ขอคิดดังๆ เรื่องการสร้างวัฒนธรรมองค์กร

 คำถามที่ว่า "วัฒนธรรมองค์กร หรือ Corporate Culture เป็นสิ่งที่เราสร้างได้หรือไม่ ?" นั้น   .....ผมคิดว่าน่าจะสร้างได้นะครับ  เพราะเห็นได้จากกรณีตัวอย่างจริงในหลายองค์กร ยิ่งเมื่อได้ศึกษาดูก็พบว่า องค์ประกอบหลักๆ ที่มีผลต่อการสร้างวัฒนธรรมองค์กรนั้น น่าจะมาจาก "5 S" ดังต่อไปนี้

 S แรก คือ "Structure" ....หมายถึงว่าถ้าเราอยากได้วัฒนธรรมการทำงานที่เป็นแบบราชการ ที่เน้น การควบคุมสั่งการ (Command & Control) เราก็ต้องจัดโครงสร้างให้เป็นลำดับชั้น (Vertical Structure)  แต่ถ้าเราอยากได้วัฒนธรรมการทำงานแบบเป็นทีม  ทำงานแบบเครือข่าย (Network) เราก็ต้องใช้โครงสร้างในรูปแบบที่แบนราบ (Horizontal Structure) จะได้เอื้ออำนวยให้เกิดการทำงานที่ผสานกันได้โดยไม่ติด "กำแพง" ของฝ่ายหรือหน่วยงานที่เราสร้างขึ้นมา

 S ที่สอง คือ "System" ....ทุกคนคงเห็นด้วยว่าระบบนั้นมีผลโดยตรงต่อกระบวนการและวิธีการทำงานของคนในองค์กร  ระบบที่ว่านี้ยังกินความรวมไปถึงการใช้เทคโนโลยีอีกด้วย นอกจากระบบจะช่วยชี้นำการดำเนินงานแล้ว ระบบที่ดียังสามารถประมวลผลการดำเนินงานได้อย่างทันท่วงที  สามารถพิจารณาผลตอบแทนที่สอดคล้องกับผลงานที่ได้ สร้างขวัญและกำลังใจให้กับผู้ที่ตั้งใจทำงานอีกด้วย

 S ที่สาม คือ "Shared Values"  ....ค่านิยม หรือระบบคุณค่านี้คือเรื่องที่คนในองค์กรเห็นพ้องต้องกันว่าเป็นสิ่งที่สำคัญ เป็นหลักการหรือแนวทางที่คนทั้งหลายพร้อมใจกันปฏิบัติและยึดถือ สิ่งนี้ก็คือ  กลายเป็น ธรรมเนียมปฏิบัติ ที่เด่นชัดในองค์กร แม้ว่าจะไม่ได้เขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษรก็ตาม

 S ที่สี่ คือ "Style of  Leadership"   ....รูปแบบภาวะผู้นำที่พูดถึงนี้  หลายคนอาจเข้าใจผิด คิดว่ากำลังพูดถึงผู้บริหารระดับสูงขององค์กร  Leadership ที่กล่าวถึงนี้เป็นคุณสมบัติที่คนทุกคนพึงจะต้องมี  เพราะเป็นสิ่งที่ทำให้เรา "ได้ใจ" คนทำงาน  ผมมักจะตีความไปในมิติทางจิตวิญญาณ ที่ทำให้คนทำงานอย่างทุ่มเท เต็มใจ มีความสุขกับงานที่ทำ มองงานในลักษณะที่ไม่แยกออกจากชีวิต

 S ที่ห้า  คือ "Self Actualization"  การที่จะทำให้คนในองค์กรแต่ละคนได้ใช้ศักยภาพของตนอย่างเต็มที่นั้น ผมถือว่าเป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด เรามักได้ยินกันทั่วไปว่าคนส่วนใหญ่นั้นใช้ศักยภาพเพียงแค่ไม่ถึง 10%  ของศักยภาพที่ทุกคนมีอยู่ การดึงพลังของคนแต่ละคนให้ออกมามากที่สุด แล้วสามารถผสานพลัง (Synergy) เหล่านั้นได้ ถือว่าเป็นเรื่องที่ท้าทายอย่างยิ่ง

 หากองค์กรใดให้ความสำคัญกับองค์ประกอบทั้ง "5 S" ดังที่ได้กล่าวมานี้ ผมว่าท่านกำลังเข้าสู่กระบวนการสร้างวัฒนธรรมองค์กรไปโดยปริยาย ....แน่นอนครับ  สิ่งที่พูดมานี้ ....ไม่ใช่เรื่องที่ง่าย แต่ถ้าเราอยากได้วัฒนธรรมตามที่เราต้องการ ...ก็คงต้องทำอะไรบางอย่าง แทนที่จะปล่อยให้เป็นไปตามยถากรรม แล้วได้วัฒนธรรมที่ไม่พึงประสงค์มา...