คิดเรื่องงาน (47) : เดินติดดิน ไม่ใช่อยู่กินบนวิหารสูงเสียดฟ้า

บันทึกที่แล้วผมให้น้องนิสิตแต่ละคนเขียนถึงมูลเหตุแห่งการตัดสินใจมาเป็นสมาชิกสภานิสิตของชาว “มมส”เพื่อเป็นข้อมูลหนึ่งของการสื่อสารไปสู่เรื่องบทบาทและสถานะของการเป็นสภานิสิต

อันที่จริงกระบวนการดังกล่าวนั้นผมตั้งใจให้แต่ละคนได้ทำการวิเคราะห์วิจารณ์ สำรวจตรวจสอบตัวเองให้ชัดอีกรอบเพื่อผูกโยงไปสู่การหลอมรวมความเป็นทีมในองค์กรภายใต้แนวคิด“มาจากไหนไม่สำคัญ ...ขอเพียงมีเป้าหมายเดียวกัน (ก็พอแล้ว)

ซึ่งข้อมูลที่ปรากฏออกมานั้นก็เห็นได้ชัดว่าส่วนหนึ่งหรือจะเรียกว่าส่วนใหญ่มักสื่อออกมาอย่างชัดเจนในทำนองว่า-มาเพราะถูกเพื่อนรบเร้าขอร้องแกมบังคับน้อยนักที่จะบอกอย่างหนักแน่นว่า-มาเพื่อเรียนรู้ประสบการณ์ใหม่ๆ ในวิถีกิจกรรมหรือมาเพราะต้องการทำประโยชน์ต่อสังคม

แน่ล่ะ,แทนที่ผมจะรับบทเป็นผู้สื่อสารแบบตรงไปตรงมาว่าปัญหาอันดับต้นๆที่ทำให้สมาชิกสภานิสิตทำงานกันอย่างไม่เต็มสูบนั้นเนื่องเพราะการไม่ได้ “พกใจ”มาด้วยผมก็ใช้เรื่องราวของแต่ละคนนั่นแหละสื่อสะท้อนออกมาด้วยตัวของมันเองโดยเมื่อเปิดเปลือยเสร็จสิ้นแล้วก็สรุปย้ำให้ทุกคนละวางที่มาที่ไปอันต่างกันนั้นไปเสียเพื่อจับมือ “เทใจ” ไปสู่เป้าหมายอันเดียวกัน

มาบัดนี้เมื่อถึงคราวต้องสื่อสารลงลึกในทางเนื้อหาเกี่ยวกับบทบาทและสถานะของสภานิสิตผมก็พลิกบรรยากาศของการสื่อสารนั้นอีกรอบ ด้วยการแทนที่จะพูดเอง หรือบรรยายเองก็เปลี่ยนเป็นการ “โยนไมค์”ให้แต่ละคนได้เขียนลงในกระดาษด้วยหัวข้อ “สภานิสิตในมุมมองของคุณและคนรอบข้าง”

คราวนี้แทนที่ผมจะบอกว่าสังคมในมหาวิทยาลัยฯ มีทรรศนะต่อสภานิสิต หรือการทำงานของสภานิสิตอย่างไรบ้างผมก็เปิดพื้นที่ให้พวกเขาสื่อสารออกมาทั้งในมุมของตัวเองและในมุมที่ได้รับรู้รับฟังมาจากคนรอบข้างเพื่อหวังจะใช้ข้อมูล หรือวาทกรรมเหล่านั้นเป็น “ภาพสะท้อน”หรือ “กระจกสะท้อน”ไปสู่ตัวเองอีกรอบซึ่งปรากฏมุมมองแนวคิดดังว่า

• สภานิสิต คือ เสือกระดาษ
• สภานิสิต คือ หัวหลักตัวตอ
• สภานิสิต คือ องค์กรแห่งความเครียด
• สภานิสิต คือองค์กรสูงสุดในการทำกิจกรรมของนิสิต
• สภานิสิต คือ องค์กรพิทักษ์ประโยชน์ของนิสิต และมหาวิทยาลัย
• สภานิสิต คือ องค์กรตรวจสอบความถูกต้องด้านการจัดกิจกรรมขององค์การสโมสรนิสิต ชมรมและพรรค (แต่ไม่เคยตรวจสอบตัวเอง)
• สภานิสิต คือตุ๊กตาถ่วงดุลการทำงานขององค์การนิสิต
• สภานิสิต คือองค์กรที่บ้าหลักการทำตัวเป็นนักพูดแต่ไม่ใช่นักปฏิบัติ
• สภานิสิต คือองค์กรที่โดดเดี่ยวที่สุด(เพราะไม่มีทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น ไม่เข้าใจสภาพการณ์การทำงานของผู้อื่น)
• สภานิสิต คือ องค์กรใหญ่ แต่มีคนทำงานน้อย

หลังการประมวลภาพสะท้อนข้างต้นเสร็จสิ้นลงผมก็ไม่วายชวนให้พวกเขาจัดหมวดหมู่ของประเด็นข้างต้นกันอีกรอบว่าในกลุ่มมุมมองเชิงบวกมีอะไรบ้างและในมุมมองเชิงลบมีอะไรบ้างจากนั้นก็ขมวดภาพแห่งความจริงที่ผมพบเจอเกี่ยวกับการทำงานสภานิสิตให้แต่ละคนได้ฟัง และร่วมเสวนากับผมไปเรื่อยๆ ...

บางห้วงผมก็หยิบเอาประเด็นข้างต้นมาขยายผลให้ชัดขึ้นเช่นมุมมองที่ใครๆ ก็มองว่า “สภานิสิตเป็นองค์กรบ้าหลักการ ทำตัวเป็นนักพูด แต่ไม่ใช่นักปฏิบัติ” ซึ่งประเด็นนี้ผมก็สาธยายตามมุมมองของผมว่า ...

• “ที่ผ่านมาเราปฏิเสธไม่ได้ว่าคนที่มาเป็นสภานิสิตนั้นส่วนหนึ่งมาแบบ “เสียมิได้”บ้างถูกเพื่อนร้องขอบ้างถูกบังคับกะเกณฑ์และอื่นๆ อีกจิปาถะซึ่งล้วนแล้วแต่ไม่มีแรงขับจากภายในเสียเท่าไหร่พลอยให้ขาดแรงใจ (ไม่มีใจ)ที่จะบริหารงานอย่างที่ควรจะต้องเป็น และส่วนใหญ่ก็ไม่ใช่คนที่มีประสบการณ์ด้านกิจกรรมมาเท่าไหร่นักเรียกได้ว่าสภาทั้งสภา ครึ่งค่อนเป็น “มือใหม่”กันทั้งนั้นแหละกอรปกับที่ผ่านมาสภานิสิตมักคุ้นชินกับการนั่งพิจารณาโครงการให้ห้องประชุมไม่ค่อยสัญจรออกสัมผัสกิจกรรมในภาคพื้นสนามกับใครเขาจึงย่อมไม่มีต้นทุนในทางกิจกรรมสิ่งที่ทำได้และถนัดที่สุดจึงเป็นเสมือนการนั่งพิสูจน์อักษรในแผ่นกระดาษและพยายามแสดงบทบาทของผู้ตรวจสอบอย่างเต็มกำลังโดยไม่รู้ชินกับสภาพการณ์จริงของคนทำกิจกรรม...”

ผมพูดในทำนองเช่นนั้นจริงแต่ไม่วายย้ำให้ชัดว่าสภาพเช่นนี้มีให้พบเห็นอยู่แทบทุกมหาวิทยาลัย ดังจะเห็นได้จากในทุกเวทีของการสัมมนาสภานิสิตทั่วประเทศก็มักหยิบยกเอาเรื่องนี้มาถกคิดถกคุยกันอยู่เสมอๆ

เช่นกันนี้ผมจึงยกตัวอย่างให้ฟังว่าผมเป็นคนรุ่นแรกๆเลยก็ว่าได้ที่ชวนให้สภานิสิตออกไปทำงานนอกสถานที่กันบ้างเป็นต้นว่า “ไปทำค่ายเล็กๆ กับเด็กในโรงเรียนหรือหมู่บ้านต่างๆ” ...

ซึ่งครั้งนั้น- มีนิสิตโต้แย้งว่า “ไม่ใช่บทบาทของสภานิสิต”

ก็แน่หล่ะ...สภานิสิต เป็นองค์กรตรวจสอบไม่ใช่ผู้ปฏิบัติในทำนองนั้นเป็นแน่แต่ผมก็ไม่อาจบอกชัดว่านั่นคือกุศโลบายที่จะสอนให้สภานิสิตได้สัมผัสถึงความเป็นจริงในฐานะ “นักปฏิบัติ” เป็นคนเดินดิน ไม่ใช่กินอยู่บนวิหารสูงเสียดฟ้า หากไม่ลงพื้นที่บ้าง- ไฉนเลย เวลาพิจารณาโครงการจะเข้าใจและมองเห็นภาพของกิจกรรมเหล่านั้นได้ที่ควรจะเป็น

และนั่นยังรวมถึงนัยสำคัญของการละลายพฤติกรรมของสภานิสิตให้หลอมรวมเป็นเนื้อเดียวกันเพราะลำพังการนั่งประชุมเป็นครั้งคราวตามวาระนั้นก็หาใช่การสร้าง หรือหลอมรวมคนให้เป็นทีมเดียวกันได้เพราะส่วนใหญ่มานั่งพิจารณาโครงการแล้วก็กลับๆ กันไปไม่เห็นมีกระบวนการละลายพฤติกรรมทางความคิดกันเลยสมาชิกจึงเหมือนมาทำหน้าที่ให้เสร็จๆ ...แต่ละเลยที่จะก้าวเข้าไปเรียนรู้กันและกันเพื่อผูกโยงไปสู่การสร้างวัฒนธรรมองค์กรของตนเอง

พร้อมกันนี้ผมยังยกตัวอย่างให้ฟังว่า ระยะหลังนั้นทำไมผมถึงพ่วงพาเอาสภานิสิตไปเยี่ยมค่ายต่างๆด้วยเสมอและนั่นยังไม่รวมถึงการย้ำให้สภานิสิตได้เข้าร่วมเป็นเกียรติในเวทีกิจกรรมต่างๆทั้งที่จัดโดยองค์การนิสิตสโมสรนิสิตชมรมและกลุ่มนิสิตเพราะนั่นคือการไปเรียนรู้-ไปดูด้วยตา-ไปเสวนาด้วยใจ ...เป็นการเปิดตัวต่อสาธารณะไม่ใช่นั่งวาดท่าอ่าองค์อยู่บนเก้าอี้ในห้องประชุมอันเย็นฉ่ำเท่านั้น ...

ส่วนประเด็นอื่นๆนั้นผมคงไม่ยกมากล่าวถึงในบันทึกนี้ทั้งที่เป็น เสือกระดาษ, หัวหลักหัวตอ, ตุ๊กตาถ่วงดุลฯลฯ

หากแต่ช่วงท้ายนั้นผมก็ไม่ลืมปลุกปลอบว่าแท้ที่จริงนั้นกิจกรรมนิสิตจะเข้มแข็งหรือไม่นั้นสภานิสิตคือตัวชี้วัดที่สำคัญที่สุดเลยก็ว่าได้เพราะสภานิสิตคือ “องค์กรสูงสุดในการทำกิจกรรมของนิสิต” ทำหน้าที่คล้ายกับกองกิจการนิสิตทุกประการขึ้นอยู่กับว่าสภานิสิตจะมุ่งมั่นให้ใจและเทใจกับภารกิจและพันธกิจนี้แค่ไหนเท่านั้นเอง

แต่สิ่งหนึ่งที่ผมไม่พูดเลยในเวทีนั้นก็คือ ...
ผมไม่ปรารถนาให้สภานิสิต เป็นเหมือน “หุ่นยนต์สนิมเกรอะ” ที่ไร้สมรรถนะ หรือไม่ก็เป็นเหมือนวาทกรรมที่คุ้นชินที่ว่า "เสือกระดาษ” หรืออะไรอีกมากมายที่สุดแท้แต่จะสรรหาคำมาเปรยเทียบได้หลายต่อหลายคนมานั่งเก้าอี้วางมาดทำงานในแบบซังกะตายเอาให้ผ่านๆเน้นการตรวจคำถูกคำผิดของแต่ละโครงการราวกับฝ่ายพิสูจน์อักษรของสำนักพิมพ์ยังไงยังงั้น

ครับ..เป็นสิ่งที่ผมไม่ได้พูด
แต่ก็เชื่อว่าหลายคนคงพอเข้าใจในสิ่งที่ผมพยายามสื่อสารแบบมีนัยสำคัญบ้างกระมัง

ใช่ ...สภานิสิต ต้องเดินติดดิน ไม่ใช่อยู่กินบนวิหารสูงเสียดฟ้า

---

๒๗ มิถุนายน
กาฬสินธุ์
สัมมนาพัฒนาศักยภาพนิสิต

[เสียงเล็กๆ فؤاد]

ชื่นชมการทำงานมากๆๆๆครับ...และชอบประเด็นในการตั้งชื่อมากครับ

เป็นกำลังใจให้ครับอาจารย์

[รัชดาวัลย์ วงษ์ชื่น(อิงจันทร์)]

สวัสดีค่ะอาจารย์

• เป็นประเด็นที่น่าสนใจ และน่าวิพากษ์จริง ๆ ค่ะ
• “หุ่นยนต์สนิมเกรอะ”  เพียงหุ่นยนต์ก็แย่พอแล้ว ยังเป็นหุ่นยนต์สนิมเกรอะอีก
• น่าคิดตามค่ะ  จะแวะมาเก็บรายละเอียดอีกรอบนะคะ วันนี้เวลาไม่อำนวยค่ะ
• 

 

[Sila Phu-Chaya]

• เห็นด้วยค่ะ ... การไปเรียนรู้-ไปดูด้วยตา-ไปเสวนาด้วยใจ ...
• ช่วงเวลาดี ๆ ที่จะทำอะไรเพื่อสังคมมีไม่มากนัก อย่ามัวสงสัย อย่ามัววิพากษ์ พาสองเท้าก้าวเดินไปลุยในพื้นที่แบบสมองปลอดโปร่งว่างเปล่า  เปรียบเสมือนกระดาษขาว
• อาจจะเขียนคำตอบขึ้นมาได้เอง จากการมองเห็นด้วยตาก็ได้ค่ะ
• ขอบพระคุณค่ะ  อ่านบันทึกนี้แล้วนึกถึงรายการตาสว่างค่ะ

 

[berger0123]

สวัสดีค่ะ อ.แผ่ดิน

สุขสันต์วันเข้าพรรษาค่ะ

[Sila Phu-Chaya]

• เห็นด้วยค่ะ การไปเรียนรู้-ไปดูด้วยตา-ไปเสวนาด้วยใจ ...
• การไปลงพื้นที่แบบสมองปลอดโปร่งว่างเปล่าเปรียบเสมือนกระดาษขาว เมื่อเห็นสิ่งที่อยู่ตรงหน้าด้วยใจสัมผัสแล้ว อาจจะใช้ใจแทนดินสอ ขีดเขียนอุดมการณ์ที่จะทำเพื่อสังคมออกมาก็ได้ค่ะ
• ช่วงเวลาที่ทำหน้าที่นี้ของนิสิตมีไม่มากนัก ไม่ควรเสียเวลากับข้อสงสัยหรือการวิพากษ์บทบาทหน้าที่กันนานนัก ควรไปสัมผัสจริงแบบไม่มีอะไรเลย ก็อาจจะได้อะไรกลับมาก็ได้ค่ะ
• ขอบพระคุณค่ะ อ่านบันทึกนี้แล้วนึกถึงรายการตาสว่างค่ะ

[เบดูอิน]

อ่านบันทึกแล้วอุ่นใจประเทศไทยมากขึ้น

[สีตะวัน]

แวะมาทักทายก่อน..แล้วจะกลับมาอ่านใหม่ค่ะ

อาจารย์ แผ่นดิน สบายดีนะคะ...

สุขสันต์วันเข้าพรรษาค่ะ...^_^..

[คนตานี]

แวะมาอ่าน อดีตเคยอยู่ในตำแหน่งเหล่านั้น ภาพที่ออกมา เหมือนกับสมัยเรียนเลย

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ เสียงเล็กๆ

ขอบคุณมากๆ เลยที่หอบเอากำลังใจมาให้อย่างต่อเนื่อง-
ผมเป็นประเภท ตั้งชื่อบันทึกให้ยาว..และฟังดูดีไว้ก่อน  ส่วนเนื้อหานั้นดูเหมือนจะสวนทางกันอยู่มากนะครับ (ยิ้มๆ...)

....

ขอบคุณครับ

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ...อิงจันทร์

เหตุที่ผมยกหุ่นยนต์มาเปรียบนั้น  เพราะผมไม่อยากให้นิสิตทำงาน เพราะคิดว่าเป็นแค่หน้าที่  ไม่มีชีวิตชีวา...เหมือนหุ่นยนต์ที่ขาดลมหายใจ  ทำงานตามคำสั่งเป็นตอนๆ ฉากๆ ไปเท่านั้นเอง

บางทีซ่อมแล้วก็ไม่คุ้ม...
นั่นคือวิธีการสอนและการให้กำลังใจในสไตล์ของผม-นะครับ

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ.คุณศิลา Sila Phu-Chaya

ช่วงเวลาดี ๆ ที่จะทำอะไรเพื่อสังคมมีไม่มากนัก อย่ามัวสงสัย อย่ามัววิพากษ์ พาสองเท้าก้าวเดินไปลุยในพื้นที่แบบสมองปลอดโปร่งว่างเปล่า  เปรียบเสมือนกระดาษขาว

อาจจะเขียนคำตอบขึ้นมาได้เอง จากการมองเห็นด้วยตาก็ได้

.....

ขอบคุณคำแนะนำดีๆ ข้างต้นเหล่านั้นนะครับ
ผมเห็นด้วยอย่างยิ่ง  กับมุมคิดที่บอกเล่าว่า  การเดินเข้าไปเรียนรู้แบบโปร่งโล่ง  ไม่มีมายาคติฉาบปรุงไปด้วยนั้น  จะช่วยให้เราได้รับรู้อะไรต่อมิอะไรอย่างหลากหลาย  และที่สำคัญก็คือ  มันคือการเรียนรู้ด้วยวิธีแห่งการสัมผัสจริงนั่นเอง

บางทีก็เหมือนนักวิชาการมากมายนั่นแหละครับ  ลงชุมชนด้วยทฤษฎีมากมาย แต่ไม่เข้าใจในวิถีคติชนของสังคมนั้นๆ ...

....

ขอบคุณครับ 

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ  berger0123

เช่นกันนะครับ..
สุขสันต์วันเข้าพรรษา
คิดแล้วก็คิดถึงบรรยากาศเข้าพรรษาที่บ้านเกิดเอามากๆ ...ในวันพระผู้หลักผู้ใหญ่ นุ่งขาวห่มขาวไปถือศีลและนอนกันที่วัด  เคยได้ไปนอนด้วยเหมือนกัน  ตอนนั้นยังเด็ก....กลัว (ผี) น่าดู เลยครับ

[แผ่นดิน]

ครับ คุณศิลา... Sila Phu-Chaya

ช่วงเวลาที่ทำหน้าที่นี้ของนิสิตมีไม่มากนัก ไม่ควรเสียเวลากับข้อสงสัยหรือการวิพากษ์บทบาทหน้าที่กันนานนัก ควรไปสัมผัสจริงแบบไม่มีอะไรเลย ก็อาจจะได้อะไรกลับมาก็ได้

....

ชัดเจนครับ-เหนือสิ่งอื่นใด  ผมก็ต้องการสื่อให้เขาตระหนักถึงแนวทางเหมือนที่คุณศิลากล่าวถึงข้างต้นนั่นแหละครับ  เพราะคงไม่มีอะไรดีไปกว่าการเรียนรู้จากการ "ลงมือทำ"  ด้วยตัวเอง

นั่นคือวิธีการหนึ่งที่ผมเชื่อว่า  พวกเขาจะหลุดพ้นออกมาจากวังวนเดิมๆ  และค้นพบกระบวนการของการส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนากิจกรรมของเพื่อนๆ ได้อย่างเต็มที่

...

ขอบคุณครับ

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ...เบดูอิน

ผมพูดกับคนที่บ้านเสมอ...
ไม่มีพื้นที่ใดในประเทศไทยที่เราจะกังขาว่าควรค่าต่อการ "รักและเทิดทูน"

ขอบคุณครับ

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ... สีตะวัน

ผมสบายดีครับ
วันหยุดหลายวัน  ผมเลือกที่จะนอนพักให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
เพราะนั่นคือ สิ่งที่ผมขาดหายไปในหลายสัปดาห์ที่ผ่านมา

ขอบคุณครับ

[แผ่นดิน]

ครับ อ. คนตานี

สถานการณ์ หรือฉากชีวิตของคนกิจกรรมในสภานิสิตของสถาบันการศึกษาต่างๆ  ผมเชื่อว่ามีบรรยากาศที่ไม่ต่างกันมากนัก  ขึ้นอยู่กับว่าที่ใดจะขับเคลื่อนได้อย่างต่อเนื่องเท่านั้นเอง

สภานิสิต มีเวทีการสัมมนาร่วมกันหลากหลายมาก  แต่ละมหาวิทยาลัยเดินทางมาเสวนากันอยู่บ่อยๆ และต่อเนื่อง  ประเด็นที่ผมกล่าวถึง  ถูกหยิบมาวิพากษ์กันทุกครั้ง  แต่ก็ยังดูเหมือนว่า  ยังแก้ปัญหาไม่ได้ซะที  ซึ่งผมก็มองว่า ไม่ใช่เรื่องผิดปกตินัก  แต่ก็ดีใจที่ระยะหลัง  สภานิสิตของแต่ละแห่ง  ตะหนักในบทบาทของตัวเองมากขึ้น  และที่สำคัญก็คือ  ก้าวพ้นออกมาจากห้องประชุม  ตะลุยไปสู่กิจกรรมต่างๆ เคียงบ่าเคียงไหล่กับเพื่อนกิจกรรมอย่างไม่อิดออด...ได้ทั้งความรู้ ประสบการณ์  ข้อมูล..และเครือข่าย

...

เวทีนั้น  ผมให้กำลังใจพวกเขา พอๆ กับการหยิกหยอกเป็นระยะๆ....

ขอบคุณครับ

[แดง]

สวัสดีค่ะอาจารย์

ขอให้สุขกายสุขใจ ไข้หวัดห่างไกลๆๆๆๆ

ขอเป็นกำลังใจให้อาจารย์...รังสรรค์งานดีๆเพื่อนิสิตไทยนะคะ

 

[แผ่นดิน]

สวัสดีครับ  พี่ แดง

เช้านี้ ไม่มีฝน แต่อากาศก็คล้ายกับมีกลิ่นฝนซ่อนเร้นอยู่ในนั้น
ถึงกระนั้น ก็ยังอยากจะบอกว่า อากาศในเช้านี้ สดชื่นเป็นยิ่งนัก
พลอยให้ชีวิตในเช้านี้แจ่มใส และมีพลังมากไม่ใช่ย่อย

ขอบคุณครับ...ขอให้มีพลังชีวิตเยอะๆ นะครับ