ชีวิตที่พอเพียง 4347. รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ปี ๒๕๖๕ สาขาการแพทย์

 

ปีนี้รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลสาขาการแพทย์ได้แก่ผลงานด้านโรคเบาหวาน    จากการค้นพบกลไกการดื้อต่ออินสุลิน   ในโรคเบาหวานชนิดที่ ๒ (Type 2 Diabetes – T2DM)    พระราชทานแก่ Professor Ralph A. Defronzo, University of Texas Health Center San Antonio สหรัฐอเมริกา   

ข้อค้นพบสำคัญคือ โรคเบาหวานประเภทนี้ไม่ได้เกิดจากการขาดอินสุลิน    แต่เกิดจากร่างกายดื้อต่ออินสุลิน    เป็นผู้นำด้านการค้นพบด้านพยาธิสรีรวิทยาของเบาหวานชนิดที่ ๒   โดยค้นพบ “ทแกล้วสามเกลอ” (triumvirate) ที่เป็นต้นเหตุของเบาหวาน คือ  (๑) เบต้าเซลล์ในตับอ่อน  (๒) ตับ (สร้างกลูโคสเพิ่ม)   และ (๓) กล้ามเนื้อ (ดูดซับกลูโคสลดลง)     มีผลให้ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดสูง    สำหรับเบาหวานชนิดที่ ๑ เกลอแรกเป็นต้นเหตุ    ส่วนเบาหวานชนิดที่ ๒   เกลอเกลอที่ ๒ และ ๓ เป็นต้นเหตุ   

จุดเด่นของ ศ. เดอ ฟรองโซ คือ ท่านเป็นหมอเวชปฏิบัติ (clinician) ที่ทำงานวิจัย ๓ ด้านไปพร้อมๆ กัน  คือ (๑) เพื่อทำความเข้าใจกลไกด้านพยาธิสรีรวิทยาของโรคเบาหวานชนิดที่ ๒  (๒) เพื่อหาทางบำบัดรักษา  และ (๓) เพื่อหาทางป้องกันไม่ให้เกิดอาการ      

ความเข้าใจเรื่อง “สามเกลอ” นำสู่การทดลองเพื่อยืนยันผลดีของยารักษาเบาหวานชนิดที่ ๒ คือ Metformin (ยากระตุ้นการตอบสนองต่ออินสุลิน – insulin sensitizer)   และค้นพบยาชนิด HGLT-2 inhibitors ที่ใช้รักษาเบาหวานได้ผลดี

มีรายงานว่า HGLT-2 inhibitors ไม่เพียงให้ผลดีต่อโรคเบาหวานเท่านั้น   ยังให้ผลดีต่อโรคหัวใจ และโรคไตด้วย (๑)     

มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ  ลงข่าวการประกาศรางวัลที่ (๒)     และสื่อมวลชนลงข่าวที่ (๓)      

วิจารณ์ พานิช     

๒๔ พ.ย. ๖๕