มหาวิทยาลัยแห่งความซื่อสัตย์สุจริต

ในการประชุมสภาวิทยาเขตหาดใหญ่ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เมื่อวันที่ ๑๓ มกราคม ๒๕๖๓   มีการบรรจุวาระเรื่อง Academic Honesty เป็นวาระเชิงนโยบาย    เน้นที่ความซื่อสัตย์ทางวิชาการ และเน้นที่นักศึกษา โดยไปเรียนมาจากมหาวิทยาลัย Victoria, แคนาดา    ผู้นำเสนอคือ รศ. ดร. วันดี สุทธรังสี ผู้อำนวยการสำนักการศึกษาและนวัตกรรมการเรียนรู้  

สามมหาวิทยาลัยหลักในภูมิภาค คือ มช., มข., และ มอ. ได้ร่วมกับสถาบันพระปกเกล้า จัด workshop ให้แก่อาจารย์ เพื่อทำความเข้าใจเรื่อง    มี ศ. ดร. Catherine Morris  กับ ศ. นพ. วันชัย วัฒนศัพท์ เป็นวิทยากร   จัดระหว่างวันที่ ๘ - ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๒    มีผู้บริหาร อาจารย์ และบุคลากร ของ มอ. ทั้ง ๕ วิทยาเขตเข้าร่วม ๓๘ คน    และเห็นพ้องกันว่า  “มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ควรเป็น สถาบันการศึกษาที่เป็นผู้นำ หรือต้นแบบในการสร้างความสุจริตหรือธรรมาภิบาลในองค์กร    ควรมีการกำหนดนโยบายและการขับเคลื่อนที่เป็นระบบทั่วทั้งองค์กร    มีการนำ กระบวนการยุติธรรมสมานฉันท์ (restorative justice ) ด้วยการพูดคุยอย่างสมานฉันท์ (facilitated discussion) ก่อนการลงโทษ มาเป็นกระบวนการหนึ่งใน การสร้าง academic honesty ในองค์กร    ตลอดมีการกำหนด honor codes ที่ชัดเจน ซึ่งปัจจัยส าคัญที่จะทำให้เกิดขึ้นได้ คือการกำหนดเป็นนโยบายที่ชัดเจนของมหาวิทยาลัย    และนำไปสู่แนวทางการดำเนินการที่เป็น รูปธรรม และมีความยั่งยืน”

เมื่อมีการทำผิด ต้องไม่เพียงลงโทษ    ต้องใช้กระบวนการ deliberative discussion โดยมี facilitator  สร้างบรรยากาศของการใคร่ครวญสู่จิตสำนึก     ว่าการทำผิดนั้นก่อผลเสียหายต่อตนเองและต่อสังคมอย่างไร   และการเป็นคนซื่อสัตย์มีคุณค่าต่อชีวิตของตนอย่างไร    คือต้องใช้การทำผิดเป็นโอกาสสร้าง honesty mindset ให้แก่ผู้คนในสถาบัน    เลิกมองการโกง หรือไม่ซื่อสัตย์เป็นเรื่องธรรมดา     ซึ่งการลงโทษไม่เปลี่ยนใจคน   

ที่ประชุมเห็นด้วย และแสดงความคิดเห็นอย่างกว้างขวาง     โดยมีประเด็นเพิ่มเติมคือ ต้องสร้าง social norm ในมหาวิทยาลัยที่แสดงความยึดมั่นในความซื่อสัตย์สุจริต ในชีวิตประจำวัน     ต้องหาทางลดเงื่อนไข หรือกติกาที่ทำให้คนแหกกฎจนชาชิน นำไปสู่การมองความไม่ซื่อสัตย์เป็นของธรรมดา  

ประเด็นสำคัญในสายตาของผม คือ สถาบันอุดมศึกษากับการสร้างคนดีออกสู่สังคม     ซึ่งตรงกับความเชื่อของผม ดังในบันทึกเรื่อง ยืนหยัดอยู่กับความถูกต้องดีงาม     

 มหาวิทยาลัยแห่งความซื่อสัตย์สุจริต    ต้องจริงจังกับเรื่องนี้ในทุกกิจกรรม    โดยเฉพาะเรื่องการบริหารงาน    ผู้บริหารและคณาจารย์ต้องทำตัวเป็นแบบอย่าง    และต้องมีการกล่าวถึงการยึดมั่นในความซื่อสัตย์สุจริตบ่อยๆ ในโอกาสต่างๆ    โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในการการปฐมนิเทศนักศึกษาใหม่  อาจารย์ใหม่  และบุคลากรใหม่     รวมทั้งในการประกาศรับนักศึกษา  อาจารย์  และบุคลากร 

ต้องระวัง   ผู้มีอำนาจอย่าดำเนินการเรื่องความซื่อสัตย์ในเรื่องหยุมหยิม     แต่เรื่องใหญ่ๆ ยังมีการโกงอยู่     โดยที่เป็นการโกงของผู้ใหญ่     ผู้คนเขารู้ ว่าผู้ใหญ่ปากว่า ตาขยิบ    ไม่จริงใจ    ดีแต่พูดหรืออกกฎ     แต่ตัวเองแหกกฎเสียเอง       

วิจารณ์ พานิช

๑๕ ม.ค. ๖๓