วิชาการ
การวิภาคของหัวใจและคลื่นไฟฟ้าหัวใจปกติ
ประจุไฟฟ้าในหัวใจปกติจะเริ่มต้นที่ SA node ซึ่งอยู่ที่เอเตรียมขวา ไฟฟ้าเดินผ่านเอเตรียม (ซึ่งก่อให้เกิด P wave ) ไปยัง AV node ระยะเวลาที่ไฟฟ้าใช้เดินทางจาก AV node ถึง His bundle คือ PR segment ในคลื่นหัวใจนั้นเอง จากนั้นไฟฟ้าจะวิ่งผ่านเวนตริเคิล (Ventricle depolarization ) ซึ่งจะก่อให้เกิด QRS complex แม้ว่าในภาวะปกติไฟฟ้าต้องวิ่งผ่านเอเตรียมก่อน (P wave) แล้วจึงวิ่งผ่านเวนตริเคิลแต่ในความเป็ฯจริงทุกส่วนของหัวใจเป็นตัวก่อกำเนิดการเต้นของหัวใจได้เองได้ทั้งนั้น โดยไม่ต้องรอรับคลื่นไฟฟ้าจากส่วนอื่น
คลื่นไฟฟ้าของหัวใจในภาวะปกติมีอัตราการเต้น 60-100 ครั้ง/นาที มีองค์ประกอบ 4 ส่วน คือ
P wave ซึ่งเกิดจาก atrial depolarization ปกติจะหัวตั้งใน lead 2,3 และ aVF
PR interval ซึ่งเกิดจาก AV node depolarization ปกติกินเวลานาน 0.12-0.21 วินาที
QRS complex ซึ่งเกิดจาก Ventricular depolarization ปกติจะไม่กว้างเกิน 0.12 วินาที
T wave ซึ่งเกิดจาก Ventricular depolarization
Sinus Rhythm
มีลักษณะ คือ
1. ทุก P wave มี QRS complex ตามมา
2. QRS แคบเป็นปกติคือไม่เกิน 0.12 วินาที
3. ระยะระหว่างแต่ละ complexสม่ำเสมอ
4. P wave หัวตั้งใน lead 2,3, aVF
5. อัตราการเต้น 60-100 ครั้ง/นาที
Sinus bradycardia
คือภาวะที่คลื่นหัวใจเหมือน normal sinus แต่มีอัตราการเต้นต่ำกว่า 60 ครั้ง/นาที ถ้าช้ากว่า 40 bpm มักมีอาการความดันต่ำร่วมด้วยหรือมีอาการหน้ามืดได้ ซึ่งถือว่าเป็ฯกรณีเร่งด่วน (unstable) ต้องใช้มตราการเร่งด่วนช่วยเพิ่มอัตาการเต้นของหัวใจ ( ดู procedure 47 ) เช่นฉีด Atropine หรือใช้ isoproterenal หยอดเข้าหลอดเลือดดำในกรณีเร่งด่วนที่รักษาด้วยยาไม่ได้ผลอาจต้องใช้เครื่องมือกระตุ้นหัวใจ (Pace maker ) ซึ่งเป็นกรณีที่เกิดขึ้นไม่บ่อยนัก
สาเหตุที่พบบ่อย เช่น ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นที่ inferior wall ภาวะ sick sinus syndrome ผลจากยา เช่นจากยาในกลุ่ม bata blocker ผลจากความดันในสมองสูง (increased IICP ) หรือเป็นโรคบางชนิดเช่น myxedema
Sinus tachycardia
คือภาวะที่คลื่นหัวใจเหมือน normal sinus แต่มีอัตราการเต้นสูงกว่า 100 ครั้ง/นาที มักพบในการออกกำลังกาย ภาวะวิตกกังวลหรือเครียด ภาวะที่มีการหลั่งสาร catecholamine เพิ่มขึ้น ภาวะโพตัสเซียมต่ำ ภาวะขาดออกซิเจน (hyroxia) หรือร่างกายเป็นกรด(acidosis ) ภาวะที่มีวงจรไฟฟ้าไหลวนกลับในเอเตรียม ( SA node reentry )
Sinus tachycardia มักเป็ฯการสนองตอบทางสรีระของร่างกายตามปกติ ไม่จำเป็ฯต้องรักษาแต่ควรไปแก้สาเหตุที่กระตุ้น หัวใจจึงจะเต้นช้าลงจนเป็ฯปกติเอง เว้นเสียแต่ภาวะ Sinus tachycardia เกิดขึ้นมากเกินไปโดยไม่เหมาะสมแก่สาเหตุ อาจรักษาโดยใช้ยา Beta blocker ได้
Sinus arrhythmia
คือภาวะที่คลื่นหัวใจเหมือน normal sinus
แต่มีอัตราการเต้นไม่สม่ำเสมอ คือเร็วและช้าโดยสัมพันธ์กับการหายใจ แต่เมื่อตรวจดู P wave แล้วจะมีลักษณะเหมือนเดิมตลอด พบได้ในคนปกติที่อายุน้อย ไม่จำเป็ฯต้องให้การรักษา
Ectopic Beats
Ectopic Beats หรือ extrasystole หรือ premature contraction คือ การเต้นก่อนจังหวะปกติ ซึ่งจุดกำเนิดของไฟฟ้าอาจเกิดจากจุดใดๆของหัวใจก็ได้ คือ
ถ้าเกิดจากเอเตรียม เรียกว่า premature atrial contraction (PAC)
ถ้าเกิดจากAV node เรียกว่า premature junctional contraction (PJC)
ถ้าเกิดจากเวนตริเคิล เรียกว่า premature Venticular contraction (PVC)
ความเห็น (7)
sinus คืออะไร
อยากถามว่า คำว่า sinus ที่นำหน้า tachycardia
และ bradycardia หมายถึงอะไรหรอครับ กำลังศึกษาวิธีสังเกตโรคต่าง ๆ จาก ECG น่ะคับช่วยตอบด้วยนะคับ
ขอบคุณล่วงหน้าคับ
นักศึกษาระดับลูกเจี๊ยบ
ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีๆค่า
bradycadia คือ หัวใจเต้นช้าคับ
tachycadia ก็ตรงข้ามกับ bradycadia
sinus tachycardia คือ อัตราการเต้นของหัวใจที่เร็วมากกว่า Normal เกิดจาก Sinus node เหมือนกัน
sinus bradycardia คือ อัตราการเต้นของหัวใจที่ช้ามากกว่า Normal เกิดจาก Sinus node เหมือนกันกับ Normal sinus rhythm
อยากสอบถามว่า sinus rhytm with occasional premature ventricular complexes มันเป็นอย่างไร
ทำไมหนูเหนื่องง่าย หายใจไม่ค่อยออก หายใจไม่ทั่วท้อง ซีด แน่นหน้าอกเลิกน้อย
รบกวนช่วยตอบหนูหน่อย แล้วเค้ารักษากันแบบไหน?????
ขอบคุณคะ สำหรับความรู้ดีๆ