กราบขอบพระคุณอาจารย์มากครับที่แนะนำหนังสือเล่มนี้ แม้ยังไม่ได้อ่านฉบับเต็ม เท่าที่ได้ข้อมูลจากบันทึกนี้ก็ทำให้ผมรู้สึกดีขึ้นมามากว่ามันยังคงมีทางออกอยู่บ้างสำหรับประเทศไทยเรา
ทุกครั้งที่ผมได้ออก Mobile unit ของ มน. จะมีปัญหาที่ทำให้ผมนึกถึงหนังสือที่เคยอ่านสมัยเรียนป.ตรีปี 1 (พ.ศ. 2516) ชื่อ "Cry, the beloved country" ถ้าจำไม่ผิดเป็นการเล่าเรื่องในประเททศอาฟริกาใต้ ตัวเอกของเรื่องเป็นชายชราชื่อ "อึมซึมคูรู" ที่ต้องทิ้งครอบครัวในชนบทไปตามหาลูกชายในเมืองเนื่องจากได้ข่าวว่ากำลังจะถูกแขวนคอเนื่องจากไปก่ออาชญากรรมเพื่อความอยู่รอดและโดยรู้เท่าไม่ถึงการ เรื่องนี้ฝังใจผมมากและนึกไม่ถึงว่าเมื่อโตขึ้นมาจะต้องมาเจอกับประเทศของตัวเอง
ปัญหาเรื่องหมู่บ้านเหลือแต่เด็กและคนชราในขณะที่คนหนุ่มสาวและคนวัยกลางคนต้องไปตายเอาดาบหน้าในเมืองใหญ่เพื่อความอยู่รอดในหนังสือดังกล่าวจะคล้ายกันมากกับบ้านเราในขณะนี้ และด้วยกำลังสติปัญญาของผมเองมันมืดมิดจริง ๆ ที่จะเห็นช่องทางแก้ไข หลายครั้งคิดว่ามันคงแก้ไขไม่ได้ด้วยซ้ำ พอมีข่าวว่ามีคนแก้ไขได้ผมจึงรู้สึกยินดีอย่างยิ่ง และอยากให้มันมีทางแก้ไขให้กับบ้านเราบ้าง จึงกราบขอบพระคุณอาจารย์อีกครั้งครับที่แนะนำหนังสือเล่มนี้
ผมไปที่ "สวนเงินมีมา" บ่อย ๆ ครับ เหมือนห้องอ่านหนังสือตัวเองยังไงก็ไม่รู้ ไปนั่งจิบกาแฟในร้านหนังสือ เลือกหนังสือเป็นครึ่งค่อนวัน ห้าโมงเย็นร้านปิด ก็ได้หนังสือติดไม้ติดมือไปเล่มสองเล่มแล้วแต่ความพร้อมทานด้านการเงิน
หนังสือเล่มนี้ ต้องสารภาพตามตรงว่า "เพิ่งทราบว่าคนแปลมีสกุลว่า พานิช" และก็เพิ่งทราบว่าเป็นลูกสาวอาจารย์หมอฯ ผมพลิกอ่านเป็นตอน ๆ (ยังไม่ได้ซื้อครับ) สำนวนการแปล...เหมือนกับให้คนญี่ปุ่นมาเขียนภาษาไทยยังไงยังงั้นเลยครับ ทั้งการเลือกใช้คำและการเลือกใช้เสียง
ตอนที่ผมอ่านเจอเล่มนี้ใหม่ ๆ ก็เกิดอาการ "ของขึ้น" ในบัดดล พอมีโอกาสไปเสนอหน้าในที่ประชุมเรื่องการประเมินโครงการของชุมชนกะเขา ก็ให้ไอเดียทันทีว่า "การเขียนรายงานการประเมิน น่าจะให้ชาวบ้านเขียนเป็นเรื่องเล่ามาให้เรา แล้วก็จ่ายค่าประเมินโครงการให้ชาวบ้านไปเป็นค่าต้นฉบับน่าจะดีกว่าให้ผู้ประเมิน ปั้น สิ่งที่ผู้ให้ทุนต้องการจะเห็นมั้งครับ?"
ท่านคงรู้นะครับว่าคำตอบจะเป็นเช่นใด...แต่หนังสืออ่านสนุกมาก...ประเทศที่พัฒนาแล้ว...เขามักจะทำอะไรเรียบง่ายอย่างนี้แหละ...หนังสือเล่มนี้เลยไม่ค่อยประสบความสำเร็จในประเทศที่กำลังพัฒนา...เพราะชอบทำอะไรซับซ้อน ให้เป็นวิชาการที่เคร่งขรึมเข้าไว้...สงสัยกลัวเขาหาว่าไม่ "ฉลาด" หรืออย่างไรก็ไม่ทราบ...เราเลยได้แค่แสดงอะไรที่ดูฉลาด ๆ...แต่พอถึงตอนลงมือทำ...ไหงกลับตรงกันข้ามก็ไม่รู้ (เลี่ยงคำหยาบสุด ๆ เลยนะครับเนี่ย)