"สอนภาษาไทยอย่างไรให้โดนใจชาวต่างชาติ" (ตอนที่ ๑)
ในช่วงวันที่ ๑๘ - ๑๙ สิงหาคม ที่ผ่านมา ผมได้พาคณะอาจารย์ภาษาไทยไปร่วมสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เรื่อง "ก้าวสู่มืออาชีพ : การสอนภาษาไทยในฐานะภาษาต่างประเทศ" ที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร ผมเห็นว่าสาระการสัมมนามีประโยชน์มากสำหรับอาจารย์ภาษาไทยทุกท่านที่กำลังสอนภาษาไทยให้แก่ชาวต่างประเทศ รวมทั้งบุคคลทั่วไป ที่สนใจว่า ภาษาไทยเรานั้นมิได้มีเพียงคนไทยที่เรียนรู้เท่านั้น หากยังเป็นที่นิยมเรียนของคนต่างประเทศมากมาย ไม่ว่าจะเป็นชาวจีน ญี่ปุ่น เกาหลี เวียดนาม ชาวยุโรป หรืออเมริกา ภาษาไทยได้ก้าวสู่เวทีโลกแล้ว
ความเป็นมา
เหตุผลที่ผมได้พาคณะอาจารย์ไปสัมมนาในครั้งนี้ก็เนี่องมาจาก มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ ซึ่งมีโครงการร่วมมือกับต่างประเทศมาช้านาน ได้มีการแลกเปลี่ยนอาจารย์และนักศึกษาไปยังประเทศต่างๆ หลายประเทศ โดยเฉพาะประเทศจีน ญี่ปุ่น เกาหลี นั้นได้ร่วมมือมานานนับสิบปีแล้ว เช่น กับมหาวิทยาลัยภาษาต่างประเทศปักกิ่ง , จีน มหาวิทยาลัยยูนนานนอร์มอล , จีน มหาวิทยาลัยชนชาติกว่างซี , จีน ล่าสุดกับมหาวิทยาลัยหงเหอ ,จีน นอกจากนี้ยังได้มีโครงการร่วมมือกับมหาวิทยาลัย ๖ แห่งในญี่ปุ่น มหาวิทยาลัยชิกะ .ญี่ปุ่น มหาวิทยาลัยเทนริ , ญี่ปุ่น มหาวิทยาลัยฮันกุก , เกาหลี และล่าสุดกับมหาวิทยาลัยในประทศเวียดนาม และประเทศกัมพูชา
อาจารย์ภาษาไทยของเรามีความรู้ความเชี่ยวชาญการสอนภาษาไทยแก่นักศึกษาต่างชาติเหล่านี้มานานมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวาง ผมเองก็ได้เคยไปสอนภาษาไทยที่มหาวิทยาลัยภาษาต่างประเทศปักกิ่ง ๒ ครั้งๆ ละ ๑ ภาคเรียน และสอนภาษาไทยแก่นักศึกษาจีน ญี่ปุ่น ในมหาวิทยาลัยมานานกว่า ๗ ปีแล้ว จึงคิดว่าจะทำหลักสูตรการสอนภาษาไทยสำหรับชาวต่างประเทศ จึงได้พาคณะอาจารย์ไปศึกษาแนวทางการดำเนินงานที่มศว.ประสานมิตรด้วย เพราะอาจารย์ของเราคือ รศ.โกชัย สาริกบุตร ซึ่งเกษียณอายุแล้วได้ไปเป็นวิทยากรที่นั่นด้วย
สาระความคิดจากที่สัมมนา
ภาษาไทย กำลังเป็นที่สนใจของชาวต่างประเทศไม่ว่าจะเป็นแถบเอเซีย ยุโรป หรืออเมริกา โดยเฉพาะจีน เกาหลี ญี่ปุ่น เวียดนาม ปีหนึ่งๆ ได้ส่งนักศึกษามาเรียนในสถาบันการศึกษาเมืองไทยนับพันคน แต่เนี่องจากแต่ละสถาบันไม่ว่าจะระดับประถม มัธยม หรืออุดมศึกษา ต่างก็สอนไปตามนโยบายและหลักสูตรเฉพาะกิจตามโครงการที่สุดแต่จะตกลงกัน ทำให้การสอนภาษาไทยแก่ชาวต่างประเทศเป็นไปในลักษณะ "ต่างคนต่างทำ" ไม่มีใครกำหนดไว้เป็นมาตรฐานกลาง ข้อสอบวัดระดับความสามารถทางภาษาอย่าง ภาษาอังกฤษ ภาษาจีนหรือภาษาญี่ปุ่น ของภาษาไทยนั้นไม่มี ดังนั้นจึงมีกลุ่มผู้รู้ผู้เชี่ยวชาญการสอนภาษาไทยแก่ชาวต่างชาติ ได้พยายามถ่ายทอดความรู้ความเชี่ยวชาญนั้นไปสู่คนอื่นๆ เพื่อให้เกิดแนวทางที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน การอบรมสัมมนาในเรื่องดังกล่าวนี้จึงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเพื่อเชื่อมความรู้ไว้ด้วยกันเพื่อพัฒนาไปสู่ความเป็นมาตรฐานต่อไป (คล้าย KM )
เทคนิคและวิธีการสอนภาษาไทยแก่ชาวต่างประเทศ
"ไม่มีวิธีการสอนใดดีที่สุด มีแต่วิธีที่เหมาะสมเท่านั้น" หมายความว่า สามารถพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะการใช้ภาษาไทยได้เร็ว ทำให้เขาภูมิใจในความสำเร็จในการสื่อสาร และขยายการสื่อสารออกไปอย่างกว้างขวางจนเกิดความชำนาญในที่สุด ดังนั้นผู้สอนต้องรู้จักประยุกต์วิธีการต่างๆ โดยอาศัยบุคลิกภาพ ความรู้ ทักษะของตนช่วยให้เขาเชื่อถือ ศรัทธาสามารถนำเขาไปสู่ความสำเร็จดังกล่าว
จิตวิทยาการสอนภาษา
๑ การเรียนภาษาสัมพันธ์กับความแตกต่างระหว่างบุคคล หมายถึงความสามารถในการเรียนภาษาของแต่ละคนช้าเร็วไม่เท่ากัน
๒ วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมมีอิทธิพลต่อการใช้ภาษา การเรียนภาษาจึงต้องเรียนรู้วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมของภาษานั้นๆ ด้วย แต่ต้องเข้าใจว่า ผู้เรียนอาจปฏิเสธวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมภาษาที่ผู้สอนหยิบยื่นให้ก็ได้ ดังนั้นต้องหาวิธีการจูงใจเขาให้เรียนรู้และยอมรับให้ได้
๓ คนสื่อสารกันก็เพื่อความเข้าใจกัน โดยใช้ภาษาเป็นเครื่องมือ แต่ถ้าภาษาแตกต่างกันแม้ไม่รู้หากต้องการจะสื่อสารกันคนก็จะหาหนทางที่จะสื่อสารกันเองได้ ดังนั้นถ้าผู้เรียนมีแรงจูงใจสูงเช่นนี้ การสอนภาษาย่อมป็นเรื่องง่าย
๔ การสอนภาษา ต้องสอนให้ผู้เรียนรู้จักคิดภาษาด้วย โดยใช้วิธีการสร้างสถานการณ์หนึ่งๆ ขึ้นมาแล้วถามว่า "จะทำอย่างไร โดยอธิบายเหตุผลในการทำเช่นนั้นด้วย"
(โปรดติดตามอ่านตอนต่อไป)
ความเห็น (19)
สวัสดีค่ะอาจารย์กรเพชร
อยากให้อาจารย์เขียนบันทึกสอนภาษาไทยในบล็อกด้วยจังเลยคะ คือว่าหนูเป็นพวกชอบสะกดผิด ใส่วรรณยุกต์ไม่ถูกบ้างละ ทำให้อ่านออกเสียงผิด มีผู้ใหญ่หลายๆ ท่านใน gotoknow ส่งเมล์มาเตือนบ่อยคะ
หากอาจารย์พอมีเวลา รบกวนด้วยนะคะ :)
สวัสดีครับอาจารย์กรเพชร
ทุกวันจะเห็นลุงปั๋นตรงมุมก่อนห้องไรโซ...แต่ตอนนี้ คงไม่ได้เอิ้นแซวทักทายแล้ว เพราะลาออกจากหัวหน้าสำนักงาน(ตามเงื่อนไขของมหาวิทยาลัย ไม่รู้เป็นวิธีคิดของใคร)
แต่ก็ดีครับ...จะได้มีเวลาเรียน..เขียน...อ่าน หากจะให้ลุงปั๋นรับใช้...หรือคิดทำเรื่องอะไรบอกนะครับ
ผมจะติดตามงานของอาจารย์ทุครั้งที่มีโอกาส
สวัสดีค่ะ อ.กรเพชร
- คาดไม่ถึงค่ะว่าการสอนภาษาไทยให้ชาวต่างชาติต้องใช้เทคนิคที่ละเอียดอ่อนขนาดนี้..
- ขอบคุณสำหรับบันทึกที่ให้ความรู้กว้างขวางขึ้นค่ะ
สวัสดีครับ คุณมะปรางเปรี้ยว
ผมเขียนให้อ่าน ๑ ตอนแล้วนะครับ และจะเขียนให้อ่านต่อไปเรื่อยๆ ครับ ขอบคุณครับที่แนะนำมา
สวัสดีครับ อาจารย์ศักราช
ไม่เป็นไรครับ เรา"เอิ้น" กันที่ไหนก็ได้ ผมคงต้องขอความรู้เรื่องจัดการบล็อกอีกหลายเรื่อง เช่น หน้าตาบล็อก การจัดการบนแพลนเน็ต การเก็บบันทึกลงบล็อกให้เป็นหมวดหมู่ ขอบคุณมากครับที่เขียนมารวดเร็วปานกามนิตหนุ่ม
สวัสดีครับคุณกฤษณา สำเร็จ
ขอบคุณมากครับที่ติดตามมาโดยตลอด ผมจะพยายามถ่ายทอดเรื่องนี้ให้เข่าใจว่า ศาสตร์การสอนภาษาไทยในฐานะภาษาต่างประเทศ เป็นเรื่องละเอียดอ่อนมากกว่าสอนเป็นภาษาแม่ เพราะคนต่างชาติที่ไม่เคยแม้แต่จะเห็น ก ข นั้น เป็นเรื่องท้าทายมาก และภาษาไทยนั้นยากมากครับ คนสอนจึงต้องเข้าใจอะไรมากมาย แต่ก็สนุกครับ
สวัสดีค่ะพี่กรเพชร
ขอบพระคุณค่ะที่พี่จำแอมแปร์ได้แล้ว ดีใจจังเลย... บันทึกที่พี่เขียน น่าติดตามมากนะคะ
การสอนภาษาไทยให้แก่ชาวต่างชาติ นี้ ไม่ใช่เรื่องง่ายๆ จริงๆค่ะ พี่กรเพชรเก่งจังเลย พี่ไปสอนภาษาไทยที่เมืองจีนครั้งละนานๆเหมือนกันนะคะ คงจะมีโอกาสได้ฟังพี่เล่าเรื่องเมืองจีนเป็นของแถมด้วย
ช่วงหนึ่ง แอมแปร์มีโอกาสช่วยงานที่หน่วยวิเทศสัมพันธ์ มีโอกาสคุยกับฝรั่งแบบผิดๆถูกๆจนเมื่อยมือกันไปทั้งสองฝ่าย : )
ส่วนพ่อกับแม่ก็มีโอกาสสอนสามเณรที่มาจากเนปาล ให้พูดสื่อสารภาษาไทยอย่างง่ายๆในชีวิตประจำวัน สอนแบบบ้านๆเหมือนกันเพราะต่างฝ่ายต่างก็ไม่รู้ภาษาของกันและกัน พอดีพระที่วัดเขาไม่มีเวลาสอนให้ แม่ก็ช่วยสอนให้พูดคำง่ายๆเป็นคำๆไป
พ่อบอกว่าต้องหาให้เจอว่าภาษาของเขา มีอะไรที่คล้ายของเรา และมีอะไรที่ต่างจากของเรา และเริ่มจากที่เหมือนกันก่อน เวลาสอนบางทีพูดผิดพูดถูกก็หัวเราะกันลั่น ดูสามเณรน้อยๆเขาสนุกรื่นเริงกันทุกครั้งที่มาที่บ้าน
แอมแปร์เลยได้ข้อคิดว่าหากเริ่มด้วยทัศนคติในทางบวก การเรียนภาษาก็จะง่ายขึ้นเยอะ (ภาษาที่แอมแปร์กลัวที่สุดในโลกคือภาษาคณิตศาสตร์ค่ะ)
สุดท้ายนี้ รู้สึกคิดถึง ระลึกถึงอาจารย์เอกไทยที่ มศว.ประสานมิตรจังเลยค่ะ ของแอมแปร์กระโดดไปอยู่ศาสตร์การสื่อสาร แต่ก็ยังเนื่องด้วยภาษาไทยอยู่ดี
ขอบพระคุณสำหรับบันทึกน่าอ่านของพี่นะคะ แอมแปร์จะรอติดตามตอนต่อไปค่ะ
น้อง"ดอกไม้ทะเล" (ไม่เค็มหมดหรือ?)
ดีใจที่สนใจ ภาษาไทยละเอียดอ่อน
ต่างชาติเขาสะท้อน ภาษาไทยนั้นไพเราะ
คนไทยพูดไทยชัด จงฝึกหัดพูดเสนาะ
คำหยาบเขาจะเยาะ ว่าคนไทยไม่นำพา
เขามาต่างบ้านเมือง เขารู้เรื่องดียิ่งกว่า
เขาเขียนแลพูดจา ดีจนน่าอัศจรรย์ใจ
ของเราเราต้องรักษ์ ต้องรู้จักการแก้ไข
ขอบคุณด้วยใจจริงจ้ะ
พูดเขียนต้องเป็นไทย ต้องชัดเจนถูกต้องเอย
สวัสดีค่ะพี่กรเพชร
แอมแปร์เข้ามาเรียนว่าพี่ช่างลึกซึ้งอะไรเช่นนี้ แอมแปร์ไม่เคยนึกถึงเรื่องรสชาติของน้ำทะเลเลย ... อยู่มาได้ตั้งนาน : )
ขอบพระคุณสำหรับคำตอบที่เป็นกลอนค่ะ คิดถึงตอนเรียนอีกแล้ว ของแอมแปร์กว่าจะแต่งกลอนได้ คิดจนหมดชั่วโมงทุกที ในขณะที่พี่คงใช้เวลาคิดกลอนนี้ไม่ถึงสองนาที
แอมแปร์จะรออ่านบันทึก"สอนภาษาไทยฯ"ของพี่กรเพชรนะคะ
ดอกไม้ทะเลแสนสวย
พี่กำลังรวบรวมความรู้เรื่องการสอนมาเขียนอยู่ตอนนี้ติดพันเขียนเรื่องสารคดีท่องเที่ยวญี่ปุ่น ตามอ่านดูได้เลยครับ
อ่านบทความแล้วรู้รู้ได้ความรู้มากมายเลยค่ะ
คือว่าตอนนี้กะลังเริ่มต้นสอนภาษาไทยกับชาวต่างชาติ...
ไม่มีหลักเลยค่ะ..เพราะไม่เคยสอนชสวต่างชาติมาก่อน
ยังไงรบกวนช่วยแนะนำด้วยนะค่ะ
เรียน อาจารย์
มีเพื่อนต่างชาติต้องการมาศึกษาวัฒนธรรม ชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทย แต่ไม่เข้าใจภาษาไทย และต้องการเรียนภาษาไทย
ไทราบว่าอาจารย์พอจะกรุณาแนะนำสถานที่เปิดสอนหลักสูตรระยะสั้นภาษาไทยสำหรับชางต่าชาติ ฟัง พูด อ่าน เขียน ขั้นพื้นฐาน
ขอบคุณล่วงหน้าคะ
สายหยุด
สวัสดีค่ะ อาจารย์
ตอนนี้ ฟ้าสอนภาษาไทยให้ชาวต่างชาติพอดี
ขอคำแนะนำ เพื่อเพิ่มประสบการณ์การสอนให้ฟ้าด้วยน่ะค่ะ
ขอบคุณค่ะ
สอนให้คนมาเลเซีย ที่เป้นอุปสรรคมากๆก็เรื่อง การผันสระกับวรรณยุกต์ เด็กจะเข้าใจยากมากค่ะ
จากประสบการณ์ของตัวเองและพี่สาวที่สอน การสอนภาษาไทยให้ชาวต่างชาติ จะต้องเริ่มที่การใช้ภาษาที่เรียกว่าภาษาโฟเน
ติกช่วยก่อน เพื่อให้ชาวต่างชาติพูดภาษาไทยในประโยคที่ง่ายๆก่อน แล้วต้องมี tone เสียงให้เขาด้วย จะต้องสอนพูดก่อน(จะสอนแบบเด็กไทยไม่ได้ จะสอนแบบ ท่อง กอไก่ ขอไข่ ....ไม่ได้ เพราะจะทำให้เขาพูดไม่ชัด แล้วจะแก้เสียงได้ยาก) จะใช้เวลาสอนพูดประมาณ 2 เดือน(ถ้าเรียนทุกวัน จ-ศ วันละ 4 ชม.) เข้าเดือนที่ 3 จะเป็นเริ่มเขียนตัวอักษร การสอน จะสอนแบบแยกอักษรต่ำ อักษรสูง อักษรกลาง แล้วแยกสระเสียงยาว ตัวสะกดเป็น พอเดือนที่ 4 ก็จะสอนตัวสะกดตาย สระเสียงสั้น แล้วตัวที่เป็นตัว
สะกดพิเศษ แล้วจะที่เทคนิคการจำคำบางคำ เช่น สัตว์ จะบอกเขาว่าภาษาอังกฤษหมายถึงอะไร วิธีจำก็คือ ส เป็นสัตว์ ต เป็นสัตว์
แต่ ว ไม่ใช่สัตว์ .....คิดว่าน่าจะพอมีประโยชน์บ้างนะครับ
อรพินท์ รหัส 49
สวัสดีค่ะ อาจารย์
อาจารย์สบายดีนะค่ะ หนูเป็นลูกศิษย์อาจารย์ รหัส 49 ไม่รู้เหมือนกันว่าอาจารย์จะจำได้ไหม ตอนนี้หนู้ได้ทำงานที่ โรงเรียนเพื่อนภาษา ก็คือ ทำงานเกี่ยวกับการสอนภาษาไทยนั่นแหละค่ะ มันไม่ง่ายอย่างที่คิดไว้เลยนะค่ะ ที่ยากไปกว่านั้นนั้นคือ จะต้องให้กับชาวต่างชาติ ฉะนั้น จะต้องได้ทั้งภาษาไทย และ ภาษาอังกฤษ แต่ยังไงหนูก็จะพยายาม ขอบคุณที่แบ่งปันความรุ้และบทความดีๆให้ได้อ่านนะค่ะ
สุดท้ายนี้ อยากให้อาจารย์รักษาสุขภาพด้วยนะค่ะ
krookedkorat
I've taught Japanese,Germany and French to speak and write Thai. It takes around 40-60 hours. Actually I got a Thai minor while I learn English major.
teach Thai language private 200 baht per hour contact [email protected]
ไหนค่ะหลักการสอน ที่อ่านมาคือให้ใช้หลักจิตวิยา กับอุปกรณ์เสริมเหรอค่ะ มีอะไรที่เป็นหลักเพิ่มอีกไหมค่ะ เช่นหลักในการจำให้แก่นักเรียนเกี่ยวกับภาษาไทยนะค่ะ กราบขอบพระคุณล่วงหน้าค่
สวัสดีครับ ผมพึ่งเริ่มสอนคนอินเดียครับ การออกเสียงตามโทนของวรรณยุกต์นั้นยากมากสำหรับต่างชาติ ผมอยากได้หลักสูตรการสอนตั้งแต่แรก ว่าควรเริ่มสอนจากตรงไหน เรื่องอะไร พูด ฟัง อ่าน และเขียน และไปจบที่ไหน ขอบพระคุณอย่างสูงครับ