ตลาดนัดกรมอนามัย 2550 - Press Tour (8) ท่านนายกฯ หาญชัย

 

“สู่เส้นทางความสำเร็จการสร้างการมีส่วนร่วมในงานส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม” ตอนนี้ ไปเยือนเมืองอุดรฯ ค่ะ ท่านนายกเทศมนตรีนครอุดรธานี ... คุณหาญชัย ฑีฆธนานนท์ มีเรื่องเล่าให้เราฟังเยอะมากเลยละค่ะ

... คุณหมอสมศักดิ์บอกว่า กระทั่งผลงานเป็นที่ติดใจของกรมอนามัยฯ ในเรื่องเมืองน่าอยู่ ... ก็ขอตั้งคำถามง่ายๆ ว่า ท่านนายกฯ เป็นนักการเมืองด้วย นักธุรกิจด้วย คิดยังไงมาทำเรื่องเมืองน่าอยู่ และตอนทำเมืองน่าอยู่ คิดยังไงเขาจึงมาช่วยกันทำ เพราะว่าเมืองน่าอยู่ไม่ได้ทำสำเร็จได้คนเดียว ท่านนายกฯ เล่าให้ฟังหน่อยครับ

• ผมเป็นเหมือนกับคนสองคนอยู่ในร่างเดียวกัน ตอนเช้าก็ใส่ชุดสีกากี ตอนเย็นก็ใส่ชุดเอกชน ก็คือ เปรียบเหมือนลูกจ้างชั่วคราว ที่พี่น้องประชาชนจ้างเข้ามาทำงาน ถ้าเราทำได้ดี ประชาชนก็คงได้เลือกอีก
• เพราะฉะนั้นเวลาเราทำงาน เราก็เลยนึกว่า อีก 4 ปีข้างหน้า เราอยากให้ประชาชนจ้างเรา เพราะฉะนั้นผลงานต้องมีออกไป แต่ผลงานที่ออกไปด้วยวิธีการใดเราก็ใช้บ้าง ไม่ได้ใช้บ้าง หลายๆ กรณี
• ผมอยากทำให้เกิดการมีส่วนร่วม ... พยายามให้ประชาชนมีส่วนร่วม
• แต่ก่อน ภาครัฐ เทศบาล ก็จะบอกว่า เทศบาลมีแต่ดูดส้วม ไล่จับแม่ค้า โรงเรียนก็เป็นโรงเรียนเด็กเผื่อเลือกที่ไปเรียน รร. ไหนไม่ได้แล้ว ก็เอามายัดเข้าเทศบาล ภาครัฐตรงนี้มันฝังใจ
• แม้กระทั่งผมเอง ก่อนปี 38 เข้ามายุ่งเกี่ยวกับเทศบาลก็มีความฝังใจอย่างนั้น แต่พอเข้ามาอยู่ในเทศบาล องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แหม งานมันเยอะมาก กระทั่งกลับบ้านเก่าก็ต้องไปเทศบาลทั้งหมดเลย แจ้งเกิดก็ต้องแจ้งเกิดที่เทศบาล ใบมรณบัตรก็ต้องเทศบาล ย้ายไปไหนมาไหนก็ต้องเทศบาล ทุกอย่างตั้งแต่เกิด ตั้งแต่เช้าจรดเย็น เทศบาลหมด
• เราจะไปทำยังไงให้ประชาชนเปลี่ยนมุมมองที่เขามองเทศบาลไป ก็คือ ผ่านผลงานผ่านความร่วมมือ
• ในมุมที่เราทำนี่ ในปีแรกเลยที่เรามารับตำแหน่ง ปลายปี 40 พอดี จ.อุดรธานี มีงานประจำปีทุ่งศรีเมืองทุกปี ในวันที่ 15 ธค. ทุกปี วันที่ 1 คนจะเข้าไปที่ตัวเมืองหลายแสนคน ขยะคนละชิ้นมันก็หลายแสนชิ้นละ กว่าจะเก็บได้นี่ใช้เวลาตั้ง 3-4 วัน เมืองถึงจะมาสะอาดใหม่
• พอวันที่ 24 ... 25 ธันวาคม ก็ เรามีการประชุมพนักงานกวาดถนนช่วง 8 โมงเช้า ทุกวันนี้ก็ยังทำอยู่ 8 โมงเช้าก็ต้องประชุมกันแล้ว คนเข้าเวรกี่โมงก็แล้วแต่ ก็มาเข้าประชุมกัน
• ผมก็ไปพบเจ้าหน้าที่กวาดถนน ที่เทศบาล ... ถามเขาว่า เนี่ยะ ผมกำลังกลุ้มใจอยู่ วันที่ 1 ธันวา คนจะเข้ามาในเมืองหลายแสนคน ... ดีใจที่คนจะมานะ เพราะว่าเขามาเยี่ยมบ้านเรา เขาเข้ามากินก๋วยเตี๋ยว เงินก็จะเข้ามาเมืองเรา
• กับปัญหาที่ผมกลุ้มใจก็คือ เมืองเราจะสะอาดได้อย่างไร แทนที่จะใช้เวลา 3-4 วัน ในการทำความสะอาด มันมีวิธีการอย่างไรบ้าง ผมไม่รู้ ผมเพิ่งเข้ามารับตำแหน่ง ผมขอเรียนปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ (ซึ่งก็คือ ลูกจ้างที่ไปกวาดถนนนั่นแหล่ะ เขาก็กวาดมาเป็นหลายๆ ปีแล้ว เขาก็เป็นผู้เชี่ยวชาญมากกว่านายกเทศมนตรีซะอีก)
• ผมไปเรียนรู้ ถามความรู้จากผู้เชี่ยวชาญที่เขาปฏิบัติงานอยู่ ว่า "พี่ ควรทำอย่างไรดี" คนไหนอ่อนกว่าก็เรียกน้อง คนไหนแก่หน่อยก็เรียกพ่อไป ... คนไทยเราเครือญาติกันทั้งประเทศอยู่แล้ว 60 กว่าล้านคน เจอหน้าเรียกพี่ เรียกพ่อ กันได้
• ... ก็มีคนยกมือ “นายกฯ จะไปยากอะไร ขบวนไหนจะมาก็มา แต่ขบวนสุดท้ายขอเป็นขบวนของเขา เขาจะยกไปเลย 300-400 คน พร้อมกับรถเข็น พร้อมกับไม้กวาด” ขบวนผ่านไปไม่ถึงชั่วโมง เมืองก็สะอาด
• ... อันนี้เป็นความคิดของผู้ปฏิบัติงาน ของผู้ที่เชี่ยวชาญในการทำความสะอาด มีใครสั่งเขา ก็ไม่ ... เป็นความคิดของเขาเอง
• ... ตรงนี้ละครับที่ได้ ที่บอกว่า เราได้รับรางวัลความสะอาด 3 ปีซ้อน ไม่ใช่ว่า ไปเมืองอุดรฯ แล้วจะไม่มีขยะ มีเหมือนกัน โคราชก็มี ขอนแก่นก็มีเหมือนกัน แต่เราคิดว่า เราชนะ ด้วยความคิดมากกว่า เราไม่ได้ชนะด้วยการกระทำอย่างเดียว
• อีกประเด็นที่เราทำอยู่ และก็ได้ผล คือ เราตั้งทีมงานในฝันขึ้นมา เป็นทีมงานที่ตั้งมา 2-3 ปีที่ผมเข้ามาทำงาน
• การประชุมระดับจังหวัด ประจำเดือน ท่านผู้ว่าฯ เป็นคนพูดคนเดียวตั้งแต่ 9 โมง ถึงเที่ยง คนอื่นๆ 100 กว่าคน นั่งฟัง ไม่มีใครแสดงความคิดเห็น
• ... ผมประชุมประจำเดือนของเทศบาล ก็เหมือนกัน นายกฯ โม้อยู่คนเดียว พูดอยู่คนเดียว ก็มีใครแสดงความคิดเห็น ... ผมบอกว่า การประชุมเป็นการระดมสมอง ถ้าจะมานั่งห้องทำงานเถอะ เปลืองอากาศหายใจ และรอรับคำสั่งเอา การประชุมต้องแสดงความคิดเห็นซึ่งกันและกัน ... แต่มันก็ไม่ได้ผล อยู่ๆ เราจะมาเปลี่ยนวิถีชีวิตวันนี้เลยก็คงไม่ได้ ...
• ผมก็เลยขออาสาสมัครทีมงานในฝัน ระดับ 8 ระดับ 9 ไม่ต้องสมัคร สมัครมาก็ไม่รับ เอาระดับ 7 ลงไป ก็คือระดับปฏิบัติงาน รวมทั้งลูกจ้างชั่วคราว เขาก็สมัครมาเป็น 100 ผมก็คัดไว้ 60-70 คน ถ้าเยอะเกินไป มันอุ้ยอ้าย ทำงานไม่ได้
• ก็มาระดมความคิดกัน มีปัญหามาก็โยนปัญหาเข้าไป ประชุม 2-3 ครั้งแรก ผมก็เข้าด้วย เขาก็ไม่กล้า นายกฯ นั่งประชุมเอง ไม่กล้าพูด ไม่กล้าแสดงความคิดเห็น
• ผมก็เลยให้สมาชิกสภาท่านหนึ่งไปดำเนินการประชุม และมาเล่าสู่กันฟังด้วย ก็เลยเกิด ความคิดเห็นก็เกิดจาก Dream Team
• ... ทีมงานในฝันนี่ มาเยอะพอสมควร เอาความคิด เอาผลสรุปไปใช้งาน
• ก็พยายามที่จะทำว่า เราจะลดขั้นตอนของการทำงานได้อย่างไร แต่เราไม่ลดความสำคัญของมนุษย์ ... สมมติ ใบอนุญาติก่อสร้าง ระเบียบกำหนดไว้ว่า ไม่เกิน 45 วัน แต่ 35 วัน เราออกแล้ว ทุกคนเขาทำงานเหมือนเดิม ตั้งแต่เจ้าหน้าที่ จนถึง นายกฯ เอกสารต้องผ่านเหมือนกัน แต่ลดจาก 35 วัน เหลือ 5 วัน ก็ลดขั้นตอนลงมา ลดเวลา แต่ไม่ลดความสำคัญของคน
• ผมเรียนทางสถาปัตย์ จบ ม.ศ.3 และขอพ่อ ... ถ้าผมอยู่เมืองไทยนี่ คงไม่จบแน่ คงไม่ได้เรียนมหาวิทยาลัยแน่นอน พ่อก็ให้ไป ไปอเมริกา แล้วก็กลับมา
• พ่อเปิดศูนย์การค้า เจริญศรีพลาซ่า เจริญศรีคอมเพล็กซ์ ... กลับมาก็ไปทำงานที่ศูนย์การค้า
• มาทำก็ลงไปที่คลังสินค้าโน่น ให้ผมอยู่แผนกละ 2 เดือน 3 เดือน อยู่คลังสินค้า ก็อยู่จัดซื้อ อยู่ฝ่ายขาย อยู่หมด ไปนั่งรถแผงโฆษณากับเขาก็ไป 2 ปี กว่าจะไต่เต้าเป็นผู้จัดการ
• เราก็ไปเรียนรู้ว่า
• ... คนงานในคลังสินค้า เขาจะเรียงกล่องผงซักฟอกอย่างไรไม่ให้ล้ม สูง 10 ชั้น 15 ชั้น จำนวน 2-3,000 หีบ อันนั้นเขาคือผู้เชี่ยวชาญ
• ... กรรมกรที่แบกของลงจากรถ 10 ล้อ เขาจะวางของอย่างไร ของจึงจะไม่หัก ไม่ล้ม กระดาษรับได้น้ำหนักเป็นตันๆ อันนั้นเราก็ต้องไปเรียนรู้กับเขา
• เราก็จะได้ไปใช้ความรู้นั้น ในอนาคตต่อไป ก็ใช้ช่วงเวลาตรงนั้น 2-3 ปี
• ระหว่างที่เรียนที่อเมริกา ก็ได้ความประทับใจ มีแฟนฝรั่ง ก็ไปนัดทานข้าวกับคุณพ่อของแฟนฝรั่ง เขาเป็นผู้จัดการฝ่ายบุคคลของ General Motor อยู่ที่ดีทรอยซ์ ดูแลคนงาน 2,000-3,000 คน
• ผมก็ถามเขาว่า ทำไมไม่ซื้อนาฬิกาโรเล็กซ์ใส่ เขาก็ถามว่า โรเล็กซ์ ราคาเท่าไร ผมก็บอกว่า น่าจะประมาณ 70,000-80,000 บาทมั๊ง ณ เวลาตอนนั้น
• เขาก็ถามผมอีกว่า นาฬิกาโรเล็กซ์มันบอกอะไรได้บ้าง
• ผมก็บอกว่า มันก็บอกวันที่ วินาที ชั่วโมง นาที
• เขาก็บอกว่า เออ ถ้ามันบอกได้แค่ตรงนั้น ก็สู้ Casio ที่เขาใส่ไม่ได้ เป็น remote TV ได้ด้วย
• เออ ... ขึ้นอยู่กับคนที่ดูแล และใช้เวลาเท่านั้นเอง ว่าจะใช้เวลานั้นให้คุ้มค่าได้อย่างไร ไม่ใช่ขึ้นอยู่กับนาฬิกาแพงๆ ก็เป็นข้อคิดที่ตอนอายุ 18-19 ที่ได้ยิน
• ผมกลับมาเมืองไทย ก็ได้มาเรียนรู้เรื่องอะไรเพิ่มเติม ก็ได้มาเรียนรู้เรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ... การใช้ชีวิต ก็เป็นอะไรที่เป็นอมตะ
• ก็เป็นจังหวะใดก็ตาม ก็เล่าเรื่องนาฬิกานี้ให้ฟัง ไม่ใช่ความคิดของฝรั่งเขาดีกว่าคนไทย ไม่ใช่
• และถ้ามีโอกาสไปเล่าเรื่องกับเยาวชนก็จะพูดว่า วัยรุ่นของเราชอบดูหนังฝรั่ง หนังเกาหลี และเราก็ไปเลียนแบบในหนัง เราไปดูหนังใช้เวลา 2 ชม. แล้วออกมาแล้วเราก็ใฝ่ฝันอยากจะเป็นเหมือนเขา โดยเฉพาะเด็กเยาวชน
• แต่หนังเรื่องหนึ่งเขาใช้เวลาเป็นปี เพราะฉะนั้นทุกอย่าง ทุกฉากจะถูกปรุงแต่งมาทั้งนั้น และเราจะไปเลียนแบบเขาก็คงเป็นไปไม่ได้
• และ 3 ปีที่แล้ว ผมได้มีโอกาสไปดูงานที่นิวซีแลนด์ ไปดูโรงเรียนซึ่งลูกชายเรียนอยู่ที่นั่น ในอุดรฯ ผมเป็นกรรมการตรวจสอบระเบียบหอพัก ก็ไปดูวัยรุ่นของเราเขาอยู่หอเป็นอย่างไร
• ไปเห็นที่นิวซีแลนด์ เด็กที่นั่นเรียนถึง ม.7 ... 13 ปี เทียบกับเมืองไทย ก็ ม.5 ม.6  ในหอพักเขาก็ติดรูปเหมือนกัน แต่ว่าติดรูปบิล คลินตัน มาร์กาเร็ต แธชเชอร์ ติดรูปผู้นำของประเทศต่าง และบางห้องก็ติดรูปนักกีฬา
• ... แต่พอมาเห็นวัยรุ่นเรา ติดรูปดารา ติดรูปโป๊บ้าง มันก็ส่อว่า ในสังคมเรากำลังเกิดอะไรขึ้น เราน่าจะรณรงค์อะไรบ้าง
• โชคดีที่กรมอนามัยให้เสื้อตัวนี้ ... Toilet ambassador ที่เทศบาลนครอุดรธานี จะมี เทศบาลปกครองส่วนท้องถิ่นไปเยี่ยมเราทุกอาทิตย์ อาทิตย์ละ 4-5 คณะ คณะหนึ่ง 100-200 คน 4-500 คน เราก็รับแขกอยู่ทุกวัน ก็จะพูดเรื่องนี้ ว่า ทางกรมอนามัยให้เสื้อผมมาตัวหนึ่ง มาใส่เป็น Toilet ambassador ... ด้วยความยินดีที่ได้รับตำแหน่งนี้ พอพูดภาษาอังกฤษไป คนก็งง ว่าพูดถึงเรื่องอะไร “ฑูตส้วมไงครับ”
• ... ที่คนไทยไม่ยอมพูด มีอยู่ 2 เรื่องที่คนไทยไม่ค่อยกล้าพูดบนโต๊ะอาหาร เรื่องส้วม กับเรื่อง sex เรื่องส้วมเป็นสิ่งสกปรก จะทานข้าวไม่ได้ .... เรื่อง sex ถ้าเราไม่พูดกับลูกหลานเรา กับเยาวชนให้ถูกวิธี ไม่พูดอย่างเปิดเผย เด็กก็จะไปเรียนรู้กันเอง
• เมื่อวานตอนเช้าผมเข้าไปพบผู้ใหญ่ที่กรุงเทพฯ และกลับมาที่โคราช มีโอกาสไปแวะที่ห้างสรรพสินค้าแห่งหนึ่ง ที่ทางออกกรุงเทพฯ ไปซื้อหนังสือ เด็กใส่ชุดนักศึกษา ก็เดินกอดกัน จูบกันอยู่ตรงบันไดเลื่อน ผมถามตัวเองว่า ผมอยู่อเมริกา หรือเมืองไทย บรรยากาศเหมือนเมื่อ 20 ปีที่แล้วที่อเมริกา เป็นเรื่องปกติ แต่เมืองไทยถึงขั้นนั้นแล้วหรือยัง
• เราต้องทำอะไรบ้าง เราต้องรณรงค์หรือไม่ กัลยาณมิตรหลายๆ ฝ่าย พวกกลับมาช่วยกันในบรรยากาศอย่างนี้ 
• อ.หมอสมศักดิ์ ได้ถามถึงเบื้องลึกเบื้องหลังของความคิดของท่านนายกฯ ค่ะ ... พอได้รับตำแหน่งมา สิ่งแรกที่ผมทำก็คือ ความสวยงามของเมือง 1) สถาปนิก ก็เรื่องความสวยงามอยู่แล้ว 2) เราก็จับจุดว่า มีใครบ้าง ที่ไม่ชอบของสวยของงาม ไม่มีหรอก มีใครบ้างที่ไม่ชอบความสะอาด ก็ไมมี ทุกคนชอบความสะอาด ทุกคนชอบความสวยงามหมด ก็ทำเทคนิคที่เขาชอบกัน ทำให้เขาเห็นกัน
• วงเวียนของเรามีดอกไม้เปลี่ยนทุกเดือน เรามีล้างถนน เรามีทีมงานออกเดินกวาดถนน เราก็จัดตรงนี้
• ... วันนี้มีดอกไม้เปลี่ยน ก็เกิดความเปลี่ยนแปลงให้เขาเห็น เขาก็สบายใจ
• พอเลือกทีมเข้ามาทำงาน และพอได้ใจปั๊บ ... เราก็เข้าไปพูดเรื่องอื่นๆ เรื่องที่อยู่อาศัย ลำห้วยที่อยู่กลางเมือง ห้วยหมากแข้ง มันเป็นน้ำเน่าตลอด ยิ่งกว่าละครโทรทัศน์ 14 กม. ความยาว เราก็ไป clear คนที่บุกรุก 500-600 กว่าหลังคาเรือน ให้ออก เว้นบางคนที่สร้างถาวรก็ต้องมีฟ้องร้องกันบ้าง เราก็ทำโชว์รูมให้เขาเห็นว่า ถ้าเราทำตรงนี้ เขาก็จะเห็นแบบนี้ แบบนี้นะ ก็ลงทุนทำ และทำเสร็จก็ได้รับความร่วมมือ ก็ให้เขาเห็นว่าเราทำจริง และเขาจะได้อะไร
• ผมเคยเสนอผู้ใหญ่ระดับประเทศว่า ตอนช่วงน้ำมันแพง ผมบอกว่า ประเทศไทยสามารถทำเลนจักรยานได้ทันที บอกวันนี้ พรุ่งนี้ทำได้เลย โดยไม่เสียตังค์สักสลึงเดียว
• ท่านรัฐมนตรีก็งง ทำได้ยังไง ผมบอกว่า ถ้าท่านกล้าประกาศ ทำได้เลย
• ก็คือขอว่า ถนนฝั่งใดฝั่งหนึ่งของทุกถนน ห้ามจอดรถ ก็จะเกิด Bicycle lane ขึ้นทันที ... ทำไมเราไม่สอนให้คนทำล่ะ ไปชื่นชมแต่ต่างประเทษ แล้วทำไม่เราไม่ทำ
• อยากให้ลูกเราถีบจักรยานไปโรงเรียน อยาก แต่เรากล้าไหม ไม่กล้า ใช่ไหมครับ เพราะไม่รู้จะไปถึงโรงเรียนหรือเปล่า และก็ไม่รู้จะกลับถึงบ้านหรือเปล่า มันเป็น ไก่กับไข่ อันไหนจะเกิดก่อนกัน ... ผมมีโอกาสก็อยากจะทำ
• ที่อุดรเราทำ ที่ศูนย์ราชการใกล้ๆ กัน เวลาเราส่งเอกสาร ไกลเกินสำหรับเดิน แต่ใกล้เกินไปสำหรับขับรถ ... แต่ก่อนขับรถไปส่ง ตอนนี้ขี่จักรยานไปส่ง เราก็ตีเส้นให้ Bicycle lane … กับทีมงาน ผมก็ถามว่า น้ำมันแพง เราจะทำกันยังไง

ตอนแรกค่ะ ที่ท่านนายกฯ หาญชัยเล่าให้ฟัง ยังมีตอนต่อไปอีกค่ะ 

รวมเรื่อง ตลาดนัดความรู้กรมอนามัย 2550 

 

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

สวัสดีค่ะคุณหมอนนท์คนขยันของครูอ้อย...เพื่อนร่วมทาง

• ขยันเขียนเล่าเรื่องดีๆให้อ่านนะคะ 
• พรุ่งนี้  ครูอ้อยจะไปกราบคุณแม่ค่ะ
• ปีนี้  ครูอ้อยจะได้ดูรูปภาพที่บ้านคุณหมอนนท์  กราบคุณยายหรือเปล่าคะ
• ยังจำภาพปีที่แล้วได้เลยค่ะ
• เร็วนะคะ  ปีหนึ่งผ่านไปแล้ว  แต่ครูอ้อยก็ยังรักและคิดถึงคุณหมอเหมือนเดิมค่ะ

[เพื่อนร่วมทาง]

• อยู่แล้วค่ะครูอ้อย
• วันแม่ต้องไปกราบคุณแม่แน่นอน
• คุณแม่สามีก็อยู่ กทม. พอดีค่ะ นัดกันจะไปรับประทานอาหารนอกบ้านกัน
• และ ก็เตรียมตัวรับจากลูกๆ เหมือนกันค่ะ ... เพราะแต่ละคนโตหมดแล้ว (อี๋ย์ ถ้าเขาลืมแล้วจะว่ายังไงนี่ แต่ ... คงไม่หรอกค่ะ อิ อิ)
• ขอบคุณครูอ้อยค่ะ