ฝากตัวเป็น "ลูกฮัก" ...ความฝันที่ผมไม่สิ้นหวังที่จะ "ขายฝัน" ....

สังเคราะห์ร่วมกันทั้งภาคส่วนที่เป็นมหาวิทยาลัยและภาคส่วนของชุมชน เพื่อให้เกิดแผนพัฒนาแบบมีส่วนร่วม โดยมีนิสิตเป็น “ฟันเฟือง” และ “หัวใจ” แห่งการเชื่อมประสานฯ

กักเก็บตัวอยู่เงียบๆ มาหลายวัน เพียงเพราะเหตุผลหลายอย่าง ทั้งปัญหาการเจ็บไข้ เวลาแห่งการงานอันบีบเร่งที่ไม่รู้กลางคืนกลางวัน – วันหยุด รวมถึงการฝังตัวกับหนังสือเล่มแรกของตัวเองที่ฟูมฟักถักทออย่างค่อยเป็นค่อยไป

ครับ-นั่นคือ สภาวะเล็กๆ น้อยๆ แต่หน่วงหนักที่พลัดพรากให้ผมหลุดวิถีสัญจรไปจากการเขียนบันทึก หากแต่วันนี้

การได้กลับมานั่งสอนการบ้านลูกๆ ดูคุณแม่ในวัยล่วงเจ็ดสิบปีนั่งตำหมากบดเคี้ยวด้วยฟันอันชราภาพของท่าน ก็พลอยให้ชีวิตอุ่นอิ่มและมีพลังพอที่จะชวนให้ตัวเองหวนกลับมาที่นี่อีกครั้ง

หวนกลับไปยังวันเสาร์ที่เพิ่งผ่านมาเหมือนลมพัดผ่านเพียงชั่ววูบ ...ผมและทีมงานหลายคนออกสัญจรไปให้กำลังใจแก่นิสิตคณะต่างๆ ที่พร้อมใจกันพาเหรดออกสู่หมู่บ้านต่างๆ ที่อยู่รายรอบมหาวิทยาลัยตามนโยบาย “ลูกในบ้าน..ว่านในสวน : หนึ่งคณะต่อหนึ่งหมู่บ้าน” ....

โครงการตามแนวคิดดังกล่าวนั้น เป็นกิจกรรมที่ผมนำเสนอและขายฝันต่อมหาวิทยาลัย เสร็จแล้วก็ผ่านโยงแนวคิดนั้นไปยังนิสิตคณะต่างๆ ภายใต้แนวคิดหลักคือต้องการให้นิสิตแต่ละคณะได้เข้าไปสมัครเป็น “ลูกฮัก” ของหมู่บ้านใดหมู่บ้านหนึ่ง เพื่อใช้เป็น “สะพานใจ” แห่งการผูกร้อยไปสู่การสร้างเวทีร่วมระหว่างมหาวิทยาลัยกับชาวบ้าน โดยวาดหวังไว้ว่าเวทีที่ว่านั้น จะเป็นปฐมบทของการร่วมกำหนดทิศทางการพัฒนาชุมชนร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัยกับชาวบ้าน อันหมายถึง-การนำพาให้นิสิตเข้าไปเป็นสมาชิกหนึ่งของหมู่บ้านนั้นๆ -ไปมาหาสู่และใช้ชีวิตประหนึ่งคนในบ้าน..เป็นลูกหลานของชุมชน...

วิถีคิดดังกล่าวนี้ ผมเคยได้นั่งถกคิดและขายฝันอย่างชัดเจนกับทีมบริหารเทศบาลขามเรียงเมื่อเดือนตุลาคม 2551

ครั้งนั้น ผมย้ำว่าทั้งมหาวิทยาลัยกับชุมชนต้องจับมือร่วมกันขับเคลื่อนกระบวนการพัฒนาชุมชนให้เป็นรูปธรรมมากกว่าที่ผ่านมา (โดยมีนิสิตเป็นหัวใจของการเชื่อมโยง) ...

หลายอย่างเทศบาลอาจต้องลงมือทำด้วยตนเอง แต่หลายอย่างอาจให้นิสิตจากมหาวิทยาลัยเป็นกลไกในการขับเคลื่อนในเรื่องนั้นๆ ให้โดยตรงเลยก็ได้ โดยเคลื่อนขับผ่านวิถี “ลูกฮัก” หรือฝากตัวเป็นเสมือน “ลูกในบ้าน..ว่านในสวน” ของชาวบ้านนั่นเอง

ลงแขกดำนา...แรงกายและแรงใจจากคณะแพทยศาสตร์ ณ บ้านหนองขาม

ถัดจากนั้นไม่นานนัก ผมก็ได้รับการสื่อสารกลับมาจากเทศบาลขามเรียงว่าแนวคิดดังกล่าวสามารถขับเคลื่อนได้เลย ภายใต้แนวคิดของเทศบาลที่ว่า “สภาบ้านเคียงมอ” ซึ่งหมายถึงว่า เทศบาลได้เปิดโอกาสให้นิสิตเข้าไปมีส่วนร่วมกับการพัฒนาชุมชนอย่างแท้จริง ด้วยการเป็นคณะกรรมการชุดหนึ่งในการ “ลงแรงคิดและแรงกาย” พัฒนาชุมชนขามเรียงด้วยตนเอง โดยมีกองกิจการนิสิตและเทศบาลขามเรียงเป็น “พี่เลี้ยง” อย่างใกล้ชิด

แนวคิดดังกล่าวได้รับการขับเคลื่อนอย่างจริงจังอีกครั้ง ดังจะเห็นได้จากเทศบาลขามเรียงได้นำผู้นำองค์กรนิสิตออกไปสัมมนาเรื่องเหล่านี้ที่เขื่อนลำปาว จังหวัดกาฬสินธุ์ พร้อมกับการเชิญผมไปเป็นวิทยากรร่วมคิดและร่วมสานฝันกันอีกรอบ ...

ผมจำได้แม่นยำว่าวันนั้นตรงกับวันที่ 23 พฤษภาคม 2552 อันเป็นวันที่ผมมีภารกิจหนักหน่วงมาก ภาคเช้ามีการประชุมร่วมกับท่านนายกสภามหาวิทยาลัย จากนั้นก็รีบออกเดินทางไปบรรยายที่กาฬสินธุ์ ตกเย็นก็เดินทางลงกรุงเทพฯ เพื่อไปต่อที่สงขลา ...

ครับ-นั่นคือที่มาที่ไปอย่างคร่าวๆ ที่ผมพยายามผูกโยงไว้เป็นข้อมูลเบื้องต้นในเรื่องดังกล่าว ซึ่งเป็นที่น่ายินดีว่าปีนี้หลายต่อหลายคนไม่เห็นแย้ง หรือกังขาต่อวิธีคิดเช่นนี้สักเท่าไหร่ พลอยให้กิจกรรมทั้งปวงสามารถเคลื่อนผ่านไปได้อย่างไม่ติดขัด (เท่าใดนัก)

กิจกรรมที่ว่านี้ ผมพยายามชี้ให้นิสิตแสวงหาข้อมูลของแต่ละหมู่บ้านให้ได้มากที่สุด เสร็จแล้วก็นำข้อมูลทั้งหมดมานำเสนอร่วมกันในทุกคณะ เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลว่า...หมู่บ้านใดมีอะไรให้ต่อยอด หรือมีประเด็นใดที่พอจะช่วยเหลือได้บ้าง...จากนั้นก็ค่อยมอบหมายให้คณะที่ “สันทัด” ในเรื่องเหล่านั้นลง “พื้นที่” ฝากตัวเป็น “ลูกฮัก” เพื่อนำเข้าสู่กระบวนการพัฒนาชุมชนร่วมกับชาวบ้าน พร้อมๆ กับการเรียนรู้ชีวิตแบบ “ฝังตัว” มิใช่ ฉาบฉวย..กรีดกราย..ลอยมา และลอยไป

ดังนั้น ในวันเสาร์และอาทิตย์ที่ผ่านมา หลายๆ คณะ จึงสัญจรตบเท้าลงสู่หมู่บ้าน โดยเป็นการรวมพลังทั้งรุ่นน้องและรุ่นพี่ อันเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรม “รับน้องใหม่” นอกสถานที่ไปในตัว โดยหลักๆ คือการไปตีฆ้องร้องป่าวให้ชาวบ้านได้รับรู้ว่า อีกไม่นานนี้แต่ละหมู่บ้านจะมีนิสิตมา ฝากตัวฝากใจเป็น “ลูกฮัก” กันอย่างถ้วนหน้า –งานบุญ งานทานก็เรียกใช้ได้อย่างไม่ขาดเขิน ...

แน่นอนครับ, จังหวะนี้จึงเป็นเพียงระยะแรกเริ่มเท่านั้น เป็นเสมือนห้วงแห่งการ "แสวงหาข้อมูล" หรือต้นทุนของชุมชน เพื่อนำมาสังเคราะห์ร่วมกันทั้งภาคส่วนที่เป็นมหาวิทยาลัยและภาคส่วนของชุมชน เพื่อให้เกิดแผนพัฒนาแบบมีส่วนร่วม โดยมีนิสิตเป็น “ฟันเฟือง” และ “หัวใจ” แห่งการเชื่อมประสานฯ

คณะศึกษาศาสตร์ ตะลุยบ้านดอนนา

แต่สำหรับครั้งนี้ วิธีคิดดังกล่าวยังเป็นการแรกเริ่มที่เราต่างยังไม่คุ้นชินมาก่อน และยังไม่สามารถเชื่อมประสานกันได้อย่างแจ่มชัดและลงตัวสักเท่าไหร่ ผมจึงฝากหวังและฝากรอยคิดให้กับนิสิตได้ตระหนักว่า การจะดุ่มเดินไปเก็บข้อมูลต่างๆ นั้น ยังเป็นกระบวนการที่อาจไม่บรรลุผลในยกแรกนี้ได้อย่างแน่นอน จึงควรมีกิจกรรมด้านอาสาพัฒนาเป็น “ตัวช่วย”

ด้วยเหตุดังกล่าวนี้ กิจกรรมอาสาพัฒนาที่ถูกหยิบยกมาเป็นเครื่องมือของการนำพานิสิตลงสู่หมู่บ้านต่างๆ จึงหนีไม่พ้นภาพเดิมๆ ง่ายๆ ที่แตะต้องสัมผัสได้อย่างไม่ซับซ้อน เช่น เก็บขยะ ถางหญ้า ปัดกวาดถนน ปลูกต้นไม้ ล้างถ้วยล้างชาม ปัดกวาดเช็ดศาลาวัด ทอดผ้าป่า ...ดำนา รวมถึงการมอบหมายให้กลุ่มคนเล็กๆ ทำหน้าที่ในการพบปะพูดคุยเพื่อเก็บข้อมูลต่างๆ ไปพร้อมๆ กัน

และนั่นยังรวมถึงการกินข้าวกินปลาร่วมกับชาวบ้าน โดยมีพื้นที่ในหมู่บ้านเป็นเสมือนบ้านหลังใหม่อีกหลังที่นิสิตกำลังจะก้าวเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในเร็ววันนี้

คณะสาธารณสุขศาสตร์ ณ บ้านโขงกุดเวียน...

ผมไม่รู้หรอกว่า นิสิตทั้งปวงนั้นจะเห็นชอบกับแนวคิดที่ผมเกริ่นกล่าวนั้นหรือไม่ หรือพวกเขาลงสู่หมู่บ้านแบบจำใจและจำยอมตามนโยบายหรือเปล่า-ก็ไม่รู้ แต่ในอีกมุมหนึ่ง หรือห้วงหนึ่งนั้น ผมเองก็ไม่แน่ใจในวิถีของพวกเขาเสียทั้งหมด ...แต่ก็อิ่มเอมใจไม่น้อยที่เห็นรอยยิ้มของคนส่วนใหญ่ฉีกยิ้ม-ฉายฉานอยู่เต็มใบหน้าอย่างสดใสและร่าเริง พลอยให้แดดร้อนอันเริงแรงนั้น กลายเป็นเรื่องขำๆ ไปเลยก็ว่าได้

และที่สำคัญ ผมรู้และตระหนักดีว่า เกี่ยวกับเรื่องการขับเคลื่อนให้แต่ละคณะก้าวลงสู่ชุมชนเพื่อร่วมคิดร่วมสร้าง หรือร่วมพัฒนาแบบมีส่วนร่วมกับชาวบ้านนั้นยังต้องใช้เวลาอีกมากมายนัก แต่ผมก็รู้ดีว่า-ผมรอได้ และไม่สิ้นหวังที่จะ “ขายฝัน” ไปเรื่อยๆ ..ค่อยเป็นค่อยไป...พยายามให้นิสิตเห็นร่วมกับแนวคิดเหล่านี้ทีละนิดๆ - ช้าหน่อยก็ไม่เป็นไร ซึ่งยังดีกว่าให้เขาฝืนใจทำพอให้เสร็จๆ พอเปลี่ยนผ่านปีการศึกษา ก็ทิ้งเรื่องราวเหล่านี้ไว้แบบไม่ “ต่อยอด”

เพราะนั่นก็เท่ากับว่า พวกเขาได้ทิ้งเรื่องเหล่านี้ไว้ที่ผมอีกครั้ง ความฝันที่ผมพยายามขายฝันไปนั้น ก็เป็นได้แค่เพียงความฝันลมๆ แล้งๆ เท่านั้น - แต่หากเป็นเช่นนั้นจริง ผมก็รู้ดีว่า ผมไม่ถอดใจเป็นแน่ เพราะเมื่อบวกลบคูณหารดูแล้ว ผมก็ยังคิดไม่ออกว่า วิถีคิดที่ว่านี้เป็นเรื่องเปล่าเปลือง.. เสียเวลา ..และไม่มีค่าพอต่อการถกคิดและขยายผล ...ตรงกันข้าม มันคือสิ่งที่ต้องทำและช่วยกันทำให้เกิดขึ้นจริงๆ มิใช่พูดแล้วก็พูด..หรือพูดแล้ว ไม่ทำ !

แต่สำหรับในมิติของการ “รับน้องใหม่” ที่ผมฝากแทรกไว้ในกิจกรรมครั้งนี้นั้น ผมถือว่าประสบความสำเร็จอย่างยิ่งใหญ่ ภาพของน้องใหม่และนิสิตรุ่นพี่ที่ดุ่มเดินลงสู่หมู่บ้านแบบจริงจังและจริงใจนั้น คือความงามของชีวิตที่หาไม่ได้ง่ายนักในเทศกาลแห่งการรับน้องที่ยังติดยึดอยู่กับ “กรงขังทางวัฒนธรรมเดิมๆ” ที่ไม่เคยเปิดประตูหน้าต่างมาดูว่า – วันนี้ แตกต่างไปจากอดีตแค่ไหน

ลำพังผมและทีมงานเพียงไม่กี่ชีวิต คงไม่มีพลังมากพอที่จะโค่นทิ้งวัฒนธรรมการรับน้องแบบเดิมๆ ที่ยังเน้นการว๊ากและการเข้มขรึมทางจิตวิทยาแบบดิบเถื่อนได้เสียทั้งหมด แต่การไม่ละวางที่จะผลักมุมคิดใหม่ๆ ให้เกิดขึ้น หรือบูรณาการเข้าไปสู่กิจกรรมเหล่านั้นอย่างมีจังหวะ คือวิธีการที่เราเลือก ซึ่งเราก็เชื่อว่าเราเลือกไม่ผิด...

อย่างน้อย- ความฝันที่ขายฝันไปนั้น ก็ได้เริ่มต้นขึ้นบ้างแล้ว....

ครับ – ทุกอย่างล้วนต้องมีการเริ่มต้นเสมอ, ผมเชื่อและศรัทธาเช่นนั้น

คณะพยาบาลศาสตร์ ท่ามวิถีบ้านและวัดบ้านดอนหน่อง

13 มิถุนายน 52
มหาสารคาม, ..รับน้อมใหม่ มมส

เขียนใน GotoKnow โดย แผ่นดิน
ใน pandin

คำสำคัญ (Tags): #กองกิจการนิสิต มมส#กิจกรรมนิสิต#จิตอาสา#รับน้องใหม่#เทศบาลขามเรียง

หมายเลขบันทึก: 268382เขียนเมื่อ 15 มิถุนายน 2009 21:18 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 20:54 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (31)

ไก่...กัญญา

เขียนเมื่อ 15 มิถุนายน 2009 21:21 น. ()

แวะมาชื่นชมกิจกรรมดี ๆ ค่ะ

pis.ratana

เขียนเมื่อ 15 มิถุนายน 2009 21:28 น. ()

เป็นกิจกรรมที่น่าสานต่อ
เพราะมีประโยชน์ต่อการสร้างตัวตน และความเข้าใจสังคมของคนรุ่นใหม่
เป็นการเพาะต้นกล้าเล็กๆ เพื่อให้เติบใหญ่เป็นข้าวรวงงาม
ที่ไม่ลืมท้องถิ่น บ้านเกิด และคนชนบท
ที่เป็น "รากเหง้า" ของสังคมไทยค่ะ

เอาใจช่วยค่ะ...คิดว่าเด็กๆ คงเข้าใจเจตนารมย์.

แผ่นดิน