่ประเทศชาติ"
ได้อ่านบันทึกของคุณอัจฉรา น้องหม่อง:เดินทางไปแข่งพับเครื่องบินกระดาษ , วิเคราะห์ข้อเท็จจริงเด็กชายหม่อง ทองดี , กว่าจะเข้าใจคนของสังคม : กรณีน้องหม่อง ทองดี
และบันทึกของคุณจุฑิมาศ หม่อง ทองดี: ความฝันที่ถูกมหาดไทยตัดปีก
ทำให้เข้าใจในเรื่องกฏหมายมากขึ้น แถมยังได้ความรู้สึกถึงเจตนาที่แท้จริงของกฎหมายที่ออกมาว่า "หากการบังคับใช้กฎหมายมันทำให้ประเทศชาติเสียประโยชน์ ก็ย่อมสามารถหาช่องทาง หรือวิธีการทางกฎหมายมาใช้ช่วยเหลือได้"
มันอยู่ที่ "คนใช้กฎหมาย" จริง ๆ ครับว่า จะเลือกใช้ไปด้านใด ?
ล่าสุด ก็เห็นว่า ทางกระทรวงต่างประเทศจะออกหนังสือรับรองให้ โดย กระทรวงการต่างประเทศ สามารถออกเอกสารเดินทางคนต่างด้าว (Travel Document for Aliens) เล่มสีเหลืองชนิดอ่านได้ด้วยเครื่อง มีอายุใช้ได้ 1 ปี ให้แก่เด็กชายหม่อง ทองดี พร้อมกับออก Re-Entry Visa ให้เดินทางกลับเข้ามาในราชอาณาจักรอีก ทั้งนี้ โดยอาศัยหนังสือยืนยันจากกระทรวงมหาดไทยเป็นหลักฐานสำคัญในการดำเนินให้ต่อไป (http://www.thairath.co.th/content/region/30396)
และทาง รศ.ดร.พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นางสาวอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์ คณะทำงานโครงการบางกอกคลินิกฯเพื่อให้คำปรึกษากฎหมายโดยสถานะและสิทธิบุคคล ได้ทำความเห็นทางกฎหมายกรณีในกรณีปัญหาสิทธิในการเดินทางไปต่างประเทศของเด็กชายหม่อง ทองดี ซึ่งเป็นคนไร้สัญชาติประเภทเด็กและบุคคลที่เรียนอยู่ในสถาบันศึกษาไทยถึงรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และสำเนาถึงนายกรัฐมนตรี
ดังมีหัวข้อหลัก ๆ ดังนี้
(1) เด็กชายหม่องมีสิทธิเดินทางออกไปจากประเทศไทยเพื่อทำคุณประโยชน์ให้แก่ประเทศไทยหรือไม่ ?
(2) สถานบุคคลตามกฎหมายไทยของเด็กชายหม่อง ทองดี
2.1. เด็กชายหม่องไม่มีสิทธิในสัญชาติในขณะที่เกิด
2.2 เด็กชายหม่องถูกถือเป็นคนเข้าเมืองผิดกฎหมายในตั้งแต่เกิดจนถึงวันที่ 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2551
2.3 ฐานะการอยู่ของเด็กชายหม่องตั้งแต่เกิดจนถึงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2551 จนถึงปัจจุบันเป็นไปตามกฎกระทรวงตามมาตรา 7 ทวิ ววรค 3 ซึ่งยังร่างไม่เสร็จ
2.4 เด็กชายหม่องมีสถานะเป็นคนไร้สัญชาติ (Nationality – less Person)
2.5 เด็กชายหม่องไม่ประสบปัญหาคนไร้รัฐ (Stateless Person)
2.6 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยและอำนาจในการขจัดปัญหาความไร้สัญชาติให้แก่เด็กชายหม่อง ทองดี
(3) เหตุผลที่รัฐบาลไทยไม่ผลักดันบุพการีของเด็กชายหม่อง ทองดีออกจากประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ.2538
(4) สถานะความเป็นแรงงานต่างด้าวในทะเบียนราษฎรของรัฐไทยประเภท ท.ร.38/1 ของเด็กชายหม่อง ทองดี และครอบครัว
(5) สถานะความเป็นบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร
(6) เอกสารพิสูจน์ทราบตัวบุคคล (Identification Paper) สำหรับเด็กชายหม่องเพื่อเข้าแข่งขันเครื่องบินกระดาษพับ ชิงแชมป์ประเทศญี่ปุ่น ครั้งที่ 4 ณ เมืองชิบะประเทศญี่ปุ่น
(7) ผู้มีอำนาจหน้าที่ในการอนุญาตให้สิทธิเดินทางออกนอกประเทศไทยแก่เด็กชายหม่อง
เมื่อฟังข้อเท็จจริงว่า เด็กชายหม่อง ทองดี ไม่มีสัญชาติไทย สิทธิในการเข้าเมืองและอาศัยอยู่ในประเทศไทย ย่อมเป็นไปตาม พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ.2522 และเมื่อฟังได้ว่า เด็กชายหม่อง ทองดี เป็นคนไร้สัญชาติในทะเบียนราษฎรไทยที่มีสิทธิอาศัยตามมาตรา 17 แห่ง พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ.2522 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยซึ่งรักษาการตามกฎหมายนี้ ย่อมมีอำนาจหน้าที่จะอนุญาตให้สิทธิเดินทางเข้าและออกประเทศไทยได้อย่างแน่นอน
(8) สิทธิมนุษยชนของเด็กที่จะไม่ถูกเลือกปฏิบัติในประเทศไทย
อ่านรายละเอียดในข้อกฏหมายได้ที่ http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1251883090&grpid=01&catid=00
กรณีศึกษา "เด็กชายหม่อง ทองดี" นี้ มีประเด็นคิดในหลาย ๆ เรื่องที่ต้องคิดพร้อม ๆ กัน ไม่ใช่ คิดทีละครั้ง หรือใช้กฎหมายคนละฉบับ
ผู้ถือกฎหมาย ... ไม่ใช่เพียงแต่ว่า ถือกฎหมายนั้น แต่หากต้องใช้กฎหมายนั้นให้ยุติธรรม สอดรับความกับ "ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์" ยิ่งไปกว่านั้น "เด็กผู้ชาย" ไร้รัฐคนหนึ่ง กำลังใจเดินทางไปสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศที่ตัวเองเกิด ถึงแม้ยังไม่มีสัญชาติไทยก็ตาม
เราได้สูญเสียคนเก่งระดับโลกไปหลายคนแล้ว จากการตัดสินใจที่มองกฏหมายเพียงด้านเดียวของผู้ถือกฎหมาย
โปรดตรองก่อนตัดสินใจ ดีไหมครับ ? ...
ใคร ๆ เขาก็รักชีวิต เหมือนกับที่เรารักตัวเราเองนั่นแหละ
ขอบคุณครับ ;)
ป.ล. ไม่รับ Comment ไม่สุภาพ หรือ หยาบคาย ครับ
แหล่งอ้างอิง
ไทยรัฐ. บัวแก้วให้ความช่วยเหลือดช.หม่อง ทองดี. http://www.thairath.co.th/content/region/30396 (2 ก.ย.52).
โพสต์ ทูเดย์. มท.ช่วยดช.หม่องไม่ได้. http://www.posttoday.com/breakingnews.php?id=64791 (2 ก.ย.52).
มติชนออนไลน์. มท.1บอก"น้องหม่อง"ต้องไปแข่งขันเครื่องบินพับในนามตัวแทน"พม่า". http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1251873959&grpid=03&catid=no (2 ก.ย.52).
มติชนออนไลน์. ผู้เชี่ยวชาญ กม.ฟันธงกรณี ด.ช.หม่อง มท.มีอำนาจเข้า-ออก ปท. ทำพาสปอร์ตไปญี่ปุ่นได้. http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1251883090&grpid=01&catid=00 (2 ก.ย.52).
Thai Justice. ความเห็นทางกฎหมาย กรณี ด.ช.หม่อง ทองดี มีพาสปอร์ตไปญี่ปุ่นได้หรือไม่ ?. http://www.thaijustice.com/webboard.asp?sub=0&id=1205338 (2 ก.ย.52).
คุณอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์. http://gotoknow.org/profile/dutchmill (2 ก.ย.52).
คุณจุฑิมาศ สุกใส. http://gotoknow.org/profile/chutbloc (2 ก.ย.52).