Tacit Knowledge ของผู้เลี้ยงผึ้ง

    เมื่อวันก่อน (24 พ.ย. 48) ผู้เลี้ยงผึ้งจากชัยนาท (แต่ผึ้งอยู่จังหวัดเลย) ชื่อคุณสันต์ ศรีชมภู ได้มาคุยกับผมหลายเรื่อง แต่เรื่องหนึ่งที่น่าสนใจคือ เขาชอบไปคุยกับมือเลี้ยงผึ้งภาคปฏิบัติคือพวกกะเหรี่ยงที่มารับจ้างเลี้ยงผึ้งให้คนไทย พวกนี้มีความรู้ฝังลึกหลายเรื่อง

    อย่างเรื่องการแยกผึ้งเพื่อจะเหน็บหลอดผึ้งนางพญา สมมุติจะต้องแยก 100 รัง พวกเลี้ยงผึ้งพวกนี้เขาขี้เกียจยกหีบเลี้ยงผึ้ง (ที่มีตัวผึ้ง) ไปตั้ง 100 รัง เขาก็เลยเอาหีบเลี้ยงผึ้งเปล่าแยกไปสถานที่หนึ่ง 100 รัง  แล้วเขาก็เพียงไปยกหีบเลี้ยงผึ้งที่ภายในมีคอนผึ้งที่มีตัวผึ้งพร้อม 10 คอน มา 10 รัง (10*10 เป็น 100 คอน)  พอมาถึงก็แจกคอนผึ้งไปรังละ 1 คอน รวม 100 หีบ ก็ 100 คอน

    จุดสำคัญอยู่ที่ตอนเขาเอาผึ้ง 10 คอนจากต่างรังกันมาใส่ลงในหีบเลี้ยงเดียวกัน ความรู้เดิมมีอยู่ว่า ถ้าเอาผึ้ง 2 รัง มาอย่างละ 1 คอน ผึ้งงานเขาจะสู้กัน ชาวกะเหรี่ยงบอกคุณสันต์ว่า "ถ้าเอาผึ้ง 2 รังมารวมกันมันจะกัดกัน แต่ถ้าเอาผึ้งมากกว่า 2 รังมารวมกันมันจะไม่กัดกัน" แล้วก็แสดงวิธีทำให้ดู ซึ่งคุณสันต์ได้ไปทดลองทำบ้างก็เป็นเช่นนั้นจริง ๆ

    บางเรื่องด้วยความเป็นนักปฏิบัติของชาวกะเหรี่ยงแต่เขาก็ไม่รู้ทฤษฏี จึงมีคำถามที่เขาไม่รู้จริงๆ เกิดขึ้น คือพวกนี้เขาเป็นนักผลิตผึ้งนางพญามือหนึ่ง แต่เขาดันไม่ทราบว่า "พี่ผึ้งนางพญานี่มันต้องบินไปผสมพันธุ์เหรอ พวกผมคิดว่าพอมันอยู่ในรังสักพักมันก็ไข่ได้เอง"

    คุณสันต์แกก็เลยสรุปเรื่อง ความรู้ไว้ว่า "การหาความรู้เรื่องใดเรื่องหนึ่ง ทฤษฎีหรือพื้นฐานต้องแน่น เพื่อว่าไปพบเจอภาคปฏิบัติแล้ว จะได้ทราบเหตุผลว่า ทำไมมันจึงเป็นเช่นนั้น"

 

[thunderbee]

ผมเคยนำผึ้งไปร่วมเลี้ยงกับอาสันต์ ศรีขมภู ต้องยอมรับ

กับความคิด และ การความพยายาม ที่จะเข้าใจและเรียนรู้

เกี่ยวกับชีวิตของผึ้ง และการเลี้ยง การดูแลที่ดีจะต้องทำอย่างไร