กรีนรีด (Green Read)กระดาษถนอมสายตา


เป็นกระดาษสีเหลืองอ่อน นวลตา ผิวของกระดาษที่ไม่เรียบ, ความสว่างของสีมีปริมาณน้อย, ดูดกลืนแสงในช่วงแสงสีน้ำเงินได้ดี, ทำให้ลดการสะท้อนแสงเข้าตาประมาณ15 % ซึ่งช่วยทำให้ถนอมสายตา อ่านหนังสือได้นาน ..และยิ่งความหนาแน่นเสมือน ของกระดาษที่ต่ำ ก็ยิ่งทำให้แสงถูกดูดกลืนได้มากขึ้นด้วย

ช่วงนี้ผมค่อนข้างยุ่งบ้าง เพราะเตรียมสะสางงานที่ค้างเพื่อเตรียมตัวรับงานชิ้นใหม่ พร้อมกับงดรับงานนอกที่เข้ามาบ้างในระยะนี้  มีเวลาใน Gotoknow น้อยลง เข้ามาอ่านบันทึกที่เก็บไว้ในแพลนเน็ตบ้าง เห็นบันทึกที่น่าสนใจแต่ไม่ได้อ่านแบบเจาะลึกเท่าไหร่

ในการสะสางงานส่วนหนึ่งผมต้องทำรูปเล่มงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ส่งให้แหล่งทุนเพื่อปิดโครงการด้วย รูปเล่มสมบูรณ์ต้องอาศัยการจัดหน้าเอกสาร การจัดฟอนท์ที่พอเหมาะ รวมถึงกฏเกณฑ์บางอย่างตามเจ้าของทุนแจ้งมา ผมค่อนข้างให้ความสำคัญในการทำงานด้านเอกสารเพราะว่า เอกสารเหล่านี้จะออกไปเผยแพร่สู่สายตาคนนอก รวมถึงการนำไปใช้ประโยชน์หลังจากเสร็จสิ้นงานวิจัยต่อไป เรียกได้ว่าให้รายละเอียดถึงตัวฟอนท์ การตกแต่งข้างใน การใช้รูปภาพ และการทำรูปเล่มที่สวยงาม น่าจับต้อง  ซึ่งปกติงานวิชาการ หากไม่ใช่เเวดวงคนทำงานด้านนี้แล้วก็ยากที่จะหยิบขึ้นมาอ่าน

ผมได้ใช้บริการร้านทำรูปเล่มแห่งหนึ่งหลังมหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ทางร้านเสนอทางเลือกในการใช้กระดาษว่า มีกระดาษกรีนรีดที่ถนอมสายตา เนื้อกระดาษออกสีเหลืองนวลและกระดาษดับเบิ้ลเอ ๘๐ แกรม ให้เลือก สอบถามผมว่าต้องการแบบไหน?

ผมพิจารณางานที่เขาให้มาดูเป็นตัวอย่าง เอกสารที่ทำด้วยกระดาษถนอมสายตานั้น ดูสวยและอ่านง่าย ไม่สะท้อนตาจริงๆด้วยครับ เลยสนใจ 

ทางร้านบอกต่อว่า ราคาต่างกันกับกระดาษธรรมดา คือ "แพงกว่า" ที่ว่าแพงกว่านั้นคือ คิดในราคา ๖๐ สตางค์ จากกระดาษปกติประมาณ ๔๕ - ๕๐ สตางค์

Greenread1

ผมจึงตัดสินใจเลือกแบบกระดาษถนอมสายตาครับ เพราะแพงกว่าไม่เท่าไหร่ และที่สำคัญชิ้นงานออกมาดูดี สวยงาม  ผลงานที่ออกมาหลังจากเข้าเล่มทั้งหมด น่าภาคภูมิใจมาก เพราะสวยถูกใจผมกระดาษถนอมสายตา หรือ Green read จึงเป็นทางเลือกของการทำเอกสารในตอนนี้ ลองใช้บริการดูบ้างนะครับ

วันนี้ผมถือโอกาสนำเอาความรู้เรื่อง กรีนรีด(Green read) มาฝากทุกท่านด้วยครับ


กระดาษถนอมสายตา เป็นกระดาษชนิดไม่เคลือบผิว สีของกระดาษจะออกสีตุ่นๆ ไม่ขาวจั๊วะเหมือนกระดาษขาวทั่วไป จัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับ กระดาษปอนด์ขาว, กระดาษถ่ายเอกสาร, กระดาษคอมพิวเตอร์, กระดาษแอร์เมล์ เป็นต้น แต่แตกต่างตรงกรรมวิธีการผลิต

ซึ่งเริ่มตั้งแต่ การคัดเลือกเยื่อกระดาษ การเตรียมเยื่อ แล้วผ่านกระบวนการผลิตที่ควบคุมค่าพิเศษ รวมทั้งการควบคุมสีที่ต่างจากกระดาษขาวทั่วไป ...ส่งผลให้กระดาษถนอมสายตา มีคุณสมบัติพิเศษที่อ่านสบายตาถนอมสายตา พื้นผิวของกระดาษไม่เนียนละเอียด มีTexture, มีความทึบแสง, มีความฟู (Bulk) แต่มีน้ำหนักเบา และสามารถเก็บรักษากระดาษได้นาน โดยสภาพกระดาษและสีดูไม่เก่า จึงเหมาะกับการนำไปพิมพ์เป็นหนังสือ เป็นชีท เช่น แบบเรียนทั่วไป นวนิยาย หนังสือวิชาการ หรือเอกสารวิชาการ

สำหรับการพิมพ์พ๊อกเก็ตบุ๊ค เนื่องจากกระดาษถนอมสายตามีความฟูและทึบแสงมากกว่ากระดาษปอนด์แกรมเดียวกัน ดังนั้นเมื่อสำนักพิมพ์ เลือกใช้กระดาษถนอมสายตาขนาด 65 แกรม แทนกระดาษปอนด์ 80 แกรม เพื่อพิมพ์เป็นพ๊อกเก็ตบุ๊ค จะทำให้ได้หนังสือที่มีรูปเล่มที่ฟูหนาเท่ากับพ๊อกเก็ตบุ๊คกระดาษปอนด์ 80 แกรม แต่จะมีน้ำหนักเบากว่า อันจะส่งผลดีต่อรูปเล่มที่ฟูหนาสวยงาม และมีน้ำหนักเบาสะดวกต่อการพกพาของผู้อ่าน

ขนาดของกระดาษถนอมสายตาเมื่อตอนผลิตออกมา จะมีขนาดม้วนเหมือนกับกระดาษทั่วไป หากจะตัดขนาด ก็มีขนาดใหญ่ A0 เช่นเดียวกัน ...และที่มีขายเป็นขนาดกระดาษ A4 (1 รีม 500 แผ่น)ก็มี ...ส่วนหนังสือพ๊อกเก็ตบุ๊ค คือกระดาษ A0 ที่ถูกตัดขนาดให้เหลือขนาดเท่ากับ A5

ข้อดีของกระดาษถนอมสายตา

Final_book_04

·         เป็นกระดาษสีเหลืองอ่อน นวลตา ผิวของกระดาษที่ไม่เรียบ, ความสว่างของสีมีปริมาณน้อย, ดูดกลืนแสงในช่วงแสงสีน้ำเงินได้ดี, ทำให้ลดการสะท้อนแสงเข้าตาประมาณ15 % ซึ่งช่วยทำให้ถนอมสายตา อ่านหนังสือได้นาน ..และยิ่งความหนาแน่นเสมือน ของกระดาษที่ต่ำ ก็ยิ่งทำให้แสงถูกดูดกลืนได้มากขึ้นด้วย ...ตำราเรียนของต่างประเทศส่วนใหญ่จะเป็นกระดาษถนอมสายตา เช่น ประเทศสิงคโปร์, ญี่ปุ่น

·         สีของกระดาษจะคงทน ไม่คล้ำ หรือไม่เปลี่ยนสี ทำให้หนังสือที่พิมพ์ด้วยกระดาษชนิดนี้ ไม่ดูเก่าลง

·         มีน้ำหนักเบาแต่ฟูกว่ากระดาษปอนด์ขาวทั่วไป ทำให้เมื่อพิมพ์ออกมาเป็นรูปเล่ม จะดูหนากว่า น่าจับต้องกว่า แต่มีน้ำหนักเบากว่า พกพาสะดวกกว่า....หากเทียบกับกระดาษปอนด์ขาว ที่จำนวนแกรมเท่ากัน กระดาษถนอมสายตาจะมีน้ำหนักเบากว่า 30%

เป็นความรู้ใหม่ของผม และอาจเป็นความรู้ใหม่ของหลายท่าน เป็นทางเลือกของการนำเสนองานเอกสารที่มีคุณภาพ และเป็นมิตรแก่ผู้อ่านครับ

 


 

ขอบคุณ

 ข้อมูลและภาพบางส่วนอ้างอิงจาก www.greenread.com

 

หมายเลขบันทึก: 169509เขียนเมื่อ 7 มีนาคม 2008 10:14 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 18:50 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (23)
  • ดีครับ
  • การใช้สิ่งที่ถนอมสุขภาพได้ทำให้เกิดความยั่งยืนในทุกด้าน
  • การจ่ายเพิ่มขึ้นแต่สุขภาพดีขึ้นก็นับว่าคุ้มกว่าแน่นอน
  • แต่ไม่ทราบว่าข้อมูลที่ทางเจ้าของกระดาษให้มานั้นเชื่อถือได้แค่ไหน เป็นเรื่องการตลาดหรือไม่ มีงานวิจัยรองรับความเชื่อถือหรือไม่
  • กระแสการตลาดหรือความแปลกใหม่อาจเป็นสิ่งหลอกลวงให้คนเชื่อก็เป็นได้
  • ขอนำเสนอให้พิจารณากันด้วย
  • ขอบคุณมากครับ

ได้ความรู้ดีครับเรื่องกระดาษถนอมสายตา

  • เยี่ยมมากเลยอ้าย
  • จะเอามาทำบ้าง เคยถามที่ขอนแก่นไม่มีกระดาษเลย
  • แต่อีกไม่นานน่าจะมีที่ขอนแก่น
  • ขอบคุณครับ

เป็นความรู้ใหม่จริงๆค่ะ ขอบคุณค่ะ แพงกว่าไม่มาก แต่คุ้มกับสายตาเราค่ะ

สวัสดีค่ะ คุณเอก

จำได้ว่าเคยซื้อหนังสือพอคเกตบุคที่ใช้กระดาษถนอมสายตา แต่ไม่ได้ทราบรายละเอียดลึกขนาดเลยค่ะ ขอบคุณค่ะ

ได้ความรู้ดีมากเลยค่ะ แต่มีคำถามที่สงสัย ไม่ทราบว่า คุณ จตุพร จะทราบหรือเปล่า เกี่ยวกับขนาดของกระดาษอ่ะค่ะ ลองเข้าไปอ่านคำถามที่ http://gotoknow.org/blog/doubtfulmind/169405 นะคะ ถ้าไขข้อข้องใจได้จะเป็นพระคุณอย่างสูงค่ะ ขอบคุณค่ะ

ช่วงที่เรียนผมก็ชอบใช้สมุดที่เนื้อกระดาษเป็นสีน้ำตาลอ่อนๆ แต่ไม่แน่ใจว่าจะเป็นกระดาษถนอมสายตาหรือเปล่า รู้สึกว่าถ้าใช้สมุดแบบนี้จดบันทึก ผมมักจะเรียนรู้เรื่องมากกว่าวิชาอื่นๆ (ความรู้สึก/ข้อสังเกตส่วนตัว)  อิอิ

 

สวัสดีค่ะคุณเอก

  • ไม่ทราบมาก่อนว่าเป็นกระดาษถนอมสายตา   แต่ก็นำมาใช้ในการทำสมุด  (ของที่ระลึกให้กับนิสิตในโครงการต่าง ๆ)   เพราะใช้ความรู้สึกในการวัดดูว่ากระดาษประเภทนนี้มองแล้วสบายตาดี  เมื่อเทียบดูกับกระดาษสีขาว  
  • ขอบคุณครับ

  -  ได้ความรู้มากเลยคะพี่เอกเพราะกำลังมีปํญหาเรื่องสายตาอยู่คะ ต้องหามาใช้บ้างแล้วหละ..อิอิ

                                                                  น้องครูทรายเมืองแปง

สวัสดีครับ  อ.ประถม

เห็นด้วยครับ สำหรับข้อเสนอแนะของอาจารย์ ว่าเราควรศึกษารายละเอียดของคำบอกเล่าให้ชัดเจน ว่านัยยะแฝงเชิงธุรกิจหรือไม่ครับ

โดยส่วนตัวผมชอกระดาษสีนี้ อ่านแล้วสบายตามากขึ้น และไม่ค่อยสะท้อนแสง

รายละเอียดทั้งหมดที่เขียนผมได้นำมาจาก เวปของ greenread ครับ

ขอบคุณมากครับผม

สวัสดีครับ คุณกวินทรากร

เป็นความรู้ใหม่ของผมครับ พอได้ยินมาบ้าง ผมเคยเขียนหนังสือก็เลือกเอากระดาษประเภทนี้มาใช้ครับ สวยงาม น่าอ่านดีครับ

ขอบคุณครับ

น้องออต ครับ ผมคิดว่าเมืองใหญ่เช่นขอนแก่น แถมยังมีมหาวิทยาลัยขนาดใหญ่ การจัดการเอกสารแบบนี้ต้องมีแล้วแน่ๆครับ...ลองดูนะครับ

กระดาษสีสวยดีครับ ดูแล้วสบายตามาก

พี่Sasinanda ครับ

ราคาที่ผมแจ้งคือ การถ่ายเอกสารครับ หากเป็น ดับเบิ้ลเอ ราคาอยู่ที่ ๔๕ สตางค์ ถึง ๕๐ สตางค์

แต่หากเป็น green read อยู่ที่ ๖๐ สตางค์ แพงไปกว่ากัน ๑๐ กว่าสตางค์ ก็ถือว่าคุ้มดี เอกสารที่ได้สวยดี ไม่สะท้อนแสงมาก สบายตาดี

ดูตามคุณสมบัติต่างๆที่นำมาเขียนบันทึกแล้วก็ถือว่าคุ้มดีครับ

พี่อุ๊ a l i n l u x a n a =) ครับ

หนังสือพอคเก็ตบุ้คส่วนใหญ่ใช้กระดาษแบบนี้เลยครับ อ่านง่าย สบายตา ราคาต้นทุนอาจเพิ่มขึ้นนิดหน่อย แต่ก็ดูคลาสสิคดี

ขอบคุณครับพี่อุ๊

คุณกบข้ามสีทันดร ครับ

กระดาษสีน้ำตาลผมเคยใช้ตอนเรียน ป.หนึ่ง สมุดเล่มละ ๕๐ สตางค์ จนถึง ๑ บาท น่าจะรุ่นเดียวกันนะครับ ...

จากนั้นก็มีสมุดขาวๆมาโดยตลอด  ...

 

คุณ doubtful mind  ครับ

คำตอบเรื่องขนาดกระดาษอยู่ที่นี่ครับ คลิ้ก

สวัสดีครับคุณdanthai

ส่วนใหญ่ที่เห็นก็นำมาใช้เป็นสมุดทำมือ หนังสือทำมือกันนะครับ น่าอ่าน น่าใช้ ต้นทุนอาจสูงกว่ากระดาษสีขาวบ้าง แต่ไม่มาก น่าสนใจครับ

สบายดีนะครับ ฝากหอมแก้มหลานทั้งสองด้วยครับ

น้องทรายโรงเรียนบ้านเมืองแปง ครับ

พี่เอกว่าสายตาน้องทรายแปรผันตามอายุแล้วหละครับ คงแก้ไขยากนะครับผม ลองหาแว่นสายตายาวมาใช้ อาจจะดีขึ้นนะครับผม อิอิ  :-P  (อะ ล้อเล่น)

 

เป็นความรู้ใหม่ครับ สงสัยผมคงต้องบอกให้น้องๆอัยการเอาหนังสือผมไปพิมพ์ด้วยกระดาษถนอมสายตา เพราะผมอ่านเองยังแสบตากับความขาวของกระดาษเลยครับ

พี่ อัยการชาวเกาะ

หนังสือที่ผมมอบให้พี่นั้น (กระบวนการเรียนรู้ สู่เส้นทางสีขาว) นั้น ใช้ Green read ครับ ทำให้อ่านง่ายสบาย และสำคัญอีกอย่างเรื่อง Font ด้วยครับ อยากให้ หนังสือพี่ขยาย Font หน่อยนะครับ

ขอบคุณครับ

สวัสดีครับ คุณเอก :)

  • หนังสือที่คุณเอกได้สังเคราะห์ไว้ คือ กระบวนการเรียนรู้ สู่เส้นทางสีขาว ... นั้น
  • ผมซื้อไว้แล้วครับ ขอยืนยันว่า ใช้ GREEN READ จริง ๆ ด้วยครับ
  • ว่าง ๆ จะไปขอลายเซ็นเน้อ คุณเอก :)

ขอบคุณครับ

สวัสดีครับ อ.Wasawat Deemarn

ขอบคุณครับที่ซื้อหนังสือของผม...ขอให้อ่านอย่างเพลิดเพลินและมีความสุข ถนอมสายตาด้วย GREEN READ และถนอมมิตรภาพด้วยความรู้สึกดีๆนะครับ  :)

และมีโอกาสคงได้พบเจอกันครับ เมื่อบุญมา วาสนาส่ง จะเซ็นลายเซ็นแบบบรรจง ตั้งใจ

ผมจะเลี้ยง  wawee ไอซ์บูม คาราเมล   ครับ :))

 

สวัสดีค่ะคุณ จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร

งานพีอาร์ที่สำนักหอสมุด มช. ตอนนี้ก็พยายามถนอมสายตาผู้ใช้บริการค่ะ เวลาพิมพ์แผ่นโฆษณาติดบอร์ดต่าง ๆ (เช่นในลิฟท์) ก็จะใช้กระดาษ Green Read นี่แหละค่ะ พอติดแล้วเปรียบเทียบกับกระดาษสีขาว ดูดีอ่านแล้วตัวเองมีความสุข (สุขที่ได้ทำสิ่งเล็ก ๆ) แต่เสียดายมีแต่ขนาดเอสี่...(ก็เลยพยายามได้ครึ่งเดียวอยู่)

ช่วงงานสัปดาห์หนังสือแห่งปีที่ มช. (CMU Book Fair) ปีที่ผ่านมาเราก็ได้รับความอนุเคราะห์จาก Green Read ส่งสมุดบันทึก กระดาษ Note และหนังสือคำคม มาให้แจกเป็นของกำนัลนักอ่าน 2 กล่องใหญ่ค่ะ นักอ่านในงานที่ได้รับชื่นชอบกันมาก...

สวัสดีครับ คุณดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดี

ดีใจที่ได้รู้จักคน มอ ชอ  ครับผม

Green Read อ่านแล้วสบายตาจริงๆครับ แต่ราคาก็สูงกว่าสีขาวเล็กน้อย ผม ลองมาทำรูปเล่มรายงานแล้ว ดูดีมากครับ น่าจับต้อง น่าหยิบ

มีเวลามาทักทายกันบ่อยๆครับผม

ผมอยากรู้จังครับ

เห็นพี่ บอกว่า ไอ้เจ้า green read มันดีซะผมคิดว่า มันเป็นสิ่งที่จะมาเปลี่ยนแปลงงานเอกสารได้ในอนาคต

แล้วพวกพี่มีความเห็นยังไง เมื่อใช้มันแล้ว ขอข้อเสียนะครับอยากรู้อ่ะครับ เพราะของทุกสิ่งมันต้องย่อมมีข้อเสียใช่มั้ยครับ?(ราคาแพงอย่าบอกนะครับ เพราะมันต่างหันไม่มาก)

ถ้าในความคิดเห็นพี่ ชื่อ Green read มันเหมาะสมมั้ยครับกับเจ้ากระดาษนี้ ถ้าไม่เหมาะเพราะอะไร แล้วพี่อยากเปลี่ยนมันมั้ย ถ้าเปลี่ยนได้ อยากให้ชื่อใหม่อะไรกับมัน

แล้วพี่ชอบไอ้เจ้ากระดาษนี้ เพราะอะไรนอกเหนือจากถนอมสายตา

ผมไม่รุว่าตอนนี้ในมหาลัย เค้าเริ่มนิยมใช้กันบ้างยัง เพราะรายงานบางอย่างเค้าค่อนข้างจรองจังเรื่องรูปแบบ ช่วยตอบทีนะครับ

ขอบคุณ ล่วงหน้าคร๊าบบบบบบ

เจ้านู๋ขี้สงสัย

อยากทราบเกียวกับหลักการตลาด แผนธุรกิจของกระดาษ green read ค่ะ

พอจะทราบบ้างรึเปล่าค่ะ รบกวนช่วยตอบด้วยนะค่ะ ส่งผ่านมาในเมลล์ก็ได้นะค่ะ

ขอบคุณมากเลยค่ะ

18. เพชร [IP: 202.12.73.4]

เมื่อ ส. 27 มิ.ย. 2552 @ 12:08

1373898 [ลบ] [แจ้งลบ]

อยากทราบเกียวกับหลักการตลาด แผนธุรกิจของกระดาษ green read ค่ะ

พอจะทราบบ้างรึเปล่าค่ะ รบกวนช่วยตอบด้วยนะค่ะ ส่งผ่านมาในเมลล์ก็ได้นะค่ะ

ขอบคุณมากเลยค่ะ

ผมอยากได้คำตอบเช่นกันครับท่าผู้รู้ช่วยรบกวนตอบหน่อยนะครับ (ผมใช้ทำรายงานส่งอาจารณ์ครับ) ส่งผ่านทางเมลก็ได้ครับขอบคุณล่วงหน้าครับ

อยากรู้ว่าม.ขอนแก่นมีกระดาษถนอมสายนี้ขายแต่ไม่รู้ว่ามีขายที่ไหน ไม่ริมหนึ่งราคาเท่าไร อยากซื้อบ้าง ในเมืองมีขอนแก่นมีขายบ้างหรือเปล่าอยากได้มานานแล้วได้รับแจกมาเลยชอบสีกระดาษมากช่วยตอบกลับทางอีเมล์ด้วยคะ

นกก็เป็นคนนึงที่เลือกซื้อหนังสือที่พิมพ์ด้วยกระดาษถนอมสายตาค่ะ

เพราะนอกจากจะน้ำหนักเบา ทำให้ถืออ่านง่าย พกพาไปไหนสะดวก

และไม่ปวดไหล่เวลาสะพายกระเป๋า

ยังทำให้อ่านหนังสือได้นานขึ้น และไม่ปวดตาด้วย เพราะกระดาษถนอมสายตา

ไม่สะท้อนแสงเข้าตาเราค่ะ ดีต่อสายตาทีเดียว

 

และอีกอย่าง ถ้าเป็นหนังสือนิทาน ตอนนี้มีสำนักพิมพ์ที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม

และดูแลสุขภาพของเด็กๆ ด้วย คือ พิมพ์ด้วย soil ink เป็นน้ำหมึกที่ทำจาก

ถั่วเหลือง ไม่มีกลิ่นเหม็นเหมือนหมึกทั่วๆ ไป ดีต่อสุขภาพของเด็กๆ ค่ะ

ถ้าใครจะซื้อหนังสือให้เด็ก ดูว่าเขาพิมพ์ด้วย soil ink หรือเปล่า ก็ดีไม่น้อยนะคะ

 

ขอบคุณเรื่องราวดีๆ ที่นำมากระตุกต่อมคิดใส่ใจสิ่งแวดล้อมค่ะ

ขอบคุณเรื่องราวดี ๆ ค่ะคุณเอก จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร

มีพ๊อกเก็ตบุ๊คที่ทำจากกระดาษแบบนี้ด้วยค่ะ

ช่วงหนึ่งนิยมเรียกกันว่ากระดาษรีไซเคิลใช่รึเปล่าคะ

ซึ่งมักจะเขียนบอกที่ข้างปก หรือหน้าปกว่า..หนังสือเล่มนี้ผลิตจากกระดาษรีไซเคิล...

ช่วงหลัง ๆ นี้ไม่ค่อยเห็นแล้วค่ะ

 

แจ๋วว่ะเก่งมาก

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท