มนุษย์ผู้กระทำ
ผมแปลคำว่า human agency มาเป็นหัวข้อบันทึกนี้ วันนี้ฟัง Mark Zuckerberg Yuval Harari อยู่หนึ่งชั่วโมงครึ่ง ที่ (๑) ได้ยิน Harari เอ่ยคำว่า human agency สองสามครั้ง ว่าให้ระวัง AI จะทำลาย human agency ชักเอะใจ จึงลองค้นดู ได้ความหมายชัดเจนที่ (๒) ตรงใจผมมาก
ผมเชื่อมานาน ว่าการศึกษาต้องสร้างคนที่เป็น “ผู้กระทำการ” (agency) สังคมหรือประเทศจึงจะเข้มแข็ง และพัฒนาต่อเนื่องได้ยั่งยืน ผมมีความคิด (ความเชื่อ?) มาตั้งแต่อายุไม่ถึง ๒๐ ปี ว่าต้องหมั่นพัฒนาตัวเองให้เป็น “ผู้กระทำการ” ซึ่งแปลว่าต้องขยันทำ และต้องทำเพื่อฝึกฝนตนเอง ต่อมาไม่กี่ปี ผมก็ได้เป้าที่ยิ่งใหญ่ขึ้นว่า ต้องฝึกฝนตนเองให้เป็นผู้กระทำการในฐานะผู้ให้ มากกว่าผู้เอาเข้าตัว (give มากกว่า take) ทำเพื่อคนอื่นหรือส่วนรวมมากกว่าทำเพื่อตนเอง อุดมการณ์นี้ทำให้ผมมี “ชีวิตอันอุดม” อยู่ในขณะนี้
กลับมาที่คำว่า human agency นิยามใน (๒)บอกว่า หมายถึงศักยภาพของมนุษย์ในการเลือก และกดดันสู่ทางเลือกนั้นให้แก่โลก นัยยะหนึ่งหมายถึงความเชื่อว่ามนุษย์เป็นผู้กระทำ ไม่ใช่ปล่อยไปตามธรรมชาติ และไม่ใช่ปล่อยไปตามกรรม และยิ่งไม่ใช่ร้องขอให้เทวดาหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประทาน
ผมมีความเชื่อว่า การศึกษาต้องสร้างพลเมืองที่มีคุณลักษณะนี้ ... คุณลักษณะ และทักษะ การเป็นมนุษย์ผู้กระทำ ... ทำเพื่อส่วนรวมมากกว่าเพื่อตนเอง
วิจารณ์ พานิช
๗ พ.ค. ๖๓
ความเห็น (1)
This “… human agency นิยามใน (๒)บอกว่า หมายถึงศักยภาพของมนุษย์ในการเลือก และกดดันสู่ทางเลือกนั้นให้แก่โลก นัยยะหนึ่งหมายถึงความเชื่อว่ามนุษย์เป็นผู้กระทำ ไม่ใช่ปล่อยไปตามธรรมชาติ และไม่ใช่ปล่อยไปตามกรรม และยิ่งไม่ใช่ร้องขอให้เทวดาหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประทาน…” has ignored “values set by human” (morality, religious virtues, propaganda, …etc-isms - except perhaps altruism). Many world problems (climate change, poverty, slavery, employment, pollution, …) rise from the lack of considerations for human-vs-nature values. (Human sets the values by her/his own ‘belief’ of course. Nature simply reacts to impacting phenomena in accordance to its own natural laws (call it Physics).
Another classic example of Man against Nature - where ‘winning’ is also a Man’s vanity - big and important in his own mind.
This “… human agency นิยามใน (๒)บอกว่า หมายถึงศักยภาพของมนุษย์ในการเลือก และกดดันสู่ทางเลือกนั้นให้แก่โลก นัยยะหนึ่งหมายถึงความเชื่อว่ามนุษย์เป็นผู้กระทำ ไม่ใช่ปล่อยไปตามธรรมชาติ และไม่ใช่ปล่อยไปตามกรรม และยิ่งไม่ใช่ร้องขอให้เทวดาหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประทาน…” has ignored “values set by human” (morality, religious virtues, propaganda, …etc-isms - except perhaps altruism). Many world problems (climate change, poverty, slavery, employment, pollution, …) rise from the lack of considerations for human-vs-nature values. (Human sets the values by her/his own ‘belief’ of course. Nature simply reacts to impacting phenomena in accordance to its own natural laws (call it Physics).
Another classic example of Man against Nature - where ‘winning’ is also a Man’s vanity - big and important in his own mind.