เรือต้นตาล ..แปลกแต่จริงผมไม่เคยเห็นมาก่อน

ที่หมู่บ้านของผม และผมผู้ซึ่งเป็นลูกชาวเขื่อนโดยแท้กลับไม่เคยพานพบเรือต้นตาลเลยแม้แต่ลำเดียว

ผมเริ่มต้นการทำงานสองวันแรกของสัปดาห์ในแบบชนิดไม่มีโอกาสได้นั่งโต๊ะทำงาน แต่กลับต้องตะเวนท่องไปตามชุมชนเพื่อเตรียมความพร้อมเรื่องการลงพื้นที่ค่าย “เรียนรู้คุณธรรม นำชีวิตพอเพียง” ซึ่งต้องนำนิสิตมาใช้ชีวิตแบบฝังตัวร่วมเรียนรู้วัฒนธรรมชุมชนอย่างจริงจังในช่วงต้นเมษาฯ ที่กำลังจะมาถึง

วันจันทร์สัญจรไปพบปะ พูดคุยกับคณะครูและผู้นำชุมชนบ้านเม็กดำ หมู่ที่ 1 ต.เม็กดำ อ.พยัคฆภูมิพิสัย จ.มหาสารคาม และวันอังคาร (วันนี้) ก็ไปเยือนบ้านแกดำ หมู่ 1 เทศบาลตำบลแกดำ อ.แกดำ จ.มหาสารคาม ผมชื่นชอบการเดินทาง เพราะการเดินทางช่วยให้ผมเห็นความแตกต่างของชีวิตจากจุดที่ยืนอยู่ วันนี้, ชาวบ้านได้พาผมและทีมงานไปเยี่ยมชม “หนองแกดำ” แหล่งน้ำขนาดใหญ่ของหมู่บ้านที่เป็นเสมือนสายเลือดแห่งการหล่อเลี้ยงวิถีชีวิตผู้คนของชุมชนมาอย่างยาวนาน แหล่งน้ำแห่งนี้..เป็นที่รู้จักขึ้นชื่อ เพราะเป็นแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์ด้วย “กบ” จำนวนมาก ชาวบ้านมีกฎกติกาการจับกบเป็นห้วงฤดูกาล ซ้ำยังห้ามมิให้ยิงนกเป็ดน้ำ ใครฝ่าฝืนมีบทลงโทษของชุมชน ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นข้อตกลงที่สร้างขึ้นมาเป็นบรรทัดฐาน (social norms) ให้คนในสังคมได้ถือปฏิบัติร่วมกัน ผมประทับใจทัศนียภาพที่เป็นธรรมชาติรอบแหล่งน้ำนี้มาก …สุดลูกตามองเห็นฝูงควายตัวเล็ก ๆ กำลังเดินกินหญ้าอยู่รายรอบแหล่งน้ำ ผักตบชวาลอยเกลื่อนเป็นหย่อม ๆ ท้องน้ำมีคลื่นเป็นระลอก ๆ น้ำใสมองเห็นสาหร่ายและก้อนหินหรือแม้แต่ฝูงปลาตัวเล็ก ๆ ว่ายวนอย่างไม่รู้เหนื่อย เสียงใบไม้ต้องลมดังหวู่หวิวอยู่เป็นระยะ ๆ อากาศที่นี่เย็นสบายเป็นอย่างมาก ต้นไม้ใหญ่ยืนต้นรอบแหล่งน้ำชูใบและกิ่งก้านแผ่เป็นร่มเงาเย้ายวนชวนเชิญให้อยาก “ผูกเปล” นอนพักหลับฝันเป็นไหน ๆ อีกทั้งผมยังประทับใจเป็นที่สุดกับเรือที่ลอยลำอยู่ติดตลิ่งน้ำอย่างนิ่งสงบ … ถึงแม้ผมจะเติบโตมาจากลุ่มน้ำปาวของเมืองน้ำดำ เคยแจวเรือ ล่องเรือและจมเรือมาหลายลำแล้ว แต่เหลือเชื่อนัก ผมกลับไม่เคยเห็นเรือในลักษณะเช่นนี้มาก่อนเลย ชาวบ้านเรียกเรือแจวลำเล็ก ๆ เหล่านี้ว่า “เรือต้นตาล” และให้การยืนยันว่าเป็นเรือที่ชาวบ้านสมัยนิยมใช้กันจำนวนมากและใช้ติดต่อกันมายาวนานจนถึงทุกวันนี้ เรือต้นตาลไม่จำเป็นต้องเลื่อยไม้เป็นชิ้น ๆ มาต่อเป็นลำเรือเหมือนที่พบเห็นอยู่ทั่วไป ซึ่งต้นทุนของการต่อเรือเช่นนั้นย่อมใช้งบประมาณพอสมควรในการจัดซื้อวัสดุที่เป็นไม้ ตะปู ยางสำหรับอุดรูรั่วตามรอยปะของตัวเรือ และอื่น ๆ อีกไม่น้อย (ที่ผมนึกไม่ออก) แต่เรือต้นตาลจะสร้างหรือต่อเรือได้ง่ายกว่า เพียงแค่มีลำต้นของต้นตาลเพียงท่อนเดียวก็สามารถสร้างเป็นเรือได้อย่างไม่ยากเย็น ไม่ต้องเลื่อยแยกชิ้น ไม่ต้องใช้ไม้อื่น ๆ มาประกอบเป็นตัวเรือ ใช้เพียงต้นตาลลำต้นเดียวแล้วแกะหรือสกัดตรงกลางของท่อนไม้ให้เป็นท้องเรือสำหรับเป็นที่นั่งและบรรทุกสิ่งของก็เรียบร้อยแล้ว แถมมีน้ำหนักเบา สะดวกใช้สะดวกเก็บ !ที่หมู่บ้านของผม และผมผู้ซึ่งเป็นลูกชาวเขื่อนโดยแท้กลับไม่เคยพานพบเรือต้นตาลเลยแม้แต่ลำเดียว เห็นก็แต่เรือที่สร้างขึ้นจากไม้เนื้อแข็งหลาย ๆ ชิ้นมาประกอบเข้าเป็นลำเรือและตัวเรือก็มีน้ำหนักที่มากกว่าเรือต้นตาลอยู่มากโข ผมไม่มีเวลาได้เรียนรู้เก็บเกี่ยวข้อมูลเรื่องเรือนี้มากนัก แต่ก็ยอมรับว่าตื่นตาตื่นใจเป็นพิเศษที่ได้เห็นเรือที่ตนเองไม่เคยเห็นมาก่อน และคาดหวังว่าเมื่อนิสิตลงสู่พื้นที่เรียนรู้วิถีชีวิตชุมชนแล้วก็ย่อมได้เรียนรู้เรื่องของเรือต้นตาลนี้ด้วยเช่นกัน สำหรับผมแล้ว การได้เห็นเรือต้นตาลครั้งนี้ถือเป็นกำไรชีวิตโดยตรง เป็นการยืนยันให้รู้ว่าการเดินทางช่วยให้เราได้พบเห็นความแตกต่างของชีวิตจากจุดที่ยืนอยู่…ผมเชื่อเหลือเกินว่า หลายท่านที่เดินทางมายาวนานกว่าผม หรือจัดเจนกับโลกและชีวิตกว่าผมอาจพบเห็นจนคุ้นชินแล้วกับเรื่องเรือต้นตาล ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้นก็โปรดกรุณาแบ่งปันเรื่องราวให้ผมได้เรียนรู้บ้างก็จะดีไม่น้อย อย่างน้อยก็เป็นเสมือนการเตรียมตัวสู่การเรียนรู้จริงร่วมกับชุมชนที่กำลังจะมีขึ้นในอีกไม่กี่วันข้างหน้า และบัดนี้ก็ใกล้เข้ามาแล้วทุกขณะ !….

เขียนใน GotoKnow โดย แผ่นดิน
ใน pandin

คำสำคัญ (Tags): #บ้าน วิถีทุ่ง คนที่รักและความทรงจำไม่รู้จบ

หมายเลขบันทึก: 86894เขียนเมื่อ 27 มีนาคม 2007 19:17 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:54 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (38)

वीर

เขียนเมื่อ 27 มีนาคม 2007 19:35 น. ()

อยากพายเรื่อเล่น :-)

เบิร์ด

เขียนเมื่อ 27 มีนาคม 2007 20:11 น. ()

สวัสดีค่ะคุณแผ่นดิน

แม่เคยเล่าให้ฟังว่าแถบตำบลบางแก้ว จ.นครปฐมก็มีใช้เหมือนกันค่ะเพราะเป็นเรือลำเล็ก กินน้ำตื้น ใช้ขนของในสวนหรือใช้ทั่วไป มีน้ำหนักเบา..เรือต้นตาลเป็นเรือขุด ( ขุดเจาะตรงกลางต้น เหมือนที่คุณแผ่นดินเล่า ) มีอายุการใช้งานนานเพราะเป็นไม้เนื้อแข็ง..แต่เบิร์ดก็ไม่เคยเห็นของจริง เพิ่งมาเห็นนี่แหละค่ะ..

รูปร่างน่ารักดี ^ ^..นั่งพายได้ทั้งสองข้างหรือเปล่าคะหรือว่าต้องนั่งด้านกว้างของลำเรือ..

แผ่นดิน