Best Practice
ความสำคัญของผลงานหรือนวัตกรรมที่นําเสนอ
อาหารเป็นปัจจัยสำคัญต่อการดำรงชีวิต ร่างกายจะเจริญเติบโตมีสุขภาพที่สมบูรณ์ เมื่อได้รับอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วน ถูกลักษณะและเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ไม่มีสารพิษหรือสิ่งเจือปนที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย ดังนั้นอาหารและโภชนาการจึงเป็นรากฐานของมนุษย์ตั้งแต่วัยแรกเกิด จึงถึงวัยชรา ดังคำกล่าวที่ว่า “กินอย่างไรเป็นน่ะเช่นนั้น” (You are what you eat) เป็นคำกล่าวที่แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของอาหารที่มีต่อสุขภาพของแต่ละบุคคลได้ใกล้เคียงที่สุด ดังนั้น ความสำคัญของอาหารที่มีต่อผลทางร่างกาย คือ สุขภาพภายใน ขนาดของร่างกาย โดยปัจจัยที่มีอิทธิพลสำคัญต่อขนาดของร่างกายมี 2 ปัจจัย คือพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม เด็กแต่ละคนเจริญเติบโตได้สมบูรณ์ตามขอบเขตของสิ่งแวดล้อมของการรับประทานอาหาร และกรรมพันธุ์ของพ่อแม่ สิ่งแวดล้อมของนักเรียนจึงเป็นสิ่งสำคัญที่สามารถปฏิบัติได้ หากได้รับประทานอาหาร สารอาหาร ที่ครบ 5 หมู่ เป็นสิ่งที่มนุษย์สามารถกำหนดดัดแปลง ได้แต่พันธุกรรมเป็นสิ่งที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ และอาหารยังมีความสำคัญต่อผลทางการเจริญเติบโตของสมองสติปัญญา การขาดสารอาหารที่จำเป็นมีผลทำให้การเจริญเติบโตของเด็กชะงัก ทั้งร่างกายและสติปัญญา เด็กที่ขาดสารอาหารเรียนรู้ช้าและร่างกายที่เจริญเติบโตไม่สมวัย
โรงเรียนบ้านสองสะโกม ได้เล็งเห็นถึงสภาพปัญหาที่มีผลต่อสุขภาพร่างกายของนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการ เกิดจากนักเรียนไม่รับประทานอาหารเช้า ไม่ชอบดื่มนมโรงเรียน และอีกปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการมีภาวะทุพโภชนาการ ยกตัวอย่างเช่น การรับประทานเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล น้ำอัดลม น้ำหวานต่าง ๆ ขนมอบกรอบ อาหารทอดมัน ลูกชิ้นทอด เป็นต้น โรงเรียนบ้านสองสะโกมมีนักเรียน ทั้งหมดจำนวน 171 คน มีนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการ จำนวนทั้งหมด 34 คน มีลักษณะภาวะทุพโภชนาการ เริ่มอ้วน อ้วน ผอม ค่อนข้างผอม ท้วม เป็นต้น
ทั้งนี้ ทางโรงเรียนจึงได้ดำเนินกิจกรรมที่ส่งเสริมสุขภาพของนักเรียน ทั้ง 3 ด้าน 1. ด้านการบริหารอาหารกลางวัน 2. ด้านวิชาการการเข้าร่วมประกวดแข่งขันโครงงานสร้างเด็กสุขภาพดี และ 3. ด้านส่งเสริมการออกกำลังกาย ได้แก่ การออกกำลังกายในช่วงเช้าของทุกวัน เพื่อแก้ไขปัญหาของนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการในโรงเรียน สร้างแนวทางในการรับประทานอาหารที่ปลอดภัย ถูกสุขลักษณะ ส่งเสริมการออกกำลังกาย นำไปสู่การเจริญเติบโตในทุก ๆ ด้าน ด้านร่างกาย ด้านสติปัญญา และด้านจิตใจ ส่งผลต่อการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จุดประสงค์และเป้าหมายของการดำเนินงาน
4.1จุดประสงค์
1. เพื่อลดจำนวนนักเรียนที่ภาวะทุพโภชนาการ ส่งผลให้นักเรียนมีสุขภาพที่ดีขึ้น
2. เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจในการเลือกรับประทานอาหารอย่างปลอดภัย เสริมสร้างการเจริญเติบโตของนักเรียนให้ตรงตามเกณฑ์มาตรฐาน
2.2 เป้าหมาย
เชิงประมาณ
นักเรียนโรงเรียนบ้านสองสะโกม จำนวน 34 คน มีภาวะโภชนาการที่ดี และมีเกณฑ์สมส่วนร้อยละ 80 ขึ้นไป
เชิงคุณภาพ
นักเรียนโรงเรียนบ้านสองสะโกมทุกคนได้รับการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาพทั้ง 3 ด้าน ด้านการบริหารอาหารกลางวัน ด้านวิชาการการเข้าร่วมประกวดแข่งขันโครงงานสร้างเด็กสุขภาพดี และ ด้านส่งเสริมการออกกำลังกาย
วิธีการดำเนินงาน
Plan
จัดประชุมวางแผนการดำเนินงาน ออกคำสั่ง แต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงาน
ดำเนินการประชุมวางแผนงาน
Do
สำรวจนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนการ
ดำเนินกิจกรรมออกกำลังกายหน้าเสาธงประจำทุกวันจันทร์ - ศุกร์
จัดมื้ออาหารกลางวัน
ตามโปรแกรม Thai School lunch
ให้นักเรียนดื่มนมทุกคน วันละ 1 กล่อง
นักเรียนเข้าร่วมการประกวดแข่งขันโครงงานด้านส่งเสริมสุขภาพ
เข้าร่วมสร้างภาคีเครือข่ายโครงการอาหารปลอดภัย
Check
ชั่งน้ำหนัก - วัดส่วนสูง
รายงานผลการจัดมื้ออาหารผ่านระบบ Thai school lunch
บันทึกการรับนมประจำชั้น
โครงงานสร้างเด็กสุขภาพดี
โครงอาหารปลอดภัย
Action
ประชุมเพื่อรายงานผลการดำเนินงาน
ผลการดำเนินการ / ผลสัมฤทธิ์ / ประโยชน์ที่ได้รับ
ผลที่เกิดขึ้นตามจุดประสงค์
1. นักเรียนที่ภาวะทุพโภชนาการลดจำนวนลง ส่งผลให้นักเรียนมีสุขภาพที่ดีขึ้น ร้อยละ ....ตามผลที่คาดหวัง (อ้างอิงจาก : ผลการชั่งน้ำหนัก - ส่วนสูง)
สรุปได้ว่า ก่อนดำเนินการผลการชั่งน้ำหนัก – ส่วนสูง ก่อนดำเนินการนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการในปี 2564 – 2565 มีนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการ จำนวน 34 คน นักเรียนหญิง 16 คน นักเรียนชาย 18 คน คิดเป็นร้อยละ 19.88 ของนักเรียนทั้งหมด 171 คน
สรุปได้ว่า หลังดำเนินการผลการชั่งน้ำหนัก – ส่วนสูง ก่อนดำเนินการนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการในปี 2564 – 2565 มีนักเรียนที่มีภาวะทุพโภชนาการ จำนวน 16 คน นักเรียนหญิง 6 คน นักเรียนชาย 10 คน คิดเป็นร้อยละ 9.35 ของนักเรียนทั้งหมด 171 คน
ผลปรากฎว่าจาการดำเนินการบริหารอาหารกลางวันและกิจกรรมส่งเสริมด้านสุขภาพของนักเรียนทำให้นักเรียนมีน้ำหนัก – ส่วนสูงตามเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 90.64 ของนักเรียนทั้งหมดสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในการปฏิบัติครั้งนี้ได้
2. เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจในการเลือกรับประทานอาหารอย่างปลอดภัย เสริมสร้างการเจริญเติบโตของนักเรียนให้ตรงตามเกณฑ์มาตรฐาน มีการจัดอบรมโครงการอาหารปลอดภัยให้กับนักเรียนทุกคนในโรงเรียน 171 คน (อ้างอิง : จากรายงานสรุปผลการดำเนินโครงการอาหารปลอดภัย)
ผลตามเป้าหมายที่คาดหวัง
เชิงประมาณ
นักเรียนโรงเรียนบ้านสองสะโกมที่มีภาวะทุพโภชนาการ จำนวน 34 คน มีภาวะโภชนาการที่ดี และมีเกณฑ์สมส่วนร้อยละ 90.64 ของนักเรียนทั้งหมด
เชิงคุณภาพ
นักเรียนโรงเรียนบ้านสองสะโกมทุกคนได้รับการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาพทั้ง 3 ด้าน ด้านการบริหารอาหารกลางวัน ด้านวิชาการการเข้าร่วมประกวดแข่งขันโครงงานสร้างเด็กสุขภาพดี และ ด้านส่งเสริมการออกกำลังกาย ร้อยละ 100
ปัจจัยส่งผลให้เกิดความสำเร็จ
1. กิจกรรมออกกำลังกายหลังเคารพธงชาติ
2. การจัดมื้ออาหารตามโปรแกรม Thai school lunch
3. มีการจัดอาหารเมนูหลากหลายสับเปลี่ยนในระยะเวลา 1 เดือน
4. นักเรียนได้รับอาหารกลางวันตามความต้องการของร่างกายที่กำหนด
5. นักเรียนเห็นความสำคัญของการรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เนื่องจากมีการให้ความรู้ในห้องเรียนอยู่เป็นประจำ (ตัวอย่าง แผนการจัดการเรียนรู้วิชาภาษาอังกฤษ รหัส อ๑๔๑๐๑ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ At the market ของคุณครูศรีสกุล สุขสมาน แผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการสิ่งแวดล้อม รายวิชาสังคมศึกษาฯ เรื่อง การประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน (การปลูกผักสวนครัว) ของนางสาวสุวนันท์ ก้านโคกสูง เป็นต้น)
6. นักเรียนได้ทำกิจกรรมปลูกผักสวนครัวเรียนรู้ และยังได้เก็บผักมาต่อยอดในมื้ออาหารกลางวัน เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนรับประทานผัก ทุกชั้นเรียน
7. นักเรียนได้รับประทานอาหารเสริมนมทุกคน ผ่านการบันทึกลงสมุดการดื่มนมของนักเรียนทุกชั้น
8. นักเรียนเข้าร่วมแข่งขันจัดทำโครงงานสร้างเด็กสุขภาพดี โดยสำนักงานสาธารณะสุขจังหวัดสุรินทร์ ประกาศผลการประเมินคัดเลือกโรงเรียนตัวแทนในเขตอำเภอปราสาท ปรากฏว่า โรงเรียนบ้านสองสะโกม ได้อันดับ 3 จาก 6 โรงเรียน ในการประกวดโครงงานส่งเสริมสุขภาพโรงเรียน
9. โรงเรียนสนับสนุนในการเข้าร่วมดำเนินการโครงการอาหารปลอดภัย ร่วมกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไพล วางแผนประชุมกับภาคีเครือข่าย สร้างกลุ่มการจำหน่ายวัตถุดิบในการประกอบอาหารปลอดภัยให้กับนักเรียนทุกคนได้รับประทาน ส่งเสริมการรับประทานอาหารปลอดสารพิษ วัตถุดิบที่ได้จากรับซื้อภาคีเครือข่าย ได้แก่ ข้าวสาร คะน้า ผักบุ้ง ข้าวโพด ฟักทอง เป็นต้น และดำเนินกิจกรรมมาอย่างต่อเนื่อง สรุปผลการดำเนินงานภาพรวมของอำเภอ ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านพลวง โดยสำนักงานสาธารณะสุขจังหวัด และในปีการศึกษา 2565 โรงเรียนได้ดำเนินอบรมสร้างความรู้ความเข้าใจในการรับประทานอาหารปลอดภัย จากโรคภัย และเสริมสร้างสุขภาพที่แข็งแรง ภายใต้ชื่อโครงการว่าโครงการอาหารปลอดภัย ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) วิทยากรให้ความรู้กับนักเรียนจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไพล
10. โรงเรียนได้ดำเนินการทำบ่อดักไขมัน ปรับปรุงบริบทการบริหารงานอาหารกลางวันด้านสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน ปรับปรุงสถานที่รับประทานอาหารให้กับนักเรียน เพื่อความสะอาด ถูกสุขลักษณะ ที่มีผลต่อนักเรียนในเวลาการรับประทานอาหาร
6. บทเรียนที่ได้รับ
การดำเนินการโครงการอาหารกลางวันที่ดีเป็นอย่างไร การดำเนินการอาหารกลางไม่เพียงแต่จัดอาหารให้กับนักเรียนเพียงอย่างเดียว ทางเราเน้นถุงคุณภาพ คุ้นค่า ที่นักเรียนจะได้จากการดำเนินกิจกรรมครั้งนี้เป็นปัจจัยแรก หลังจากการพบปัญหาของนักเรียนไม่ได้รับประทานอาหารเช้ามาที่โรงเรียน นักเรียนชอบทานน้ำหวานที่มีน้ำตาลจำนวนมาก เช่น น้ำอัดลม เป็นต้น ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของนักเรียน การปรึกษาหารือร่วมมือกันระหว่างผู้บริหาร คณะครูทุกคน ได้ส่งผลสำเร็จต่อสุขภาพทางด้านร่างกาย สติปัญญา จิตใจ ของนักเรียน เป็นปัจจัย 4 ที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก มีส่วนในการสร้างความรู้ความเข้าในการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย สร้างสรรค์ เลือกสรรสิ่งที่ดีให้กับนักเรียน ส่งเสริมให้กับนักเรียนทุก ๆ ด้าน เมื่อครบองค์กอบสำคัญที่กล่าวมาจึงส่งผลสำเร็จ ในการดำเนินการครั้งนี้เป็นอย่างมาก
7. การเผยแพร่และขยายผลต่อยอด ประยุกต์ใช้ผลงานนวัตกรรมหรือแนวปฏิบัติ
1. การดำเนินงานต่อยอดปีการศึกษา 2564 – ปีการศึกษา 2565
2. ติดตามและประเมินผลโรงเรียนที่ได้รับจัดสรรงบประมาณกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต ๓
๓๑ มีนาคม ๒๕๖5
3. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลไพล ตรวจสุขภาพนักเรียน ที่มีภาวะทุพโภชนาการอ้วน ท้วม เข้าข่ายเป็นโรคทางพันธุกรรมได้ เช่น เบาหวาน เป็นต้น
4. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลไพล อบรมให้ความรู้การเลือกรับประทานอาหารปลอดภัย ,
5. การติดตามคุณภาพอาหารกลางวันจากองค์การบริหารส่วนตำบลไพล
6. การรับประเมินโครงงานสร้างเด็กสุขภาพดี จากสำนักงานสาธารณะสุขจังหวัดสุรินทร์ ได้ประกาศผลการคัดเลือกตัวแทนจังหวัดสุรินทร์ เป็นอันดับที่ 3 จาก 6 โรงเรียน
7. การดำเนินงานโครงการอาหารปลอดภัย โรงเรียนบ้านสองสะโกมได้ดำเนินการกิจกรรมโครงการอาหารปลอดภัย ได้รับการนำวัตถุดิบจากชุมชนที่สร้างเครือข่ายมาประกอบอาหารให้กับนักเรียนได้รับประทาน เป็นโรงเรียนตัวแทนนำร่อง ในตำบลไพล ร่วมกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไพล และชุมชนในพื้นที่ตำบลไพล ประชุมวางแผนงานดำเนินการในปีการศึกษา 2564 สรุปผลการดำเนินงานภาพรวมของอำเภอในปีการศึกษา 2565 ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านพลวง โดยสำนักงานสาธารณะสุขจังหวัดร่วมซักถามข้อสงสัย ปัญหาที่พบ แนวทางการแก้ไขปัญหา ร่วมกัน ระหว่างโรงเรียน ชุมชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ไม่มีความเห็น