รอยยิ้มของหลวงตา
เวลาที่เรามีความทุกข์ เราพยายามค้นหาสิ่งยึดเหนี่ยวทางจิตใจ บางคนบอกเราว่า“พระเป็นที่พึ่งทางใจ” แต่ในทางกลับกันถ้าหากพระมีความทุกข์เดือดร้อนใจต้องการที่พึ่งบ้าง ใครล่ะจะเป็นที่พึ่งให้กับท่านได้
เรื่องเล่าจากกลุ่มคนเล็กๆ ของทีมเยี่ยมบ้านในชุมชน…วันนี้เราไปเยี่ยมหลวงตาที่วัด ซึ่งปกติเราจะเยี่ยมสองสัปดาห์ครั้ง แต่สัปดาห์ที่ผ่านมางานเรายุ่งมากจนต้องเลื่อนมาเป็นสัปดาห์นี้ และภาพที่เราเห็นทำให้หัวใจของเราห่อเหี่ยว หลวงตานอนตะแคงหันหลังอยู่บนเตียงไม้ที่เอาไม้ไผ่ตีล้อมกั้นไว้เพื่อป้องกันไม่ให้ตกเตียงตามที่เราเคยแนะนำ วันนี้ดูท่านซูบผอมจากเดิมไปมาก แขนขาข้างขวาอ่อนแรง ขาทั้งสองข้างงอเหยียดตรงไม่ได้ สีหน้าอิดโรยดูอ่อนเพลียไม่มีแรง “หลวงตา เป็นอย่างไรบ้างคะ” หลวงตาส่ายหน้า เสียงตอบแหบพร่า แผ่วเบาจนฉันฟังไม่ค่อยได้ยินว่าท่านพูดว่าอย่างไร เปิดดูแผลกดทับที่สะโพกทั้งสองข้าง แผลลุกลามมากกว่าเดิมและมีกลิ่นเหม็น คงเป็นเพราะนอนจมปัสสาวะ เปียกชื้นเลยทำให้แผลไม่ดีขึ้น พระพี่เลี้ยงเล่าให้เราฟังว่าช่วงหลังท่านต้องไปเรียน และกิจนิมนต์ที่วัดก็เยอะ พระที่วัดก็มีเพียง 3 รูป ทำให้ไม่ค่อยมีเวลามาดูแลท่าน เราเข้าใจเหตุผลของท่าน และไม่เคยคิดตำหนิท่านซักนิดเพราะหลายปีที่ผ่านมา ท่านเป็นผู้ดูแลคนสำคัญที่คอยดูแลอย่างใกล้ชิดมาโดยตลอดจนเราเกือบเข้าใจไปว่าหลวงตาคงไร้ญาติ
แต่ตอนนี้เรื่องนั้นฉันคงต้องเอาไว้ทีหลัง เพราะเราประเมินดูสภาพของหลวงตาแล้ววันนี้คงต้องส่งโรงพยาบาลแล้วล่ะ ฉันเลยตัดสินใจโทรเรียก1669 เพื่อพาหลวงตามาพบหมอที่โรงพยาบาล เมื่อมาถึงโรงพยาบาลเรารายงานให้หมอทราบอาการสำคัญที่นำส่ง ประวัติการเจ็บป่วยปัจจุบัน ประวัติโรคประจำตัวทั้งโรคความดันโลหิตสูง ลมชัก จิตเภท รวมทั้งไม่ลืมที่จะเล่าถึงพฤติกรรมการดูแลตนเองของท่าน ซึ่งไม่ค่อยปฏิบัติตามคำแนะนำตามแผนการรักษาซักเท่าไร ซึ่งเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ท่านอาการไม่ดีขึ้น
หมอให้นอนโรงพยาบาล เราตามไปส่งหลวงตาถึงที่ ward ให้ข้อมูลกับพยาบาลเสมือนเราเป็นญาติคนหนึ่ง บอกหลวงตาให้สบายใจว่าพรุ่งนี้เราจะมาเยี่ยมใหม่ หลวงตานอนโรงพยาบาลนานถึงสองสัปดาห์ วันนี้เราตามมาเยี่ยมที่ Ward หลังจากที่ไม่ได้มาเยี่ยมหลายวัน น้องพยาบาลเห็นหน้าเราก็รีบมารายงาน “หลวงพ่อหงุดหงิด เอะอะโวยวายอีกแล้วพี่ ไม่รู้ว่าอาการทางจิตท่านกำเริบหรือป่าว แต่ยาจิตเวชก็ได้ไม่ขาดนะพี่ วันนี้หมอให้กลับบ้านได้แล้ว แต่ติดต่อญาติไม่ได้” เรารับฟังข้อมูลด้วยความเป็นห่วง จึงรีบเดินไปที่เตียงหลวงตาดูสีหน้าท่านไม่แจ่มใส ทั้งๆ ที่อาการทางกายท่านดีขึ้นมากเมื่อเทียบกับวันแรก เราจึงเข้าไปถาม “หลวงตาดูสีหน้าไม่ค่อยสบายใจ เป็นอย่างไรบ้างเล่าให้ฟังหน่อยได้มั๊ยคะ” เราพูดคุยกับหลวงตาอยู่นานจนทำให้ฉันเข้าใจ “ปมในใจ” เหตุผลที่หลวงตาทุกข์ใจ เพราะตั้งแต่เจ็บป่วยนอนโรงพยาบาลญาติพี่น้องไม่มีใครมาเหลียวแลท่านเลย ขณะที่เล่าให้เราฟังน้ำตาท่านก็ไหล ทำให้เราได้เข้าใจในยามที่เจ็บป่วยคงไม่มีอะไรเจ็บปวดเท่ากับการที่เรารู้สึกโดดเดียวอ้างว้าง กลัวที่จะถูกทอดทิ้ง ความรักและกำลังใจจากญาติมิตรเป็นสิ่งสำคัญในยามนี้ เพราะจะช่วยลดทอนความกลัวและเกิดความมั่นคงในจิตใจ
“หลวงตาอยากให้เราช่วยอย่างไรบ้างคะ” “ไปบอกพี่สาวให้หน่อยได้ไหม” หลวงตาตอบเราทันทีเหมือนรอคอยใครซักคนที่หลวงตาพอจะพึ่งพาได้ “หลวงตาไม่ต้องห่วง เราจะไปบอกญาติให้นะคะ” เราตอบด้วยเสียงมั่นใจ หลวงตายิ้มที่เรารับปาก เรากลับมารายงานให้พยาบาลWard ทราบ วันต่อมาเราประสานงานสวัสดิการสังคมขอคำแนะนำในการให้ความช่วยเหลือ มีพยาบาลจิตเวชและพยาบาลผู้ดูแล ร่วมกันวางแผนจำหน่าย และฉันขอให้หลวงตานอนโรงพยาบาลต่อจนกว่าจะเตรียมความพร้อมครอบครัว วัดและชุมชนได้ เราจึงจะมารับท่านกลับวัด
วันรุ่งขึ้นฉันตามไปหาญาติหลวงตาถึงที่บ้าน วันนี้เป็นครั้งแรกที่ฉันได้มีโอกาสพุดคุยกับพี่สาวของหลวงตาเป็นเวลานานเกือบชั่วโมง ทำให้เราเข้าใจถึงภาระของครอบครัวของป้าและปมปัญหาความบาดหมางระหว่างพี่น้องซึ่งเกิดจากพฤติกรรมของหลวงตาในสมัยที่เป็นฆาราวาส ฉันบอกป้าว่าฉันเข้าใจญาติมากขึ้นและรู้สึกอยากขอโทษที่เมื่อก่อนฉันเคยคิดตำหนิญาติในใจทุกครั้งที่ไปเยี่ยมหลวงตาแต่ตอนนี้อยากให้ครอบครัวลืมเรื่องในอดีตและอภัยให้กับหลวงตา เพราะท่านเจ็บป่วยซูบผอมไปมากด้วยความทุกข์รุมเร้าทั้งกายและใจ ดังนั้นกำลังใจและการดูแลจากญาติพี่น้องจะเป็นยารักษาที่ดีที่สุดที่จะเยียวยาให้อาการของหลวงตาดีขึ้น ป้ารับปากเราจะมาดูแลหลวงตาและเราก็รับปากกับป้าจะช่วยหาคนมาดูแลหลวงตาเพื่อแบ่งเบาไม่ให้ภาระตกหนักกับป้าเพียงคนเดียว
เป้าหมายต่อไปเราจึงประสานงานกับชุมชน ทั้งประธานชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุข และ
อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุในชุมชน ในตอนแรกทุกคนดูหนักใจเพราะมีภารกิจทั้งส่วนตัวและภาระงานในหน้าที่ๆรับผิดชอบมากมายจนล้นมือ ฉันเข้าใจและพยายามพูดโน้มน้าวให้ทุกคนเข้าใจว่าเราไม่ต้องการให้ทุกข์หรือภาระตกอยู่ที่ใครคนใดคนหนึ่ง แต่อยากจะให้ทุกคนร่วมแรงร่วมใจแบ่งปันความสุขคนละเล็กละน้อยช่วยเหลือหลวงตาซึ่งเป็นคนในชุมชนของเรา และฉันเชื่อว่าสิ่งเหล่านี้จะเป็นบุญกุศลที่ยิ่งใหญ่ ทุกคนรับฟังและปรึกษาหารือกันและได้ข้อสรุปว่าจัดเวรเปลี่ยนกันมาดูแลหลวงตา
วันนี้เป็นวันที่เราพาหลวงตากลับวัด เมื่อรถพยาบาลมาถึงที่วัด ภาพที่เราไม่คาดคิดมาก่อนทั้งท่านเจ้าอาวาส พระพี่เลี้ยง ญาติ และ อสม. หลายคนอยู่รอรับหลวงตากันพร้อมหน้า ทุกคนรีบเข้ามาช่วยเหลือคนละไม้คนละมือ บ้างก็เข้ามาช่วยปูเตียง ปัดกวาดเช็ดถู จัดเตรียมสถานที่ไว้พร้อม โดยที่เราไม่ต้องออกปากร้องขอ ฉันรู้สึกตื้นตันใจแทนหลวงตาและฉันก็เชื่อว่าหลวงตาต้องรู้สึกเช่นเดียวกัน ในสังคมไทยเราจะไม่โดดเดี่ยว คนไทยไม่ทอดทิ้งกัน ฉันคิดเช่นนั้นและเป็นเช่นนั้นจริงๆ เราแนะนำการดูแลพร้อมทั้งสาธิตการทำแผลให้ อสม.และญาติ ในขณะที่ทุกคนเข้ามาดูแลหลวงตาฉันสังเกตเห็นป้าทำตัวไม่ถูกในการเริ่มต้น ฉันจึงเดินอ้อมไปหาป้าและจูงมือป้าเข้ามาใกล้ๆหลวงตา “หลวงตาเห็นมั๊ยว่ามีใครมาดูแลหลวงตา” หลวงตาหันมามอง ฉันจึงคว้ามือป้าให้สัมผัสมือหลวงตา ป้าพูดอะไรไม่ออกแต่แววตาของป้าแสดงความเห็นใจอย่างอ่อนโยน ฉันเห็นน้ำตาหลวงตาอีกครั้งแต่ครั้งนี้คงเป็นน้ำตาแห่งความสุข “หลวงตาไม่ต้องห่วงนะคะ หลวงตามีญาติมาดูแลแล้ว” เสียงของฉันเริ่มสั่นเครือรู้สึกตื้นตันใจและอุ่นใจอย่างบอกไม่ถูก ทุกวันนี้เราได้เห็นรอยยิ้มของหลวงตา เพราะมีญาติและพี่ๆน้องๆชาวอสม.ในชุมชนมาคอยดูแล มีทีมเยี่ยมบ้านโรงพยาบาลติดตามเยี่ยม มีกองสวัสดิการสังคมเทศบาลเมืองตาก สำนักงานงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ร่วมกับชุมชนเข้ามาเยี่ยมเยียนมอบของให้ความช่วยเหลือและให้กำลังใจ
การทำงานแบบสหสาขาวิชาชีพไม่ใช่เฉพาะแพทย์ พยาบาล หรือบุคลากรสาธารณสุขเท่านั้น แต่ยังรวมถึงผู้นำชุมชน พระ อสม. ผู้ดูแลผู้สูงอายุ หมอพื้นบ้าน และคนในอาชีพอื่นๆอีกมากมาย หากเราดึงศักยภาพของคนในชุมชนมาร่วมแก้ไขปัญหา เรื่องที่เราคิดว่าเป็นปัญหาใหญ่ก็ไม่ได้ใหญ่อย่างที่คิด ถ้าทุกคนช่วยกัน บทบาทของพยาบาลชุมชนแม้บางครั้งเราเหน็ดเหนื่อยในการทำงาน แต่น่าแปลกที่เรากลับรู้สึกเบิกบานในจิตใจทุกครั้งที่ได้ช่วยเหลือผู้อื่น “ความสุขในงาน เบิกบานในจิตใจ” ฉันต้องขอขอบคุณทุกๆคนในวันนี้ที่ทำให้ฉันได้เรียนรู้เรื่องราวแห่งความรัก ความสุข การแบ่งปันและทำให้ฉันรู้สึกมีกำลังใจในการทำงานต่อไป ขอขอบคุณหลวงตาที่ทำให้ฉันเข้าใจชีวิตมากขึ้น…
ความเห็น (4)
ให้กำลังใจในการทำความดีต่อไปนะครับ
วัชระษา พิทักษ์
อ่านแล้ว...อยู่ๆน้ำตาก็ใหลออกมา...น่าตื้นตันใจจริงๆ มองเห็นภาพที่พี่ๆ ทำงานเพื่อสังคม เป็นกำลังใจให้เสมอ
เข้ามาอ่านสิ่งดี ๆ ที่ยังมีอยู่ในสังคมครับ เป้นกำลังใจให้คณะทำงานนะครับ
แวะมาเยี่ยมค่ะ