หลายๆ คนคงเคยได้ดูโฆษณาสบู่ที่มีส่วนผสมของพรอพอลิสอยู่  และคุณรู้รึเปล่าว่าพรอพอลิสคืออะไร  และมีหน้าตาเป็นอย่างไร  เมื่อวันงานสัปดาห์วิทยาศาสตร์ที่ผ่านมาได้มีเพื่อนๆ กลุ่มหนึ่งได้จัดทำนิทรรศการเรื่องผลิตภัณฑ์ของผึ้ง  และฉันเองก็ลองเข้าไปดูว่าตกลงแล้วพรอพอลิสมันคืออะไรกันแน่  และฉันก็เพิ่งได้รู้เองว่าไอ้ก้อนดำๆ แข็งๆ นี่หรอคือพลอพอลิส  ซึ่งมันก็คือยางไม้นั่นเอง  แล้วคุณล่ะค่ะคิดว่าพลอพอลิสคืออะไร  มีประโยชน์อย่างไรบ้าง  ที่นี้เรามาทำความเข้าใจกันดีกว่านะคะว่าพลอพอลิสมันคืออะไรกันแน่      

พรอพอลิสคือ  สารเหนียวหรือยางเหนียวๆ ที่ผึ้งงานเก็บมาจากตาหรือเปลือกของต้นไม้เพื่อใช้ปิดรอยโหว่ของรังและห่อหุ้มศัตรูที่ถูกผึ้งฆ่าตายในรัง  แต่ไม่สามารถนำออกไปทิ้งนอกรังได้เพื่อไม่ให้เกิดความเน่าเหม็นในรังผึ้ง  ชาวกรีกตั้งชื่อสารนี้ว่า “PROPOLIS”  ซึ่งมาจากคำว่า “PRO”  หมายถึงก่อน  และ “POLIS”  หมายถึงเมือง  ซึ่งในสมัยก่อนั้นกรีกเองก็สันนิษฐานว่าผึ้งคงจะใช้พรอพอลิสสสำหรับป้องกันเมือง หรือรังของตนเองให้พ้นจากเชื้อโรคและศัตรูต่างๆ ไม่ให้บุกรุกเข้ามา       พรอพอลิสประกอบด้วยสารเคมีดังนี้คือ  ยางไม้ (resin  and  balsam) 55%  ไขผึ้ง (wax) 30%  น้ำมัน (ethereal oil) 10%  และเกสรดอกไม้ 5%  นอกจากนี้ยังประกอบด้วยวิตามินบี  โดยเฉพาะอย่างยิ่งฟลาโวนอยด์ (flavonoid)  ซึ่งผึ้งได้มาจากพืชและมีคุณสมบัติต่อต้านแบคทีเรีย       

ผึ้งใช้พรอพอลิสเพื่อสุขอนามัยภายในรังของตนเอง  ในรังผึ้งรังหนึ่งประกอบด้วยผึ้งเป็นจำนวนถึงหมื่นๆ ตัวและอยู่กันอย่างแออัด  ผึ้งได้ใช้พรอพอลิสเป็นสารป้องกันเชื้อโรค  นักวิทยาศาสตร์หลายคนเชื่อว่าภายในรังผึ้งนั้นสะอาด  ปราศจากเชื้อโรคยิ่งกว่าภายในโรงพยาบาลสมัยใหม่เสียอีก  ความสามารถของผึ้งในการใช้พรอพอลิสต่อต้านเชื้อโรคนั้นนับว่าน่าสนใจยิ่ง  ถ้ามีสิ่งแปลกปลอมเข้ามาในรังก็จะถูกผึ้งต่อมถึงตาย  สิ่งแปลลกปลอมนั้นก็ย่อมจะเน่าเปื่อยและก่อให้เกิดเชื้อโรคต่อไป  แต่ผึ้งก็ได้ใช้พรอพอลิสห่อหุ้มสารแปลกปลอมนั้นคล้ายกับ “มัมมี”      

หน่วยวิจัยชีววิทยาของผึ้ง  พบว่าผึ้งโพรงไม่เก็บยางไม้มาทำพรอพอลิสเหมือนผึ้งพันธุ์  ตามรอบแยกภายในรังและช่องว่างระหว่างคอนผึ้งโพรงใช้ไขผึ้ง (wax)  ปิดรอบต่างๆ แทนพรอพอลิส    จึงกล่าวได้ว่าผึ้งพันธุ์เท่านั้นที่ผลิตพรอพอลิส      

คุณสมบัติของพรอพอลิสอาจแตกต่างกันขึ้นกับชนิดของยางไม้และพืชอาหารที่ผึ้งไปเก็บ  พรอพอลิสมีประโยชน์ในการรักษาฝีและบาดแผลต่างๆ  สามารถกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันเชื้อโรคในร่างกายมีคุณสมบัติต่อต้านแบคทีเรียและไวรัส  และเนื่องจากคุณสมบัติของพรอพอลิสที่เป็นสารฆ่าเชื้อโรคนี้เอง  จึงได้มีการนำพรอพอลิสมาเป็นส่วนผสมในการผลิตยาป้วนปาก  สีฟัน  และหมากฝรั่ง  เป็นต้น        

ทีนี้เราคงจะทราบกันแล้วนะคะว่าพรอพอลิสคืออะไร  และมีประโยชน์อย่างไรบ้าง  ว่าแต่เราจะลองซื้อสบู่มาใช้กันรึเปล่าค่ะ