ສາລະບານ

ບົດ​ທີ 1

ຄວາມ​ຮູ້​ທົ່ວ​ໄປ​ກ່ຽວກັບ​ສິດທິ​ມະນຸດ

1. ຄວາມໝາຍຂອງ​ສິດທິ​ມະນຸດ (Human Rights)……..…………………………………………1

2. ຄວາມ​ສຳຄັນ​ຂອງ​ສິດທິ​ມະນຸດ…………….……………………………………………………..1

3. ປະ​ເພດ​ຂອງ​ສິດທິ​ມະນຸດ………………………………………………………………………...2

    3.1. ສິດທິຕາມທຳມະຊາດ (Natural Rights)………………………………………………..2

    3.2. ສິດທິຕາມກົດໝາຍ Legal Rights……………………………………………………...2

    3.3. ສິດທິຕາມທຳມະຊາດ ກັບສິດທິຕາມກົດໝາຍມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນ………………………..2

4. ສະຫລຸບ………………………………………………………………………………………...3

ບົດທີ 2

ຄວາມເປັນມາຂອງສິດທິມະນຸດ

1. ສິດທິມະນຸດໃນສະໄຫມຕົ້ນ………………………………………………………………….5

ກ. ສະ​ໄຫມ​ເກຣັກ…………………………………………………………………………..5

ຂ. ສະ​ໄຫມ​ໂຣມັນ………………………………………………………………………….5

1. ສິດທິ​ມະນຸດ​ໃນ​ສະ​ໄຫມ​ກາງ…………………………………………………………………5
2. ສິດທິ​ມະນຸດ​ໃນ​ສະ​ໄຫ​ມ​ໃຫມ່………………………………………………………………...6
3. ສິດທິ​ມະນຸດ​ໃນ​ສະ​ໄຫມ​ປັດຈຸບັນ……………………………………………………………..6

ບົດທີ 3

ບົດບາດຂອງສະຫະປະຊາຊາດໃນການຄຸ້ມຄອງສິດທິມະນຸດ

I. ອົງການສະຫະປະຊາຊາດໃນການຄຸ້ມຄອງສິດທິມະນຸດ…………………………………………….8

   1. ເປົ້າໝາຍ ແລະ ຫຼັກການຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ……………………………………..8

1. 1.1. ເປົ້າໝາຍຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ………………………………………………...8

  1.2. ຫຼັກການຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ………………………………………………..9

     2. ຫນ້າທີ່ຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ……………………………………………………10

     3. ໂຄງປະກອບການຈັດຕັ້ງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ……………………………………….10

II. ຄວາມເປັນມາຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ…………………………………………………...10

III. ສິດທິມະນຸດໃນການກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດ…………………………………………………..12

   1. ຂໍ້ມູນເບື້ອງຕົ້ນຂອງສິດທີມະນຸດໃນການກົດບັດ……………………………………………...12

   2. ຄວາມມຸ່ງໝາຍຂອງສະຫະປະຊາຊາດ………………………………………………………14

    3. ຫຼັກການຂອງສະຫະປະຊາຊາດ……………………………………………………………14

     4. ອົງການຫຼັກຂອງສະຫະປະຊາຊາດ……………………………………………………….15

    5. ສະມັດຊາ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ……………………………………………………………….16

     6. ອໍານາດ​ໜ້າ​ທີ່​ຂອງ​ສະມັດຊາ​ສະຫະ​ປະຊາ​ຊາດ​ຕາມ​ທີ່​ບັນຍັດ​ໄວ້…………………………..17

    7. ພັນທະທາງກົດໝາຍຂອງສິດທິມະນຸດໃນກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດ………………………….18

ບົດທີ4

ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍສິດທິມະນຸດພາຍໃຕ້ອົງການສປຊ

I. ຖະແຫຼງການວ່າດ້ວຍສິດທິມະນຸດ(Universal Declaration of Human Rights ທີ 10 ທັນວາ 1948)…………………………………………………………………………………………….20

   1. ຄວາມ​ໝາຍ ​ແລະ ຄວາມ​ສຳຄັນ…………………………………………………………...20

   2. ເນື້ອໃນສໍາຄັນຂອງຖະແຫຼງການວ່າດ້ວຍສຶດທິມະນຸດ………………………………………..20

II. ສິດ ແລະຄວາມສະເໝີພາບຍິງ - ຊາຍ………………………………………………………...21

  2.1. ຄວາມຮູ້ເບື້ອງຕົ້ນກ່ຽວກັບບົດບາດຍິງ-ຊາຍ…………………………………………...……21

  2.2. ຄວາມໝາຍຂອງເພດ Sex ແລະບົດບາດ Sex roles …………………………………...22

  2.3. ຄວາມສະເໝີພາບຍິງ-ຊາຍ(Gender Equality) ………………………………….……..23

  2.4. ບົດບາດສາຍພົວພັນລະຫວ່າງຍິງແລະຊາຍ Gender…………………………………..….24

  2.5. ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີອິດທິພົນບົດບາດຍິງ-ຊາຍ…………………………………….…….24

  2.6. ສຸພາສິດຄໍາສອນໃນສັງຄົມບູຮານ(ແຕ່ດຶກດໍາບັນ)………………………………………..….25

  2.6.1. ການໃຫ້ຄຸນຄ່າແມ່ແມ່ຍິງໂສດ………………………………………………………..….25

  2.6.2. ການໃຫ້ຄຸນຄ່າຕໍ່ບົດບາດຂອງຍິງ ແລະຊາຍ ໃນຄອບຄົວ………………………….…….25

   2.6.3. ຄໍາສອນໃຫ້ແມ່ຍິງປະຕິບັດຕໍ່ຜົວ………………………………………………………..26

   2.6.4. ສອນຜູ້ຊາຍໃຫ້ ປະຕິຕໍ່ເມຍ……………………………………………………………26

   2.7. ສະຫຼຸບ

III. ສົນທິສັນຍາ​ສາກົນ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ລົບ​ລ້າງ​ທຸກ​ຮູບ​ການ​ຈໍາ​ແນ​ກຕໍ່​ແມ່ຍິງ, (Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination - CERD)

   3.1. ຄວາມໝາຍຂອງການຈໍາແນກຕໍ່ແມ່ຍິງ……………………………………………………27

   3.2. ຄວາມສໍາຄັນຂອງສົນທິສັນຍາ​ສາກົນ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ລົບ​ລ້າງ​ທຸກ​ຮູບ​ການ​ຈໍາ​ແນ​ກຕໍ່​ແມ່ຍິງ…….27

3.3. ຫຼັກການທີ່ສໍາຄັນຂອງສົນທິສັນຍາ ຊີດໍ……………………………………………………….28

   3.4. ຮູບແບບຂອງສິດສະເໝີພາບ……………………………………………………………..29

   3.5. ຫຼັກການບໍ່ຈໍາແນກແມ່ຍິງ…………………………………………………………………31

   3.6. ມາດຕະການພິເສດຊົ່ວຄາວຂອງລັດສະມາຊິກພາຍໃຕ້ສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ລົບ​ລ້າງ​ທຸກ​ຮູບ​ການ​ຈໍາ​ແນ​ກຕໍ່​ແມ່ຍິງ……………………………………………………………………….32

   3.7. ຫຼັກການພັນທະຂອງລັດພາຄີ……………………………………………………………..33

   3.8. ລັດພາຄີ ມີພັນທະສະເພາະທີ່ລະບຸໄວ້ໃນ…………………………………………………33

ສະຫຼຸບພັນທະຂອງລັດພາຄີມີ:……………………………………………………………………...34

ສັງລວມເນື້ອໃນຂອງສົນທິສັນຍາ​ສາກົນ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ລົບ​ລ້າງ​ທຸກ​ຮູບ​ການ​ຈໍາ​ແນ​ກຕໍ່​ແມ່ຍິງ, (Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination - CERD)

ພາກທີ 1

   1.1. ພັນທະຂອງລັດສະມາຊິກຕໍ່ກັບສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ລົບ​ລ້າງ​ທຸກ​ຮູບ​ການ​ຈໍາ​ແນ​ກຕໍ່​ແມ່ຍິງ…………………………………………………………………………………………….35

   1.2. ຂັ້ນຕອນຂອງສປປລາວໃນການເຂົ້າເປັນພາຄີຂອງສົນທິສັນຍາດ້ານສິດທິມະນຸດຂອງສະຫະຫະປະຊາຊາດ………………………………………………………………………………………..35

    1.2.1. ການລົງນາມ…………………………………………………………………………36

    12.2. ການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ…………………………………………………………………35

    1.2.3. ການເຂົ້າເປັນພາຄີພາຍຫຼັງສົນທິສັນຍາທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ແລ້ວ…………………………..37

    1.2.4. ການຕັ້ງຂໍ້ສະຫງວນ…………………………………………………………………..38

2.ເນື້ອໃນສໍາຄັນຂອງສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ຈໍາກັດ​ທຸກ​ຮູບ​ການ​ຈໍາ​ແນ​ກ​

(Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women )

  2.1. ວັນທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້………………………………………………………………………39

  2.2. ເນື້ອໃນສໍາຄັນເນື້ອໃນສໍາຄັນຂອງສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ຈໍາກັດ​ການຈໍາແນກແມ່ຍິງ ໃນທຸກ​ຮູບ​ການ​ Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women …………………………………………………………………………………………40

  2.3. ຄະນະກໍາມະການການຈໍາກັດທຸກຮູບການຈໍາແນກຕໍ່ແມ່ຍິງທຸກຮູບການ………………………41

  2.4. ການສະເໜີລາຍງານ Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women………………………………………………………...…….43

IV. ສົນທິສັນຍາ​ວ່າ​ດ້ວຍ​ການ​ຕ້ານ​ການ​ທໍລະມານ ​ແລະ​ການ​ກະທໍາ​ຫຼື​ການ​ລົງ​ໂທດ​ອື່ນໆ​ອັນ​ໂຫດຮ້າຍ​ປ່າ​ເຖື່ອນ,​ໄຮ້​ມະນຸດສະ​ທໍາ​ຫຼື​ເຊື່ອມ​ຊາມ(Convention against Torture and Other Cruel,  inhuman Or Degrading Treatment or Punishment )

   1. ຫຼັກກົດໝາຍລະຫວ່າງປະເທດທົ່ວໄປກ່ຽວກັບສົນທິສັນຍາດ້ານສິດທິມະນຸດ………………..….44

        1.1. ພັນທະລະຫວ່າງປະເທດກ່ຽວກັບສິດທິມະນຸດ……………………………………….……44

1.2. ຂະບວນການຕ່າງໆໃນການເຮັດສົນທິສັນຍາ……………………………………..……………44

   1.2.1. ການລົງນາມ…………………………………………………………………………..44

1.2.2. ການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ…………………………………………………………………45

1.2.3. ການເຂົ້າເປັນພາຄີພາຍຫຼັງສົນທິສັນຍາທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້ແລ້ວ…………………………...46

1.2.4. ການຕັ້ງຂໍ້ສະຫງວນ……………………………………………………………………46

  2. ການອະນຸມັດສັນຍາຕໍ່ຕ້ານການທໍລະມານແລະການປະຕິບັດຫຼືການລົງໂທດອື່ນໆທີ່ໂຫດຮ້າຍຂາດມະນຸດສະທຳ………………………………………………………………………...……………48

        1. ວັນທີ່ມີຜົນບັງຄັບໃຊ້………………………...……………………………………………..48

     2. ເນື້ອໃນສຳຄັນ……………………………………………………………………………..48

3. ຄະນະກຳມະການອະນຸມັດສັນຍາຕໍ່ຕ້ານການທໍລະມານແລະການປະຕິບັດຫຼືການລົງ ໂທດທີ່ໂຫ້ດຮ້າຍຂາດມະນຸດສະທຳຫຼືຢຽບສັກສີ……...………………………………………………………………49

4. ການສະເໜີລາຍງານ………………………………...…………………………………………49

ບົດທີ 5

ການຄຸ້ມຄອງສິດທິມະນຸດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້   

1. ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງອາຊຽ່ນ……………………………………………………………..51

2. ຄວາມຮ່ວມມືໃນການສົ່ງເສີມ ແລະ ຄຸ້ມຄອງສິດທິມະນຸດ………………………………………..52

3. ຄະນະກໍາມາທິການລະຫວ່າງລັດຖະບານອາຊ່ຽນວ່າດ້ວຍສິດທິມະນຸດ(ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights - AICHR)………………………………………….……52

4. ຖະແຫຼງການອາຊຽນວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງສິດທິມະນຸດ(ASEAN Human Rights Declaration).…54

  4.1. ຫຼັກການທົ່ວໄປ……………………………………………………………………………54

  4.2. ສິດທິພົນລະມືອງ ແລະ ສິດທິທາງການເມືອງ………………….…………………………..56

  4.3. ສິດທິທາງເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທໍາ…………………………………………58

  4.4. ສິດທິໃນການພັດທະນາ…………………..……………………………………………….60

  4.5. ສິດທິໃນສັນຕິພາບ………………..………………………………………………………61

1. 4.6. ການຮ່ວມມືໃນການສົ່ງເສີມ ແລະ ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ…………………….………………61

    ບົດ​ທີ 6

ການ​ສົ່ງ​ເສີມ ​ແລະ ປົກ​ປ້ອງ​ສິດທິ​ມະນຸດ​ໃນ ສປປ ລາວ

ການ​ຕໍ່ສູ້​ເພື່ອ​ສິດທິ​ມະນຸດ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ​ລາວ………...……………….…………………………………62

ເອກະສານອ້າງອີງ...................................................................................................................64