อุบัติเหตุเครื่องบินกระแทกพื้น ทำให้คนตายเกือบร้อย
ดูข่าวและฟังเรื่องราวแล้วก็พลอยเศร้าใจกับญาติมิตรของผู้ตายไปด้วย
แต่ก็ใจชื้นนิดๆ ที่อ่านรายชื่อแล้ว ไม่เจอคนที่รู้จักเลย...
เมื่อใดก็ตามที่เจอกรณีทำนองนี้
ผู้เขียนมักจะระลึกถึงพุทธศาสนสุภาษิตบทนี้ จึงนำมาเล่าอีกครั้ง
พอเป็นข้อคิดสำหรับคนเป็น ซึ่งยังไม่ตาย
(หรืออาจตายมานับครั้งไม่ถ้วนแล้วในชาติก่อนๆ ก็ไม่ว่ากัน
เพราะเราจำไม่ได้)... ดังบาลีภาษิตว่า
- ชีวิตํ พยาธิ กาโล จ
เทหนิกฺเขปนํ คติ
- ปญฺเจเต ชีวโลกสฺมึ อนิมิตฺตํ น
นายเรติ ฯ
- ในโลกของผู้ยังเป็นอยู่ ไม่มีเครื่องหมายให้รู้ได้ ๕ ประการ
กล่าวคือ ชีวิต ๑ พยาธ ิ๑ กาล ๑ เทหนิกเขปนะ ๑ และคติ ๑ ฯ
ชีวิต แปลว่า ความเป็นอยู่ กล่าวคือ
เราเกิดมาแล้ว เราย่อมรู้ไม่ได้ว่าจะเป็นอยู่ได้นานมากน้อยเพียงใด...
เท่าที่พอคาดหมายได้ก็ไม่เกินร้อยปี ดังสุภาษิตว่า ชีวิตนี้น้อยนัก เกิดมาแล้วไม่เกินร้อยปีก็ต้องตาย
แม้ว่าผู้ใดจะอยู่เกินได้บ้าง
ผู้นั้นก็ต้องตายเพราะความชราอย่างแน่นอน....
พยาธิ แปลว่า ความเบียดเบียน หมายถึง
โรคภัยไข้เจ็บทั้งปวงนั่นเอง ... ในที่นี้หมายถึง เราเกิดมาแล้ว
เราย่อมรู้ไม่ได้ว่าจะตายด้วยพยาธิอะไร เช่น โรคเอดส์ อุบัติเหตุ
หรือโรคชรา เป็นต้น ...
กาล แปลว่า
สภาพที่ทำชีวิตสัตว์ให้เสื่อมไปและสิ้นไป ในที่นี้หมายเอาว่า
เราเกิดมาแล้ว เราย่อมรู้ไม่ได้ว่าจะตายช่วงเวลาใดของวัน...
ดังบทกลอนที่ว่า
-
เช้า
ยังแลเห็นหน้า
สายตาย
- สาย
อยู่สุขสบาย
บ่ายม้วย
- บ่าย
ยังรื่นเริงกาย
เย็นดับชีพแฮ
- เย็น
ยังหยอกลูกด้วย ค่ำม้วยอาสัญ
เทหนิกเขปนะ แปลว่า
สถานที่ซึ่งเราทิ้งร่างกายลงไป กล่าวคือสถานที่ทอดร่างลงตายนั่นเอง...
หมายความว่า เมื่อเรายังมีชีวิตอยู่
เราก็รู้ไม่ได้ว่าเราจะทอดร่างลงตายยังสถานที่ใด เช่น ห้องนอนส่วนตัว
โรงพยาบาล กลางถนน หรือรันเวย์สนามบินภูเก็ตตามที่เป็นข่าว....
คติ แปลว่า สถานที่ไป นั่นคือ
เมื่อเรายังมีชีวิตอยู่ เราก็รู้ไม่ได้เช่นเดียวกันว่า จะตายแล้วสูญ
หรือตายแล้วเกิดอีก ... และตี่ต่างว่าเกิดอีก เราจะไปเกิดที่ไหน ? ...
สถานที่ไปนี้อาจจำแนกเป็น ๒ กล่าวคือ ที่ไปดีี
(สุคติ) ก็ไปเกิดบนสวรรค์หรือกลับมาเกิดเป็นมนุษย์... และ
ที่ไปเลว (ทุคคติ) ก็ไปเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน
สัตว์นรก เปรต หรืออสุรกาย....
..............
ผู้เขียนก็คิดเล่นๆ ว่า
ถ้าเรารู้สิ่งเหล่านี้ เราคงจะหาทางป้องกัน
หรือหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดขึ้น หรือยืดอายุให้เกิดขึ้นช้าที่สุด
ประมาณนั้น ...
อีกนัยหนึ่ง ถ้าแม้นเรารู้สิ่งเหล่านี้แล้ว
การดำเนินชีวิตของเรา ก็อาจยุ่งยากหรือเรียบง่ายกว่าปัจจุบันก็ได้
.....
อย่างไรก็ตาม...
-
อวสฺสํ มยา
มริตพฺพํ อันเราจะต้องตายแน่นอน