จากการที่ได้ Work shop ประเด็น “งานวิจัยเพื่อท้องถิ่น: การท่องเที่ยวโดยชุมชน” ที่จัดขึ้นร่วมกันระหว่าง สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) และองค์การบริหารส่วนตำบลตับเต่า อุทยานห่างชาติภูชี้ฟ้าจังหวัดเชียงราย
ได้พูดคุยกับ นายก อบต. นายบันเทิง เครือวงศ์ ได้เห็นความตั้งใจและมุ่งมั่นในการพัฒนาชุมชน ตั้งใจจะบริหารจัดการการท่องเที่ยว “ภูชี้ฟ้า” ให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชนอย่างสูงสุด แนวโน้มการพัฒนา “อปท” เน้นปัญหาท่องถิ่นเป็นสำคัญ ส่วนใหญ่ก็เป็นเรื่องปากท้อง เศรษฐกิจ อันมีพื้นฐานมาจากทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาที่มีอยู่ในท้องถิ่น ซึ่งก็หลากหลายตามบริบทของพื้นที่ ด้วยความคิดที่เชื่อว่า ทุกสิ่งมีความเชื่อมโยงกันอยู่ การทำสิ่งหนึ่งย่อมกระทบสิ่งหนึ่งอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ อปท. จำนวนไม่น้อยที่มีงบประมาณไม่มาก บุคลากรไม่เต็มกรอบแต่แบกรับความคาดหวังจากองค์กรต่างๆที่ฝากความคาดหวังไว้และพร้อมที่จะผลักภาระงานให้ อปท.อยู่ตลอดเวลา ไหนจะตอบสนองนโยบายของรัฐด้วยผ่านวิธีการสั่งการให้สนับสนุนงบประมาณ ทางออกของการแก้ไขปัญหาของท้องถิ่น อปท. คงต้องคิดยุทธศาสตร์ ในการแก้ไขปัญหาที่มีงบประมาณอันจำกัด ให้ความสำคัญต่อกระบวนการพัฒนาท้องถิ่นว่าน่าจะทำอย่างไร? เมื่อมีการกำจัดในเรื่อง “ทุน” ที่เป็นตัวเงิน “งานวิจัยเพื่อท้องถิ่น” น่าจะเป็นตัวเลือกของการพัฒนาของท้องถิ่น อปท.เองก็ต้องมีการพัฒนาศักยภาพตนเองเพื่อก้าวไปสู่การเป็นที่ปรึกษาและคอยกระตุ้น (consultant and facilitator) ให้กับชุมชน เรื่องดังกล่าว เป็นเรื่องใหม่แต่ผมคิดว่า เป็นเรื่องที่ท้าทาย เป็นการพลิกวิธีคิดการพัฒนาแบบเดิมๆที่มีพัฒนาการมายาวนาน แต่กลับไม่ได้ช่วยแก้ไขปัญหาของชุมชนมากนัก อบต.ตับเต่า อ.เทิง จ.เชียงราย ซึ่งนำโดย นายก อบต.บันเทิง เครือวงศ์ ได้เริ่มกระบวนการโดยมี เครือข่ายการเรียนรู้และประสานงานวิจัยการท่องเที่ยวโดยชุมชน สกว. สำนักงานภาค และเครือข่ายนักวิจัยเพื่อท้องถิ่นประเด็น “การท่องเที่ยวโดยชุมชน” ภาคเหนือ มาร่วมกันพูดคุยและแลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำงานร่วมกัน ซึ่งงานนี้ อบต.ตับเต่า เข้าร่วมเรียนรู้และเป็นเจ้าภาพร่วม บรรยากาศในเวทีเชิงปฏิบัติการในครั้งนี้ จึงเหมือนการเข้ามาเรียนรู้ ของ อปท. กับงานวิชาการที่ใครๆคิดว่าเป็นเรื่องยาก ที่เรียกว่า “งานวิจัย”แต่พียงเริ่มคิดและเรียนรู้ ก็ไม่มีสิ่งไหนที่ยากเกินไปกว่าการ “เปลี่ยนวิธีคิด” ของรากลึกแนวทางพัฒนาแบบเดิม ทางเดินของ อบต.ตับเต่า อุทยานแห่งชาติภูชี้ฟ้า น่าจะอีกยาวไกล จุดหมายที่หวังคงไม่ใช่ปลายทาง ของความสำเร็จ หากแต่เป็นกระบวนการเรียนรู้ระหว่างทาง ตรงนี้น่าจะสำคัญที่สุด
อาจารย์ขจิต
ช่วงนี้ผมชีพจรลงเท้า ไปทั่วไทยเลย ต้นสังกัดจะไล่ออกอยู่แล้ว ก็เรื่องภาระงานที่หลากหลายหละครับผม แต่โอกาสดีที่ได้ความรู้ระหว่างการเดินทาง นำมาแลกเปลี่ยนกัน
คุณ Kawao
ยินดีครับ สำหรับข้อแลกเปลี่ยน "งานวิจัยที่เป็นของชาวบ้านมีเสน่ห์ น่าติดตามและน่าสนใจมากครับ"