วิธีประหยัดค่าปุ๋ยเคมีในสวนยาง
นาข้าว เมื่อยางพาราราคาดี นาข้าวหลายพื้นที่ก็กลายเป็นนายาง เช่นเดียวกันกับที่บ้านพ่อแม่ได้เอาที่นาไปปลูกยาง เมื่อปลูกไปแล้วก็ต้องดูแลกันต่อไป ถึงแม้จะรู้ทั้งผู้ว่าจะได้ผลผลิตไม่ดี จะเอานายางไปทำนาข้าวก็คงไม่ไหวแล้ว ต้นยางก็โตขึ้นแล้ว จะทำอย่างไรไม่ให้นายางมีรายจ่ายบานปลาย บางคนถึงกับซื้อดินถม หนักหนาสาหัสเข้าไปอีก ส่วนตัวแล้วผมปฎิเสธปุ๋ยเคมีโดยสิ้นเชิง ผมก็หาทางให้ปุ๋ยเท่าที่ทำได้ ไม่ว่าจะเป็นขี้ไก่ หรือเวลาตัดหญ้า ก็เอาไปกองที่โคนต้น แล้วรดด้วยปุ๋ยน้ำ น้ำหมักชีวภาพ หรือพูดง่ายๆ คือใส่จุลินทรีย์ให้หญ้าย่อยสลายเร็วขึ้น นี่คือสิ่งที่ผมทำทุกครั้งที่ตัดหญ้าในสวนยาง ผมจะไม่ปล่อยให้หญ้าเพ่นพ่าน จะเอามากองโคนต้นยางแบบนี้
ใครมาเห็นที่ผมทำแบบนี้ก็แน่นอนครับ เขาว่าผมบ้าอีก
ชาวบ้านทั่วไปเขาไม่ทำเพราะกลัวเชื้อรา
ผมไม่กลัว แต่บางครั้งก็ไม่ค่อยแน่ใจว่ามันถูกต้องจริงหรือ
นักวิชาการช่วยให้ความกระจ่างหน่อยครับ
ความเห็น (27)
สวัสดีครับโส
ผมแนะนำการเพิ่มปุ๋ยให้กับสวนยางอีกวิีธีคือการปลูกพืชคลุมดินนครัีบ แต่อย่าให้ย่านพืชคลุมไปปืนต้นยางแค่นั้นเองครับ เราจะได้ปุ๋ยจากหญ้าคา หญ้าที่งอกมา พืชคลุมจะคุมเอาไว้ และได้ปุ๋ยจากใบพืชคลุมอีกครับ ได้จากรากและอื่นๆ ของพืชคลุม แถมไม่ต้องเปลืองเงินซื้อน้ำมันตัดหญ้า ด้วยครับ ให้ธรรมชาติมันจัดการให้ครัีบ
ต้องลองทดลองดูนะครัีบ เราเล่นกับกฏเกณฑ์ของธรรมชาติ พืชใดไม่ได้รับแสงย่อมเป็นอาหารของพืชชนิดอื่นเสมอ... เพราะต้องสลายกายตัวเองให้พืชชนิดอื่นครับ ฝักพืชคลุมเอามากินได้ด้วยครัีบ
ค้นหาในเน็ตผมเคยเจอคนโพสต์ไว้ว่าขายเมล็ดพืชคลุม ลองปรึกษาลุงพูนดูนะครัีบ เมล็ดพืชคลุมมีหลายพันธุ์ครับ ศึกษาก่อนปลูกครัีบผม
ศึกษา แล้วทดลองครัีบ หลักการจะได้จากประสบการณ์ตรง แล้วอยู่กับเรานานครัีบ ผมเองห่างหายมานานครัีบ ยังเหลือแต่กากความรู้บางทีอาจจะเก่าไปแล้วครัีบ ต้องรบกวนลุงพูน หรือโสไปหา ลุงยงค์ ไม้เรียง ก็ได้ครัีบ ผมว่ามีความรู้ในหมู่บ้านไม้เรียงเยอะครัีบ
ขอให้หนุกครัีบ
สวยจังค่ะ...กว่าจะโตได้ขนาดนี้
เป็นแถวสวยขนาดนี้...คงใช้เวลานานน่าดู นะคะ
สวัสดีครับโสทร
ชาวสวนแถวบ้านผมรายหนึ่ง เขาก็ขยันตัดหญ้าแบบโสทร พอหญ้าขึ้นมากสักคืบเขาก็ตัด โดยใช้เครื่องแบบสะพาย สวนเขาก็เกลี้ยงตลอดเวลา อายุของยางก็ขนาดเท่าๆของโสทรและก็งามดี
ผมไม่ได้ถามเขาว่าใส่ปุ๋ยอะไร
แต่สำหรับโสทร คำแนะนำก็คือ หลังจากตัดหญ้าแล้ว ตอนเย็นๆ ก็เอาน้ำหมักชีวภาพฉีดพ่น จะทำให้หญ้าที่เราตัดสลายตัวเป็นปุ๋ยยางได้เร็วขึ้น หรือใส่ปุ๋ยชีวภาพลงไปด้วย และฉีดน้ำหมักชีวภาพตามลงไป
จะกวาดมากองสุมโคนหรือไม่ ไม่น่าจะมีปัญหา แต่ถ้าอยากรู้ว่าแบบไหนดีกว่ากันก็แบ่งครึ่งสวน ครึ่งแรกกวาดสุมโคน อีกครึ่ง ไม่ต้องทำอะไร แล้วค่อยๆศึกษาดู การสลายตัวของเศษหญ้า ปริมาณเชื้อราในดิน ในกองหญ้าที่สุมโคนยาง
ยางขนาดนี้ ผมว่าหากเอาปอเทืองมาปลูกตรงอกยาง ห่างจากโคนสัก 50 ซม. พอปอเทืองออกดอก แล้วตัด น่าจะได้เศษทรากพืชจำนวนมาก แล้วตัดง่ายกว่าปลูกพืชคลุมดินที่ลำต้นเป็นเถา เป็นย่าน
สวัสดีครับ เม้ง, @..สายธาร..@, และ อ. ลุงพูน
- ขอบคุณมากครับสำหรับคำแนะนำ
- ปอเทืองผมยังมีอีก 1 กระสอบ แล้วจะลองดูครับ
ผมชอบในชีวิตแบบพี่โสมากครับรักในสิ่งที่พี่เป็นอยากจะทำในสิงที่พี่ทำบ้างในแนวแบบพี่ทำ.....แต่
....ผมทำแบบพี่ไม่ได้ ด้วยประสบการณ์ และพ่อแม่ที่ไม่อยากให้ผมออกจากระบบราชการ....ผมเข้ามาอ่านทุกครั้งที่รู้สึกท้อ และคิดอยู่วันหลายๆ รอบทำไงได้เดินตามแนวทางที่พี่เดินบ้าง และขออภัยพี่ๆสมาชิกที่ออกกนอกเรื่อง
หือๆๆๆ.....
ต้องเอาเมล็ดใหม่ ของปีนี้นะครับ
เมล็ดปีที่แล้วอาจจะถูกมอดกินหมด หรือไม่งอกแล้วครับ
แวะมาอ่าน ขอบคุณครับ และมีข้อเสนอแนะ ดังนี้
เห็นด้วยกับการจัดการหญ้าหลังจากการตัดครับ
ไม่เห็นดำเนินการช่วงฤดูฝน ปลวกมันจะมาครับ
ควรหว่านปุ๋ยพืชสด เช่น ปอเทือง ถั่วพุ่มดำ ถั่วพร้า ฯลฯ ติดต่อขอรับฟรี ได้ที่
สถานีพัฒนาที่ดินในจังหวัดของท่าน (ตรัง... ไม่ทราบว่าอยู่ที่ไหน..ถ้าพัทลุง ตั้ง
อยู่ที่ ถนนสายเอเซีย ...เขตอำเภอควนขนุน ...ใกล้สี่แยกไสยวน
พี่โสครับพี่ทำสวนยางทั้งหมดกี่ไร่ครับพอดีผมหาข้อมูลของ google แล้วมาเจอกระทู้ของพี่โสผมเลยติดตามและเข้าไปอ่านในเวปไซด์ของพี่โสผมติดตามมาได้ 3วันแล้วครับ
พอดีผมจะไปเริ่มเป็นชาวสวนประมาณเดือนตุลาคมที่ อ.หาดใหญ่ ตอนนี้ทำงานที่จังหวัดระยองครับ มีสวนยางประมาณ 5ไร่ครับ
ของผมใช้แทรคเตอร์ไถกลบให้หญ้าและหญ้าคาเน่าเปื่อยเป็นปุ๋ย แต่พบว่ารากยางขาดครับ มีผลกระทบระยะยาวป่าวครับ วิธีการของคุณโสก็ดีครับ แต่ใช้เวลาเยอะ ถ้าให้เดาคงใช้เครื่องสะพาย กว่าจะหมดแต่ละไรคง หลายชั่วโมงอยู่มังครับ ผมตัดด้วยเครื่องตัดหญ้าสะพายเอาไม่ทันครับ เลยรก
ที่บ้านประกอบอาชีพทำสวนยางพารา มีเทคนิคการดูแลสวนยางในที่นา(เก่า) ที่เห็นแม่ทำประจำแล้วได้ผลดี มาฝากนะคะ
1. ขุดคูน้ำลึกประมาณ 50 ซ.ม. กว้าง 1 ม. รอบ ๆ พื้นที่รอบๆ สวน หรือ พื้นที่ที่ต่ำที่สุด ไม่ต้องทำเป็นสระน้ำหรอกนะคะ เพื่อที่จะรองรับน้ำเมื่อถึงฤดูฝน เพราะยางพาราไม่ชอบน้ำขังที่โคนต้น ยางเล็กจะเน่าตาย แต่ยางใหญ่แล้วเปอร์เซ็นความเข้มข้นของน้ำยางน้อยและกรีดยางได้น้ำยางน้อย ถ้าทำยางแผ่นก็มีน้ำหนักน้อย
2. ก่อนถึงหน้าฝนไม่ควรไถพรวนดินในสวนยางที่เป็นนา(เก่า) เพราะถ้ามีน้ำเยอะแล้วดินจะอ่อนตัว ต้นยางก็ล้มได้ง่ายเมื่อมีลมแรง ๆ
3. หน้าแล้ง...ไม่ควรตัดหญ้าในสวนยางเพราะมันจะทำให้ดินในที่นานั้นแข็งมาก ๆ ต้นยางจะโตช้า ถ้ายางอายุ 0-2 ปีนั้นควรที่มีหญ้าคลุมโคนต้นบ้างในหน้าแล้ง และควรตัดหญ้าเมื่อมีฟนตกลงมาซักหนึ่งครั้งแล้วนำหญ้าที่ได้มาคลุมดินโดยให้อยู่ระหว่างต้นแล้วรดด้วยน้ำชีวภาพก็จะดีนะคะ(ถ้ามี) จะได้เป็นปุ๋ยยางอีกด้วย เพราะรากยางที่ดูดซึมอาหารนั้นอยู่ประมาณบริเวณรอบ ๆ พุ่มใบของต้นยาง
พ.อ.สุรินทร์
สวนยางอายุ 0-7 ปี การตัดหญ้าแล้วนำหญ้ามากองบริเวณโคนต้นหรือไถกลบ อย่างไหนจะดีกว่าหรือเหมาะสมกว่า
ดีครับ ลดการพึ่งพาจากภายนอก มาพึ่งพาตัวเองครับ ซึ่งจริงๆ แล้วพืชคลุมก็มีหลายชนิดครับ ผมเคยแนะนำพี่น้องทางอีสานแต่เขาไม่เอากัน ระยะหนึ่งผมเคยไปซื้อเมล็ดพืชคลุมมาแล้ว ขับรถผ่านไปทางสวนไหนผมก็แอบเอาเมล็ดพืชคลุมไปฝังไว้ ผ่านไปอีกครั้งแอบดีใจที่มันโตดีและพี่น้องเริ่มปล่อยให้มันคลุมใส่สวนยางไม่ต้องพึ่งการไถหรือการฉีดยาฆ่าหญ้าครับ
สวัสดี ครับ
เป็นความคิดที่ดีมากเลย ครับ ผมเพิ่งเห็น ครั้งแรกที่นี่ ครับ
ขอบพระคุณ ครับ
จำหน่ายปุ๋ยขี้หมูเปียก ขี้หมูแห้งจำนวนมาก ส่งถึงที่สำหรับชาวสวนอำเภอแกลง จ. ระยองจำหน่ายราคาพิเศษสอบถาม โทร089-0955373
สวัสดีครับสมาชิกผู้รักการเกษตรอินทรีย์ทุกท่าน กระผมคนหนึ่งที่เป็นครู มา 32 ปี ใช้ชีวิตในช่วง 5-6 ปีที่ผ่านมาโดยยึดตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง มีนาข้าวก็จะลงมือทำเอง มีสวนยางพาราเป็นของตนเองก็ไม่มากหรอกครับเพียงแค่ 10 ไร่ พอดูแลด้วยตนเองได้ทั่วถึง ในสวนยางแถว ๆ บ้านผมเขาจะนิยมกำจัดหญ้าโดยใช้วิธีการไถกลบโดยจะเริ่มตั้งแต่การปลูกพอต้นยางเริ่มแตกยอดออกฉัตรที่ 2 จะไถกลบวัชพืชที่คลุมดินให้เน่าเปื่อยย่อยสลายโดยธรรมชาติ ในช่วงต้นฝนและปลายฝน โดยไถกลบให้ห่างจากทรงพุ่มไปตลอดแนวระหว่างแถวและระหว่างต้น การไถพรวนดินบ่อย ๆ จะช่วยให้ดินโปร่งกระตุ้นรากของยางจะแตกแขนงออกมาหาอาหารได้ดี ถ้าดินไม่สมบูรณ์ก็ให้ใส่ปุ๋ยคอกเพื่อช่วยให้ดินมีอินทรีย์และใส่ปุ๋ยสูตร 20 - 10 -12 ตามตารางการใส่ปุ๋ยยางทั่วไป ต้นยางจะโตเร็วมาก มีหลายคนเคยทักท้วงผมว่าไถกลบบ่อย ๆ กลัวจะทำให้รากยางขาดจะชะงักการเติบโต แต่มันไม่ใช่นะครับ สังเกตุดูสวนชาวบ้านข้างเคียงที่เขาไม่ไถพรวนดิน ตัดแต่หญ้าที่ขึ้นคลุมดิน แล้วก็ใส่ปุ๋ยเช่นเดียวกัน เมื่อเทียบกันแล้วการเจริญเติบโตของยางจะต่างกัน ต้นยางช่วงอายุ 1 - 4 ปี ให้ไถกลบวัชพืชตามแนวทรงพุ่ม เมื่อมีวัชพืชขึ้นสูงประมาณ 1 คืบ จนกว่าทรงพุ่มของยางระหว่างแถวจะจรดกันจึงหยุดไถพรวนและบรรดาวัชพืชต่าง ๆที่เคยขึ้นก็จะฝ่อไปเองรากของยางจะเป็นตัวควบคุมไม่ให้เกิด ระยะที่ใบทรงพุ่มคลุมดินนี้ผมจะใช้ระบบนิเวชให้เกื้อกูลซึ่งกันและกันคือให้ใส้เดือนมาช่วยปรับปรุงดินให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นโดยใช้สาร EM หรือ น้ำหมักชีวภาพที่เราสามารถทำเองได้ฉีดพ่นให้ทั่วสวน ในอัตรา 1 ช้อนโต๊ะ/น้ำ 20 ลิตร สัปดาห์ละ 1 ครั้ง ในช่วง ฤดูฝน ในช่วงปีแรก ยังไม่เห็นผลสักเท่าไหร่ พอทำต่อเนื่องมาในปีที่ 2 - 3 จะเห็นใส้เดือนมาอยู่เป็นจำนวนมากจะมีขุยสีดำ ๆขึ้นตลอดหน้าฝน ผมจะไม่ใช้ปุ๋ยเคมีเลย ใช้แต่ปุ๋ยหมักชีวภาพที่ทำขึ้นเองใส่ต้นละ 3 - 4 กิโลกรัม ยางของผมตอนนี้อายุได้ 5 ปี มีความสมบูรณ์มากใบจะเป็นมันสีเขียวคล้ำและจะไม่ผลัดใบในฤดูแล้ง แถวอีสานบ้านผมในฤดูแล้งจะผลัดใบ การที่ต้นยางผลัดใบนั่นหมายถึงความไม่สมบูรณ์ของต้นมันจำเป็นต้องผลัดใบเพื่อเอาตัวมันรอดก่อน ทุกอย่างที่ผมได้มาเป็นประสบการณ์ตรง หากท่านใดจะนำไปใช้ก็ไม่สงวนลิขสิทธิ์นะครับได้ผลประการใดก็ช่วยบอกกล่าวให้ชาวเราได้รู้กันเพื่อเป็นวิทยาทาน และหากท่านใดมีวิธีการใช้เกษตรอินทรีย์แบบผสมผสานที่ได้ผลมากกว่านี้ก็ขอได้เผยแพร่เป็นวิยาทานด้วยครับ ขอขอบคุณ
อาจเป็นราได้ครับ เราไม่ควรเอาหญ้าไปสุมที่โคนต้นแต่ให้แหวกระหว่างโคนต้นเว้นไว้ แล้วให้หญ้าอยู่รอบโคนห่างจากโคนประมาณ
ครึ่งฟุตเพราะการที่เราเอาหญ้าไปสุมไว้ที่โคนทำให้ไม่ตรงโคนไม่โดนแดดและหากมีฝนตกหรือความชื้นจากดินจะแห้งช้าทำให้เกิดเชื้อราได้ครับ มีหลายคนยังใช้หญ้าและฟางคุมดินกับต้นไม้ผิดวิธีผลที่ตามมาคือจะได้ผลเสียแทนผลดี
ครูเลยชอบการเกษตร
ผมรับราชการเหมือนคุณ ครู คศ. 3 นั่นแหละ ชอบการเกษตร ผมปลูกยางพารา jvp 80 มาได้ ประมาณ 4 เดือนกว่า ผมเจอปัญหายอดยางมีลักษณะกูด(ไม่ยอมผลิออกยอด)แถมมีน้ำยางไหลออกมาที่ยอดต่อไปจะแห้งเป็นสีดำ ชงักการเจริญเติบโต จะทำอย่างไร ท่านใดอ่านเจอถ้ารู้ช่วยบอกเป็นวิทยาทานด้วย
คุณโสทรครับ เดี๋ยวผมจะหลบไปทำแลบ้าง ของผมมีไม่ถึง 1 ไร่ แต่ปลูกต้นยางได้ 100หวาต้น ไม่รู้ว่าจะสมบูรณ์แค่ใหน มีผลพันพรื่อเดี๋ยวค่อยมารายงานครับ
ยางอายุ 5 ปี เวลาใส่ปุ๋ควรไกกลบหรือไม่ ถ้าไถกลบรากยางจะขาดจะเป็นอะไรไหม
ใครรุ้ช่วยบอกหน่อยได้ไหม
หนุ่มสุรินทร์ เซาะกราว
ขอแสดงความคิดเห็นด้วยคน
การปลูกยาง ไม่มีสูตรสำเร็จตายตัว แล้วแต่ละพื้นที่ครับ ผมปลูกยางที่ อ.ปราสาท จ.สุรินทร์ สวนยางผมจะไม่ตัดหรือดายหญ้ารอบๆ ต้นยางออก ทั้งนี้เพราะผมไม่มีค่าแรงงาน อีกอย่างสอบถามชาวสวนยางที่ปลูกยางมาก่อนเขาแนะนำ ผมจะใช้วิธีใช้รถไถขนาดเล็กไถปีแรกก็ห่างประมาณ 75 ซม.ปีต่อมาก็ ประมาณ 1,1.5,2 เมตร ตามอายุยาง ปี 1-4 ไถปีละ 2 ครั้ง ปี 5 ไถปลายหนาว และคิดว่าจะไถจนเปิดหน้ายาง เพื่อทำแนวกันไฟ สวยยางของผมพบว่ามีอัตราการตายน้อยมาก ไม่ถึง 5 % และอัตราการเจริญเติบโตสูงกว่าสวนในพื้นที่แถวนั้น
ผมขอแนะนำชาวสวนดังนี้ครับ สำหรับพื้นที่อีสานตอนล่าง
- การปลูกยางควรปลูกในช่วงต้นฝน ไม่ควรปลูกในฤดูหนาวเพราะอีสานจะแล้งนาน
- การปลูกให้เหยียบให้แน่น ยิ่งแน่นยิ่งดี
- ไม่แนะนำให้รดน้ำ แต่ถ้าขยันและมีแรงงานมากก็รดได้ถ้ารดให้รดตลอด ห้ามหยุดถ้าหยุดยางจะตาย
- ไม่แนะนำให้ตัดหรือดายหญ้าออกรอบๆ ต้นในช่วงหน้าแล้ง เพราะ พื้นทีภาคอีสานค่อนค้างแห้งแล้งและแล้งนาน กลางคืนอากาศจะเย็นส่วนใหญ่จะหนาวในช่วงใกล้สว่างจะมีน้ำค้างลง น้ำค้างจะเกาะกับต้นหญ้าเหล่านั้นดินจะชื้นกว่าการดายหญ้าหรือตัดหญ้าออก กว่าน้ำค้างจะระเหยหมดก็บ่ายๆ ไปแล้ว จะทำให้ต้นยางรอดสูงโดยเฉพาะยางในปี 1-2 ของการปลูก
- การใส่ปุ๋ย ควรใส่บ่อยๆ ไม่แนะนำให้ใช้เคมีหรือ อินทรีย์อย่างเดียวใช้ ทั้งสองอย่างนะดี ปุ๋ยเคมีอย่างน้อย 2-3 ครั้ง ๆ ละไม่มากนัก ถ้ามีแรงงานก็ขุดหลุมแล้วฝังกลบ ถ้าไม่มีแรงงานก็หวานเอาเลย
- ปุ๋ยคอกไม่แนะนำให้ใส่สดๆ ควรหมักหรือทั้งไว้ประมาณ 1 เดือนก่อน หรือถ้าจะใส่ให้ใส่ ช่วงเดือนมกราคม และกุมภาจะเป็นการดีเพราะแสงแดดจะช่วยฆ่าเชื้อไปบางส่วน แต่ถ้ามีน้ำหมักก็ใช้น้ำหมักด้วยจะเป็นการดี
ผมก็ไม่ทราบว่าผมทำถูกหรือไม่ แต่พบว่าต้นยางผมโตเร็วใช้ได้ทีเดียวครับ
ไม่ทราบว่าพี่ปลูกระยะห่างระหว่างต้นยางเท่าไหร่ค่ะ
ผมปลูกยาง9ไร่ที่โคราช ตอนนี้ยางได้4เดือนแล้วครับ อยากขอคำแนะนำจากผู้มีประสบการณ์ครับ
ยางยอดไม่เดินครับ เจริญเติบโตช้ามากและไม่ค่อยใกล้เคียงกันครับ
ปุ๋ยหมักทำให้เกิดราในดินหรือเปล่าครับขอคำตอบหน่อย
การไถพรวนดีครับ แต่อย่ไถให้ลึกครับ เอาแค่ขูดประมานหนึ่งนิ้วเพื่อให้หญ้าขาด หากลึกมากจะทำให้รากฝอยเล็ก ๆ สำหรับหาอาหารขาด การเอาหญ้ากลบก็ดีครับเป็นการรักษาความชื่น แต่อย่าให้คลุมโคนเป็นกองต้องเว้นจากโคนต้นพอประมาณเพื่อให้บริเวณตรงโคนแห้ง กันเชื้อราเข้าสู่โคนครับ
ผมมีปุ๋ย ขี้ไก่หมัก แบบญี่ปุ่นไปดูกันครับ
บังเอิญผ่านมา...เรื่องนี้ผ่านไปหลายปีแล้วแต่ฝากไว้นิดนึ่งครับ...ไม่ควรเอากองหญ้าคลุมมิดโคลนต้น...แต่ควรคลุมรอบๆ โคลนต้นครับ พื้นที่นาปรับสภาพดินด้วยหญ้าพวก คาโลโปโกเนียม หรือปอเทือง ปล่อยให้รกจนมีฝักถั่วแก่แตกแล้วค่อยตัด เมล็ดจากถั่วจากฝักที่แตกแล้วจะงอกขึ้นมาใหม่ปล่อยให้เป็นแบบนี้ 3-5 รอบ ดินจะดีขึ้นมาก บวกกับใช้ปุ๋ยน้ำหมักก็จะดีขึ้นครับ หน้าแล้งไม่ควรตัดหญ้าจนโล่ง...ตัดลดความสูงก็พอ...หน้าฝนอย่าไถดิน...ถ้าเป็นพื้นที่น้ำหลากไม่ควรตัดหญ้าครับ