บทอาขยาน
“ ท่องบทอาขยานให้เป็นพื้นฐานของการอ่านทำนองเสนาะ ”
การท่องบทอาขยาน ( บทท่องจำ ) สั้นๆ ในช่วงปฐมวัยเป็นการปูพื้นฐานให้เด็กๆได้เรียนรู้และเข้าถึงศิลปะแห่งการอ่านทำนองเสนาะได้ง่ายขึ้น
การฝึกเด็กๆให้ท่องบทอาขยาน เริ่มจากการสอนให้ท่องคำคล้องจองสั้นๆ ซึ่งมีการฝึกฝนกันในเกือบทุกภาษา เช่น บทจ้ำจี้มะเขือเปราะของคนไทย ก็เป็นบทท่องประกอบการละเล่นที่เพลิดเพลินคล้ายๆกับชาวไต้หวัน ที่มีบทท่องประกอบการละเล่นว่า “เฉ่า...หลัวปั่วเฉ่า...หลัวปั่ว...เชียะๆๆ....เนียะเจ่าจี่เนียะ.....เจ่าจี่เนียะ...เนียะๆ...เฉ่าหมาอี้ผาต้าเซนสั่งเอี๊ยว......”
ยังมีบทอาขยานในภาษาอื่นๆอีกมากมายที่ควรนำมาให้นักเรียนได้เรียนรู้และเปรียบเทียบดังตัวอย่าง การนำท่องอาขยานของชาติต่างๆมาท่องให้เด็กๆฟัง เพื่อสร้างแรงจูงใจให้เด็กๆฝึกท่องจำจะทำให้เด็กได้ทั้งการฟังและการพูดที่สร้างความเพลิดเพลิน.....การท่องบทอาขยานจึงเป็นความจำเป็นขั้นพื้นฐาน ในการเรียนภาษาให้แตกฉาน
การท่องบทอาขยาน ควรต้องปลูกฝังให้ท่องในทุกระดับชั้น เพราะเมื่อนักเรียนได้เรียนในระดับชั้นที่สูงขึ้น จะทำให้อ่านบทร้อยกรองทุกประเภทให้เป็นทำนองเสนาะได้ดี การได้ท่องจำจนขึ้นใจจะเกิดพัฒนาการขั้นต่อไปคือการนำสิ่งที่ได้ท่องมาใส่ท่วงทำนองให้เกิดความไพเราะเสนาะหูยิ่งขึ้น
การอ่านทำนองเสนาะต่างจากการท่องบทอาขยาน เพราะการอ่านทำนองเสนาะ คือ วิธีการอ่านออกเสียงอย่างไพเราะตามลีลาของบทร้อยกรอง ทั้งโคลง ฉันท์ กาพย์ และกลอนกลอน ด้วยระบบเสียงสูงต่ำ มีจังหวะสั้นยาว ได้อย่างไพเราะจับใจ
การสอนให้นักเรียนการอ่านทำนองเสนาะ จึงเป็นการช่วยให้นักเรียนเข้าถึงรสของคำและความ ได้สัมผัสถึงความงาม เกิดความสนุกสนาน ความเพลิดเพลิน และ ซาบซึ้ง ทั้งยังช่วยให้จำบทร้อยกรองได้รวดเร็วและแม่นยำ กล่อมเกลาจิตใจให้เป็นคนอ่อนโยน
วิถีชีวิตของคนไทยสมัยก่อนที่มีความเกี่ยวพันกับการร้องเพลงทำนองต่างๆเพราะ คนไทยมีนิสัยชอบพูดคำคล้องจองให้มีจังหวะด้วยลักษณะสัมผัสต่อเนื่องกันไป ประกอบกับคำภาษาไทยมีระดับเสียงสูงต่ำเหมือนเสียงดนตรี เมื่อประดิษฐ์ทำนองง่าย ๆ ใส่เข้าไปก็ทำให้สามารถสร้างบทเพลงที่ไพเราะได้
ศิลปะการอ่านทำนองเสนาะ จึงขึ้นอยู่กับความสามารถของผู้อ่าน และความไพเราะของบทประพันธ์แต่ละประเภท ซึ่งผู้อ่านต้องรู้จัก วิธีการอ่านทอดเสียง การเอื้อนเสียง การครั่นเสียง การหลบเสียง การกระแทกเสียง นอกจากนั้นยังต้องรู้จักรสที่ใช้ในการอ่านทำนองเสนาะ คือ มีทั้งรสถ้อย ( คำพูด ) รสความ (เรื่องราวที่อ่าน) รสทำนอง ( ระบบสูงต่ำซึ่งมีจังหวะสั้นยาว ) รสคล้องจอง และรสภาพ แล้วจึงฝึกฝนตามหลักการอ่านทำนองเสนาะ คืออ่านให้คล่อง แบ่งคำแบ่งวรรคได้ถูกต้องตามหลักคำประพันธ์ อ่านได้ชัดเจนทั้งเสียงควบกล้ำ ร ล อ่านให้เอื้อสัมผัส ไม่ให้ตกหล่น อ่านถูกจังหวะไม่ตู่ตัวหรือต่อเติม อ่านให้เสียงดัง โดยใส่อารมณ์ตามรสความของบทประพันธ์นั้น
การอ่านทำนองเสนาะเป็นการสืบทอดมรดกแห่งวัฒนธรรมในการอ่าน นับเป็นศิลปะขั้นสูงที่ต้องฝึกฝน จึงจะอ่านให้ไพเราะได้
การอ่านทำนองเสนาะเป็นการอ่านให้คนอื่นฟัง จึงต้องอ่านออกเสียง และทำเสียงให้ผู้ฟังเกิดความรู้สึกเข้าถึงรสและเห็นความงามของบทร้อยกรอง
การฝึกให้นักเรียนฟังการอ่านจากเทปบันทึกเสียงเพียงอย่างเดียวไม่สามารถทำให้นักเรียนเข้าถึงความงามและความไพเราะของบทร้อยกรองได้ดีนัก
การฝึกให้นักเรียนอ่านด้วยตนเองได้ผลมากกว่า เพราะนักเรียนบางคนแม้จะรู้ตัวดีว่าอ่านไม่ไพเราะแต่การได้อ่านออกเสียงก็ทำให้ได้ใกล้ชิดกับภาษา เกิดความรักและภาคภูมิใจในภาษาประจำชาติมากยิ่งขึ้น
การรวบรวมบทอาขยานมาให้นักเรียนได้ฝึกท่องในทุกช่วงชั้น เป็นสิ่งที่ควรได้รับการส่งเสริม เนื่องจากในปัจจุบันนักเรียนไม่ค่อยให้ความสนใจ มรดกทางวัฒนธรรมประเภทการอ่านก็เริ่มจะรางเลือน สังเกตได้จากบทเพลงในปัจจุบัน ที่แต่งขึ้นเพื่อสื่ออารมณ์เท่านั้น การกล่อมเกลาอารมณ์จากความไพเราะอ่อนโยนของภาษาในบางบทเพลง...แทบหาไม่ได้เลยก็มี
ถ้าช่วยกันส่งเสริมการท่องอาขยานกันอย่างต่อเนื่อง สักวันบทเพลงในอนาคตอาจย้อนรอย คือมีทั้งความไพเราะและสามารถสื่อความได้ตามยุคสมัย เป็นสิ่งสะท้อนให้เห็นภูมิปัญญาและวิถีชีวิตของผู้คนทุกยุคได้เป็นอย่างดี
ความเห็น (12)
***สวัสดีค่ะผอ.
***ขอบคูณค่ะที่แวะมาทักทาย
***ได้เวลาลุยงานหนักอีกแล้วนะคะ...ขอให้ผอ.สุขสดชื่น..เหมือนภาพที่ส่งมาค่ะ
สวัสดีครับ
สนับสนุน ส่งเสริม ครับ
ท่องไปเถอะ ได้ประโยชน์แน่
อย่างน้อย ถ้านึกจะแต่งโคลงกลอนขึ้นมา ก็นึกตัวอย่างขึ้นได้สบายแฮ
สมัยก่อน บันทึก จำเป็นกลอน น่าจะทำง่ายกว่าเป็นความเรียงธรรมดา
เคยเห็นตำราเลข "เลขปกรณ์" เขียนโจทย์เป็นกลอน สนุกมากครับ (พีชคณิต)
***ขอบคุณ...ธ.วัชชัย...ที่ช่วยสื่อให้เห็นความสำคัญของการท่องบทอาขยาน
***อาขยานเป็นสุทรียภาพแห่งถ้อยคำ...เป็นรากร่วมแห่งวัฒนธรรม...แต่กำลังจะกลายเป็นมรดกที่ถูกลืมเลือน
***ผลที่ได้จากการท่องอาขยาน ตรงกับทฤษฎีการศึกษาต่างประเทศที่เราถูกยัดเยียดตั้งหลายทฤษฎี ทฤษฎีการศึกษาของไทยมีคนใส่ใจน้อยไปกระมังคะ..เราจึงถูกมองว่าล้าหลังและดูเหมือนไม่ค่อยแตกฉาน
มาเยี่ยม...
สมัยเรียนอยู่ชั้นประถม ท่องจังเลยเกี่ยวกับเรื่องนี้นะ ฮิ ฮิ ฮิ
ขอบคุณครับ
อยากได้บทอาขยานง่ายๆๆเกี่ยวกับhero ที่เป็นต้นแบบ
ใครก็ได้ช่วยหาคำประพันธ์เกี่ยวกับการฟังให้หน่อยได้ไหมคะ
ไม่อยากให้รู้
ชอบมากๆเลยค่ะอยากได้อาขยานที่สามารถแข่งระดับประเทศได้
สวัสดีค่ะ อ.กิติยา ตอนเด็กๆท่องจนยังจำได้จนบัดนี้
ภาษาไทยควรอนุรักษ์ไว้นะคะ...
ชอบภาษาไทยมากเลยค่ะ แล้วจะชอบตลอดไป
ชอบเรียนวิชาไทยมาก
ใครก็ได้ช่วยหาใจความสำคัญของบทอาขยานไห้หน่อยครับ