รถขวัด เรือโคลง
ตอนยังเป็นเด็ก ผู้เขียนได้รับการแนะนำจากใครก็จำไม่ได้แล้วว่า รถขวัด เรือโคลง เพราะผู้เขียนพูดผิดว่า รถโคลง ...
รถขวัด คือ รถที่วิ่งไปไม่สม่ำเสมอ โยกๆ คลอนๆ เพราะถนนหนทางไม่เรียบเป็นหลุมเป็นบ่อ... ทำนองนี้
ขวัด คำนี้ น่าจะเป็นคำปักษ์ใต้ ออกเสียงคล้ายๆ กับคำว่า ฟัด ฝัด ผลัด พลัด... ลองค้นหาก็ยังไม่เจอคำทำนองนี้ ถ้าจะให้ความหมาย ขวัด คือ กิริยาที่ดำเนินไปไม่ราบรื่น (ใช้กับรถ) เช่น
- แลกวาไปทอดถิ่น รถขวัด เข็ดเอวจังหู่
นอกจากจะใช้กับรถแล้ว... ขวัด อาจใช้กับกระด้งก็ได้ ซึ่งปักษ์ใต้เรียกว่า ด้งขวัดข้าว ... แต่เมื่อค้นหาก็เจอคำว่า กระด้งฝัดข้าว ผู้เขียนจึงคาดเดาว่า ฝัด ในภาษากลาง แต่เพี้ยนมาเป็น ขวัด ในภาษาปักษ์ใต้ ....
ฝัด ตามนัยนี้ แปลว่า สั่น หรือ เขย่า ....
เมื่อมาเป็น รถขวัด ก็อาจได้ความว่า รถสั่น หรือ รถเขย่า ... นั่นคือ รถไม่สามารถแล่นไปโดยราบรื่นหรือสม่ำเสมอได้ จึงเกิดอาการสั่นโดยรถเอง และเขย่าให้ผู้โดยสารต้องปวดเมื่อย... ทำนองนี้
.................
เรือโคลง คำนี้มีใช้ในภาษากลางจึงไม่เป็นการยาก... คำว่า โคลง หรือบางครั้งประสมว่า โคลงเคลง หมายถึง เรือที่วิ่งไปไม่สม่ำเสมอ ไม่ราบเรียบ เกิดอาการสั่น หรือเขย่าผู้โดยสารให้เกิดอาการเมาคลื่น... ทำนองนี้
อนึ่ง คำว่า โคลง ในสำนวนปักษ์ใต้ ยังมีความหมายที่สอง หมายถึง การรู้จักปรับตัวให้เข้ากับบุคลหรือสังคมได้ คล้ายๆ กับการประจบประแจง แต่ไม่ถึงกับการชะเลียร์ ... เช่น
- ไอ้บ่าวกู มันไม่รู้จักอยู่กับผู้ใหญ่ มันโคลงไม่เป็น
- รู้จักโคลงมั่งก็พออยู่ได้
- ถ้าไม่รู้จักโคลง ไปอยู่ไหนก็ลำบาก
- ฯลฯ
โคลง ตามนัยที่สองนี้ เป็นการดำเนินชีวิตโดยเปรียบเทียบกับการแล่นไปของเรือ กล่าวคือ เมื่อเรือแล่นไปนั้น จะไม่นิ่ง จะสั่นไหวนิดๆ หน่อยๆ ตลอด (โคลง) แต่เรือก็สามารถแล่นไปข้างหน้าได้โดยไม่จม ฉันใด... การดำเนินชีวิตก็ฉันนั้น ควรจะมีการยืดหยุ่นนิดหน่อยตามความเหมาะสมเพื่อจุดหมายที่พึงประสงค์... ประมาณนั้น
และเคยฟังใครคนหนึ่งจำแนกคนทำงานว่า...
- เก่งด้วย โคลงด้วย เจริญ
- ไม่เก่ง เป็นแต่โคลง ไปไม่ถึงไหน
-
เก่ง แต่ไม่รู้จักโคลง พออยู่ได้
ความเห็น (2)
อ.ฌอง
เจริญพร