31.ขับเคลื่อนความคิดสู่ห้องเรียน : ทำไม และ อย่างไร

ขับเคลื่อนความคิดสู่ห้องเรียน

ความจำเป็นเร่งด่วนเรื่อง การปฏิรูปการศึกษา คือการฝึกฝนให้ผู้เรียนทุกระดับมีทักษะพื้นฐานในการคิดและกระบวนการคิดแบบต่างๆ เพื่อผู้เรียนจะได้นำเอาทักษะเหล่านี้ไปใช้ในการจัดทำข้อมูล นำเสนอออกมาเป็นความรู้ระดับต่างๆ การเรียนแบบสร้างความรู้ และการจัดการเรียนรู้แบบเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญจึงจะเกิดขึ้นได้จริง และเมื่อผู้เรียนส่วนใหญ่มีทักษะการคิดแบบต่างๆ แล้ว การปฏิรูปการศึกษาจึงจะสรุปได้ว่าประสบผลสำเร็จ เมื่อผู้เรียนมีพื้นฐานการคิดที่ดีเขาจะพัฒนาต่อเนื่องเป็นผู้ปฏิบัติได้ดี ร่วมมือพัฒนาสังคมต่อเนื่องไปสู่ผู้เรียนได้เอง หรือ "บุคคลแห่งการเรียนรู้" นำไปสู่สังคมแห่งการเรียนรู้ในท้ายที่สุด

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานตระหนักในความสำคัญของการคิดที่เป็นพื้นฐานหลักสำคัญในการเรียนรู้จึงดำเนินการให้กระบวนการคิดเหล่านี้ ลงสู่ห้องเรียนได้จริง เริ่มต้นด้วยการกำหนดขั้นรูปแบบการคิดพื้นฐานที่ง่ายต่อการลงมือปฏิบัติและไม่เป็นภาระงานครูผู้สอน และจะลงมือนำไปสู่ห้องเรียนด้วยกระบวนการหลัก ดังนี้

บุคลากรทุกฝ่ายจะต้องรู้จักมองเห็นคุณภาพระดับต่างๆ อย่างชัดเจน เป็นแนวเดียวกัน
ครูผู้สอนจัดกิจกรรมที่นำคุณภาพได้จริง ซึ่งประกอบด้วยการจัดบรรยากาศเชิงบวกเสริมการเรียนรู้ การใช้คำถามนำการคิด นำการเรียนรู้ การกำหนดกิจกรรมให้ผู้เรียนที่นำสู่ผลการเรียนรู้ระดับสูงได้จริง และวิธีการประเมินคุณภาพที่ใช้ผลงานจริง
ครูนำเสนอผลการเรียนที่เกิดจริงด้วยผลงานและการเสนอแนวทางเพิ่มพูนให้ดีขึ้น พร้อมทั้งมีตัวอย่างผลงานผู้เรียนที่เกิดขึ้นจริง

เพื่อที่จะให้ความคาดหวัง ดังกล่าวนี้เป็นจริงการฝึกอบรมจึงต้องเริ่มต้นด้วย การวิเคราะห์ผลงานของผู้เรียน อันเป็นกิจกรรมที่จะนำไปสู่การรู้จักคุณภาพและการประเมินตามสภาพจริง การฝึกอบรมจึงจัดทำเป็นกิจกรรมร่วมกันประเมิน โดยนำเอาผลงานของผู้เรียนตัวอย่างมาวิเคราะห์ให้เป็นมิติคุณภาพ ด้านต่างๆ ที่สะท้อนความสามารถและทักษะในการคิดของผู้เรียน

ด้วยกิจกรรมดังกล่าวนี้ จึงหวังว่าบุคลากรทุกฝ่ายจะรู้จักคุณภาพจริง มีแนวคิดพื้นฐานในการประเมินคุณภาพได้ ส่วนทักษะและความชำนาญนั้น ก็ขึ้นอยู่กับการสื่อสารประสบการณ์ของแต่ละคนเองด้วยแนวหลักการที่ว่า

รูปแบบการพัฒนาการคิดจึงใช้หลักการสำคัญในการจัดการเรียนจกหลากหลายแนวคิด แต่มุ่งสู่ความสำเร็จร่วมมือกันคือ นักเรียนมีความรู้ มีค่านิยมที่เกิดจากการตัดสินใจเลือกอย่างมีเหตุผล และมีอิสระแล้งลงมือปฏิบัติอย่างเต็มใจด้วยตนเอง เพื่อสังคมที่ดี ดังนั้นสถานศึกษาจึงสามารถใช้วิธีพัฒนาต่อยอดไม่ว่าจะเป็นการสอนที่สอดแทรกการคิด และทำการให้การคิดของนักเรียนชัดเจนมากขึ้นทั้งในการพูด การเขียน การลงมือทำ และการตัดสินใจในสถานการณ์ต่างๆ ในชีวิตประจำวันได้โดยมุ้งผลดีที่เกิดต่อสังคม นอกจากนี้อาจจัดเป็นโปรแกรมพัฒนาการคิดเฉพาะทักษะ หรือประเภทของการคิดที่เป็นเป้าหมาย การพัฒนาการคิดจึงเป็นการพัฒนากระบวนการตัดสินใจเลือกลงมือปฏิบัติ และทบทวนผลที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเพื่อการกระทำเหล่านั้นมุ่งผลดีต่อสังคม

การจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาการคิด ต้องใช้หลักการวิจัยเกี่ยวกับการทำงานของสมองเพื่อเลือกกระบวนการ เทคนิค ที่มีการวิจัยแล้วมาปรับใช้ จัดบรรยากาศแวดล้อมและปฏิสัมพันธ์ที่ปลอดภัย ช่วยให้นักเรียนกล้าแสดงความคิดและมุมมองใหม่ๆ มีการออกแบบการเรียนรู้ที่นำไปสู่การพัฒนาความเข้าใจลึกซึ้ง การให้ข้อมูลป้อนกลับ และการพัฒนาอย่างมีหลักการ

การขับเคลื่อนการคิดจึงเริ่มที่ความเข้าใจผู้เรียนจากงานและการแสดงออกในสภาพจริง แล้วจัดประสบการณ์การเรียนรู้ให้ผู้เรียนพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ ในขณะเดียวกันก็ปรับระบบการปฏิบัติงานและการรายงานผลให้เน้นความก้าวหน้าของนักเรียน เพื่อให้ความสามารถเห็นทั้งภาพรายบุคคลและภาพรวม ซึ่งนำไปสู่การส่งเสริมที่สอดคล้องกันทั้งนโยบายและการนำสู่การปฏิบัติ