อันที่จริงก็รับปาก “คุณบอน” ไว้นานแล้วว่าจะเขียนบันทึกถึงเรื่องหนังสือ “ทำมือ” (มือทำ) ที่ก่อเกิดและดำเนินไปในวิถีรั้วมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ทั้งในฐานะที่เคยคลุกคลีอยู่กับกลุ่มแรกเริ่มและในฐานะที่ร่วมวงไพบูลย์เป็นกลุ่มวรรณกรรมผลิตหนังสือทำมือมาแล้วในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
อันที่จริงในระยะแรก ๆ ในกลุ่มพวกผมเรียกหนังสือที่ขีด ๆ เขียน ๆ แล้วทำเป็นต้นฉบับ เสร็จแล้วก็นำไปถ่ายสำเนาเย็บเล่มด้วยมือโดยไม่ผ่านกระบวนการสำนักพิมพ์นี้ว่า “หนังสือทำมือ” แต่เมื่อครั้งที่ได้พูดคุยกับอาจารย์สุชาติ สวัสดิ์ศรี ปูชนียบุคคลที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นเสมือน “ตู้วรรณกรรมเคลื่อนที่” จึงได้รู้ว่าถ้าจะให้ถูกควรต้องเรียกว่า “หนังสือมือทำ” !
กระนั้นผมก็ขออนุญาตใช้คำว่า “หนังสือทำมือ” ก็แล้วกัน เพราะฟัง ๆ อ่าน ๆ แล้วรู้สึกคล่องหูคล่องตากว่าเป็นไหน ๆ
ในส่วนที่เป็นต้นตำนานการเกิดหนังสือทำมือนั้นผมไม่ทราบแน่ชัด และอาจารย์สุชาติ สวัสดิ์ศรีเองก็ไม่ได้ฟันธงชัดเจนนัก ผมรู้แต่เพียงคร่าว ๆ ว่าในอดีตคนหนุ่มสาวในมหาวิทยาลัยเป็นผู้ขับเคลื่อนและสร้างสรรค์ขึ้น โดยปัจจุบันเป็นที่รู้กันว่าจังหวัดเชียงใหม่ คือ อีกหัวเมืองหนึ่งที่หนังสือทำมือยังคงโลดแล่นอย่างมีชีวิตชีวาสืบมาจนถึงบัดนี้
แต่ที่มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ก็ถือได้ว่าเป็นสถาบันอุดมศึกษาแห่งหนึ่งที่คึกคักด้วยบรรยากาศของหนังสือทำมือและมีกลุ่มวรรณกรรมผลิบานขึ้นมาอย่างไม่รู้จบ แต่มีเพียงไม่กี่คนเท่านั้นที่จะรู้ว่ากลุ่มวรรณกรรมใดที่เป็นกลุ่มแรกในการลุกขึ้นมาเขียนบทกวี เรื่องสั้น ฯลฯ และรวบรวมเป็นหนังสือเล่มเล็ก ๆ ง่าย ๆ จำหน่ายจ่ายแจกแก่บรรดาคอวรรณกรรมในรั้วมหาวิทยาลัย
ล่าสุดในการเปิดตัวนิตยสาร 3 ฉบับของนิสิต มมส, ผมก็ได้เรียนข้อมูลนี้แก่นักเขียนซีไรต์ (ไพฑูรย์ ธัญญา) หรือ ผศ.ธัญญา สังขพันธานนท์ ว่าหากไม่นับชมรมวรรณศิลป์แล้วต้องถือว่า “กลุ่มวรรณกรรมป่งใบ” คือ กลุ่มวรรณกรรมกลุ่มแรกที่เป็นต้นกำเนิดหนังสือทำมือใน มมส (ยุคนั้น คือ มศว มหาสารคาม) โดยหนังสือทำมือฉบับแรกเผยโฉมออกสู่ชาวมมส เมื่อปี 2536
แต่ก่อนท่านทั้งหลายจะรู้จักกับกลุ่มวรรณกรรมป่งใบนั้น, ผมมีหนังสือทำมือ 2 เล่มของชมรมวรรณศิลป์ที่น่าสนใจมาบอกกล่าว, เป็นหนังสือทำมือที่ทำขึ้นเพื่อประกอบการจัดโครงการ “วรรณกรรมสัญจร” ซึ่งจัดขึ้นต่อเนื่องมายาวนานถึง 15 ปี
เล่มแรกเป็นหนังสือทำมือที่ระลึกในวรรณกรรมสัญจร ครั้งที่ 7 ตอน “เพลงภูพาน” เหตุที่เรียกเช่นนั้นก็เพราะว่าวรรณกรรมสัญจรครั้งที่ 7 จัดขึ้น ณ อุทยานแห่งชาติภูพาน จ.สกลนคร ผืนแผ่นดินที่จิตร ภูมิศักดิ์ (นักรบประชาชน) ได้จบชีวิตลงที่นั่น
การไปจัดกิจกรรมที่นั่นจึงย่อมหลีกไม่พ้นต่อการไปย้อนรำลึกตำนานการต่อสู้ของนักรบประชาชนท่านนี้ โดยที่ภายในเล่มหนังสือนั้นมีการบันทึกประวัติศาสตร์ความเป็นมาของ “วรรณกรรมสัญจร” จากครั้งแรกมาถึงปัจจุบัน รวมถึงการรวบรวมผลงานของนิสิตที่คัดสรรมาจากเวทีวรรณกรรมสัญจรเมื่อครั้งที่ผ่านมา ตลอดจนการนำเสนอประวัติของนักเขียนที่เป็นวิทยากรในครั้งนั้นด้วยเช่นกัน
หนังสือทำมือเล่มที่ 2 ที่ผมนำมาแสดงนั้นเป็นวรรณกรรมสัญจร ครั้งที่ 11 ตอน “ไปเขาใหญ่” (อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่) เล่มนี้ใหญ่หนาผิดกับเล่มก่อนมาก เทคนิคและสีสันก็ดูเจิดจ้ามากกว่ากันอย่างเห็นได้ชัด เนื้อหาภายในก็หลายหลายขึ้น และโดยเฉพาะทักษะทางวรรณกรรมของนิสิตก็ดูจะจัดจ้านกว่าครั้งก่อน ๆ
นี่เป็นเพียงตัวอย่างหนังสือทำมือของชมรมวรรณศิลป์ที่ถือได้ว่าเป็นองค์กรนิสิตที่บุกเบิกเส้นทางหนังสือทำมือไว้ใน มมส อย่างไม่รู้เนื้อรู้ตัว ซึ่งต่อมาไม่นานก็เกิดการรวมตัวเป็นกลุ่มวรรณกรรมอย่างเป็นรูปธรรมและผลิตหนังสือทำมือออกมาอย่างเป็นทางการให้ได้เสพวรรณกรรมกันอย่างต่อเนื่องและข้นเข้ม !
นี่คือ..บางเรื่องเล่าที่บันทึกเบิกร่องก่อนไปสู่กลุ่มวรรณกรรมต่าง ๆ ใน มมส ที่สร้างปรากฏการณ์หนังสือทำมือได้อย่างน่าอัศจรรย์ ! จนผมอดไม่ได้ที่จะยกย่องว่าหนังสือทำมือ คือ พลังทางปัญญาของหนุ่มสาวชาวมหาวิทยาลัย
สวัสดีค่ะ ^___^
คุณออต
|
สวัสดีค่ะ ดิฉันเป็นศิษย์เก่า เอกไทยมมส.รหัส 46 กำลังมีโครงการที่จะปั้นนำเป็นตัวอยู่ค่ะ คือดิฉันเป็นอาจารย์ที่อยากจะพาลูกศิษย์ทำหนังสือทำมือ หากต้องการติดต่อวิทยากรสักคนมาให้ความรู้ ไม่ทราบว่ามีคนจะแนะนำได้ไหมคะ
สวัสดีครับ เหมยอิง
ขออนุญาตลัดคิวสนทนากรณีเร่งด่วน
ตอนนี้ มมส มีกลุ่มหนังสือทำมือที่มีษักยภาพ กวาดรางวัลมาก็เยอะ ...
บางคนโตไปเป็นนักเขียนแล้วก็มี
ขณะที่สายอุบลก็มีกลุ่มวรรณกรรมที่น่าสนใจ เหมือนกัน
ผมแนะนำก่อนแล้วกัน คือ คุณสัญญา พานิชเวช ..ตอนนี้เป็นเลขาธิการสโมสรนักเขียนอีสาน... ทีมงานก็มีเยอะที่จะไปช่วย ดีไม่ดีผมอาจพานิสิตไปร่วมแจมด้วย
หรือโทรไปหาเจ้าตัวที่นี่ก็ได้ครับ ...081 0606880
หรือจะให้ผมคุยให้ก่อนก็ได้ เผื่อบางทีเจอเบอร์แปลก ๆ แล้วไม่รับสาย ..
สวัสดีอีกครั้งค่ะ คุณแผ่นดิน
ไม่น่าเชื่อเลยนะคะว่าจะผ่านมาหนึ่งปีเต็มๆ แล้ว ข้อความล่าสุดในกระทู้กลับยังสิ้นสุดอยู่ที่คำแนะนำที่คุณ
ได้ให้ไว้กับดิฉัน ต้องขอบคุณมากๆ ค่ะ
และกิจกรรมหนังสือทำมือครั้งนั้นก็จัดขึ้นและสำเร็จไปด้วยดี มากกว่าที่คิดอีกนะคะ
เพราะผลงานที่เด็กทำ ได้รับรางวัลจากห้องสมุดประชาชนของทางจังหวัดด้วยค่ะ
ตอนที่จัดครั้งนั้นได้เชิญนักเขียนมาหลายท่านเลยค่ะ..หนึ่งในนั้นก็มีคุณสัญญา คุณไพวรินทร์ ขาวงาม
คุณโกสินทร์ ขาวงาม คุณไพฑูรณ์ ธัญญา และกลุ่มคนทำหนังสือร้อบแสงจันทร์ของมมส. ด้วยค่ะ
เพราะพอคุ้นหน้าคุ้นตาอยู่บ้าง
ถ้ามีโอกาสก็จะจัดงานแบบนี้ขึ้นมาอีกนะคะ
ไม่รู้ว่าผ่านไปหนึ่งปีแล้ว หนนังสือทำมือที่มมส. เป็นยังแล้วบ้าง อาจจะคึกคักกว่าเดิมก็ได้นะคะ
เพราะเดี๋ยวนี้เด็กรุ่นใหม่หัวครีเอทเยอะ หนังสือทำมือก็เป็นทางหนึ่งที่จะได้เผยแพร่ความคิดให้แสดงความคิดเห็นได้อย่างอิสระ ..
ใครแต่งหนังสือเรื่องไปเขาใหญ่ค่ะแล้วพิมที่สำนักอะไรค่าช่วยบอกทีค่ะ
ขอบคุณค่ะ