ขอความเห็นสำคัญเรื่องเครื่องแม่ข่าย GotoKnow.org และเว็บไซต์ข้างเคียง

ขอความเห็นสำคัญจากสมาชิก GotoKnow ครับ -- เรื่องนี้ทางผู้พัฒนา ผู้ดูแล และ สคส. (เจ้าของ) ไม่ได้รู้เห็นกับข้อความเหล่านี้เลยและอาจไม่เห็นด้วย แต่การเขียนบันทึกบน GotoKnow ก็ไม่จำเป็นต้องขออนุญาตใคร ผู้อ่านใช้วิจารณญาณ พิจารณาเอาเอง

เรื่องของเรื่องก็คือ

1. Funding model ของ GotoKnow Learners Researchers และ Volunteers ไม่ยั่งยืน!

การทำให้ GotoKnow และเว็บไซต์ข้างเคียง เปิดให้บริการอยู่ได้นั้น จำต้องอาศัยปัจจัย หลักๆ เป็นค่าจ้าง ค่าเครื่องแม่ข่าย และค่าใช้จ่ายเพื่อเปิดบริการบนอินเทอร์เน็ต

ค่าใช้จ่ายทั้งหมดเป็นส่วนที่ สคส.และพันธมิตรที่ปรากฏนามด้านท้ายของทุกหน้า ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มขึ้น GotoKnow และเว็บไซต์ในเครือข่ายขึ้นมา ตลอดจนผลักดันจนประสบผลสำเร็จขนาดนี้ เป็นผู้รับภาระ

เม็ดเงินเหล่านี้ มาจากเงินงบประมาณซึ่งไม่สามารถจะสรุปได้ว่าจะมีอย่างต่อเนื่องตลอดไป จะเกิดอะไรขึ้นหากกระแสเงินนี้ หยุด หรือชะลอลง

เงินที่ใช้ในการให้บริการ GotoKnow ในขณะนี้ ผิดเพี้ยนต่ำกว่าค่าบริการในเชิงพาณิชย์มากด้วยการสนับสนุนหลายอย่างจากภาคเอกชน แม้ยังไม่เห็นแนวโน้มใดๆ แต่จะเกิดอะไรขึ้นหากผู้สนับสนุนเปลี่ยนนโยบาย (หรือเปลี่ยนตัวผู้บริหาร)

GotoKnow และเว็บในเครือข่าย จะยังดำเนินการอยู่ได้หรือไม่

2. การพัฒนาระบบงานเป็นคอขวด!!

ในขณะนี้ อาจารย์ธวัชชัยเป็นผู้เดียวที่พัฒนาโปรแกรม KnowledgeVolution (KV) ซึ่งเป็นควบคุมการทำงานของ GotoKnow และเว็บในเครือข่าย แม้ในขณะนี้ จะได้ผู้ช่วยมาเพิ่ม แต่คงจะต้องใช้เวลาอีกสักพักใหญ่ จึงจะเข้าใจความซับซ้อนของระบบงานทั้งหมด

ปัญหาใหญ่คือ KV พัฒนาด้วย Ruby on Rails (RoR) ซึ่งมีผู้ที่สามารถเขียนได้น้อยมากในเมืองไทย และยิ่งกว่านั้น ผู้ที่สามารถเขียนได้ ก็ไม่ได้ช่วยกันพัฒนา KV ต่อไป ทำให้เกิดความเสี่ยงซึ่งเรียกว่า Single point of failure

RoR เป็นเหมือน script ซึ่งสามารถประมวลผลตัวหนังสือได้ดี ทำงานร่วมกับฐานข้อมูลได้เยี่ยม และสามารถพัฒนางานได้อย่างรวดเร็ว แต่ก็ทำงานได้ค่อนข้างช้าเมื่อเทียบกับภาษาอื่นๆ ซึ่งสร้างปัญหาในข้อถัดไป

ครอบครัวปิยะวัฒน์ กำลังจะมีสมาชิกใหม่ มีเรื่องที่ต้องทำอีกมากมาย ผมคิดว่าไม่สมควรอย่างยิ่ง ที่จะผลักปัญหาของ GotoKnow ไปให้อาจารย์ทั้งสองท่านนะครับ อาจารย์ท่านอาจจะยินดีและไม่เคยบ่น ซึ่งเรื่องนี้ก็พิสูจน์มาสองปีตั้งแต่ GotoKnow เริ่มต้น แต่เพราะอาจารย์เป็นคนดี สมควรแล้วหรือครับที่เราจะล้มทับต่อไปเรื่อยๆ

ดังนั้น หากเป็นไปได้ สมาชิก GotoKnow ควรมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมของเรามากขึ้นกว่าที่เคยเป็นมา

3. เครื่องแม่ข่ายมีกำลังไม่พอ!!!

GotoKnow ตกเป็นเหยื่อความสำเร็จของตัวเอง กล่าวคือกำลังในการประมวลผลที่ต้องใช้ เป็นสัดส่วนกับ hit-rate เนื่องจากบันทึกและความคิดเห็นบน GotoKnow เป็นสิ่งที่มีค่า จึงถูกอ้างอิงบ่อยมาก ทำให้อันดับของ GotoKnow เลื่อนขึ้นมาอยู่ในตำแหน่งที่ดีมากสำหรับ search engine และยิ่งทำให้ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตทั่วไปเข้ามาอ่านมากขึ้น ทำให้ hit-rate สูงขึ้น และเครื่องแม่ข่ายต้องการกำลังการประมววผลมากขึ้นไปอีกเรื่อยๆ

เมื่อกลางปีที่แล้ว GotoKnow อยู่ที่สหรัฐ ใช้เครื่องแม่ข่ายเครื่องเดียว ในไตรมาสสุดท้ายของปี ได้ย้ายกลับมาเมืองไทยโดยใช้เครื่องแม่ข่ายสามเครื่อง -- เมื่อย้ายมาอยู่ในประเทศ ประกอบกับศูนย์ข้อมูลอินเทอร์เน็ต (Internet Data Center) ปล่อยข้อมูลด้วยแบนด์วิธไม่จำกัด ทำให้การเข้าถึงรวดเร็วกว่าตอนอยู่สหรัฐมาก -- ปรากฏการณ์นี้เป็นเรื่องที่เคยพบมาแล้วเมื่อตอน pantip.com และ sanook.com ย้ายกลับมาเมืองไทย ก็มาอยู่ในศูนย์ข้อมูลเดียวกันนี้

ในไตรมาสที่สองของปีนี้ สคส.ได้เพิ่มเครื่องแม่ข่ายขึ้นอีกสี่เครื่อง รวมเป็นเจ็ดเครื่อง การเข้าใช้งาน GotoKnow เพิ่มขึ้นอย่างทันตาเห็น

แต่เมื่อข้ามมาถึงต้นไตรมาสที่สาม จำนวน hit-rate ก็เพิ่มขึ้นอีกเท่าตัวแล้วเมื่อเทียบกับ hit-rate ช่วงสิ้นปีที่แล้ว ดังนั้นกำลังของเครื่องแม่ข่ายที่ได้มาเพิ่มอีกเท่าตัว ก็ได้หมดลงแล้ว หาก GotoKnow จะรับปริมาณการใช้งานที่มีแต่ละเพิ่มขึ้นทุกวันได้ต่อไป ในขณะนี้ไม่มีทางออกอื่น นอกจากจะเพิ่มเครื่องแม่ข่ายขึ้นอีก คำถามที่หนักกว่านั้นคือ เพิ่มไปเรื่อยๆ เมื่อไหร่จะพอ

เครื่องแม่ข่ายทั้งเจ็ดที่เรียกว่า GotoKnow นี้ ทำงานเป็น Learners.in.th Researchers.in.th และ Volunteers.in.th ไปพร้อมกันทั้งสี่ไซต์ครับ ดังนั้นเมื่อเกิดอะไรกับไซต์ใดไซต์หนึ่ง  ก็จะกระทบกับที่เหลืออย่างช่วยไม่ได้

ที่เขียนมาทั้งหมดนี้ หมายความว่าอย่างไร

1. สังคม GotoKnow ควรตระหนัก ว่าวันนี้เรามีความสุขสนุกสนานอยู่บนความเสี่ยงอะไร การหวังว่าจะไม่ีเรื่องร้ายเกิดขึ้นกับ GotoKnow โดยไม่เข้าใจความเป็นจริง และไม่เตรียมหาทางป้องกันไว้นั้น ไม่ได้ช่วยอะไรใครเลย
2. ผมเลือกที่จะเขียนบันทึกนี้ ในบล๊อก "ตามใจฉัน" ทั้งๆ ที่เป็นเรื่องที่กระทบต่อผู้ใช้ทุกคนไม่ว่าจะเป็นสมาชิกหรือไม่ เพราะ "ตามใจฉัน" มีผู้อ่านน้อยกว่าบล๊อก "วงนอก" แต่เป็นนักคิดที่มีเครือข่ายกว้างขวาง; ที่ไม่เขียนเรื่องนี้เองใน "วงนอก" ซึ่งขึ้นไปที่หน้าแรกของ GotoKnow ก็เป็นเพราะเกรงว่าสมาชิก/ผู้ใช้ที่ไม่เข้าใจ จะตกใจจนเกินเหตุครับ
3. หากจะหยิบประเด็นไปขยายเป็นข้อความที่คนทั่วไปเข้าใจได้ ก็จะขอบคุณมากครับ; ขอความกรุณาเขียนต่อเป็นข้อคิดเห็นด้วยว่าเปิดบันทึกใหม่ไว้ที่ไหน
   
4. ลดภาระของ GotoKnow อย่า refresh โดยไม่จำเป็นครับ ให้ใช้ GotoKnow Monitor แทน
5. เรื่องนี้ดูเหมือนเป็นเรื่องเทคนิค แต่ที่จริงแล้วคือเรื่องที่กระทบต่อทุกคน ไม่ว่าจะ [เข้าใจ|ตั้งใจ|สามารถ] ช่วยได้หรือไม่
   
6. ผมเป็นสมาชิก GotoKnow เช่นเดียวกับทุกท่าน ไม่ได้ทำงานให้ สคส. หรืออยู่ในทีมพัฒนา/ดูแล GotoKnow นะครับ