ดอกไม้รายทางบนถนนสาย KM สหเวชฯ
จดหมายข่าวราย 2 เดือนของสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.) "ถักทอสายใยแห่งความรู้" ฉบับที่ 21 เดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม ซึ่งแจกใน "งานมหกรรมจัดการความรู้แห่งชาติ ครั้งที่ 3" มี theme เดียวกับงานมหกรรม คือ "ขับเคลื่อนเครือข่าย KM ประเทศไทย"
ดังนั้นข้อเขียนต่างๆ ในฉบับนี้ จึงรวบรวมมาจาก Cops : ชุมชนนักปฏิบัติ ต่างๆ ทั่วประเทศ (ก็ว่าได้) ที่สำคัญ...Cop คณะสหเวชฯ มน. ก็ได้รับเกียรติให้ลงตีพิมพ์ในฉบับนี้ด้วยเจ้าค่า..เจ้าค่าเอ๊ย... : 0 :0
ในฐานะผู้บริหาร นอกจากจะต้องเป็นนักพูด นักเขียน นักร้อง สารพัดนักแล้ว ยังจะต้องเป็นนักป่าวประกาศประชาสัมพันธ์ด้วย (ที่จริงก็เขินเหมือนกันนะคะ)
แต่ยังงัยเสียก็ต้องบากหน้า ถือเสียว่า diary นี้เป็นโลกส่วนตัว (ที่ชอบเปิดเผย) เพราะดิฉันยังไม่แน่ใจอยู่ดีว่า ชาวสหเวชฯแท้ๆ จะได้อ่านหรือปล่าว?? จึงขอใช้ Blog เป็นช่องทางสื่อสารสำทับอีกทางหนึ่ง
ชื่อเรื่องและเนื้อความใน จดหมายข่าว หน้า ๓๘ (เรื่องท้ายสุดในฉบับ) มีดังนี้...
ดอกไม้รายทางบนถนนสาย KM สหเวชฯ
โดย มาลินี ธนารุณ
ถ้าการจัดการความรู้เป็นวิถีไม่ใช่ปลายทาง ดอกไม้รายทางแต่ละดอกที่ดิฉันเก็บมาฝากอาจไม่งดงามนัก ยิ่งถ้าคิดจะนำไปปักแจกันละก็ สู้หากุหลาบโรยๆ มาแทนยังจะดูดีเสียกว่า แต่ถ้านำแต่ละดอกมารวมเป็นช่อใหญ่ จัดใส่แจกัน คงพอรับแขกมาเยือนได้
ถ้าจะนับกันจริงๆ ก็เมื่อราวปลายปี 2548 นี่เอง ที่คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร เริ่มเอาจริงเอาจังกับ KM แรกๆ ดิฉันคิดว่า ตอนนั้นมีเพียงไม่กี่คนหรอกที่รู้ว่า “เรา” กำลังรื้อบ้านเพื่อปรับปรุงซ่อมแซมโดยใช้ เครื่องมือ High Tech. อย่าง KM เป็นหลัก “เรา” ในที่นี้ ดิฉันหมายถึง ขุนพลคู่ใจ 2 ท่านของดิฉัน คือ รองคณบดีฝ่ายวิจัยและประกันคุณภาพ อาจารย์ ดร.ศิริลักษณ์ ธีระภูธร และหัวหน้าสำนักงานเลขานุการคณะ คุณอนุวัทย์ เรืองจันทร์
ด้วยเครื่องทุ่นแรง KM ที่ดิฉันพอมีทุนรอนสะสมไว้บ้าง เมื่อครั้งท่องยุทธจักรบนถนน KM สายเมน NUKM บวกกับการมีสายสัมพันธ์อันดีกับจ้าวยุทธ์ทั้งหลายที่ท่องบนถนนเมนนั้น จึงค่อยๆ ผ่องถ่ายมรดกเท่าที่มีให้ไปพร้อมๆ กับผลักไสให้บุคคลทั้ง 2 ท่าน ไปเข้าก๊วน NUKM นอกคณะอยู่เสมอ
อย่างที่เราท่านทราบกันดีว่า ผู้ที่เรียนรู้เร็ว และทำงานจริงจัง จะเป็นตัวคูณ หรือตัวยกกำลัง ที่ประเสริฐสุด ดังนั้นอาจารย์ ดร.ศิริลักษณ์ ธีระภูธร และคุณอนุวัทย์ เรืองจันทร์ ผู้ที่มีคุณสมบัติดังกล่าวครบถ้วน จึงนำ KM มาเจือในภารกิจและกิจกรรมสารพัดรูปแบบของคณะ โดยเย็บต่อกับ QA อย่างแทบไม่เห็นรอยตะเข็บ
วันหนึ่ง ในเดือนกันยายน 2549 คุณเจนจิต รังคะอุไร ผู้อำนวยการหน่วยประกันคุณภาพ มหาวิทยาลัยนเรศวร มาสะกิดดิฉันให้หยุดพักและทบทวนหน่อยซิว่า ทั้งปีที่ผ่านมา KM .ให้อะไรกับมหาวิทยาลัยและคณะบ้าง ดิฉันบันทึกไว้แล้วใน Blog http://gotoknow.org/blog/9nuqa/51414 ของดิฉัน
คำตอบเฉพาะในส่วนของคณะ ต่อคำถามที่ว่า เครื่องมือของการจัดการความรู้ที่ท่านประทับใจ และการประยุกต์ใช้ในหน่วยงานคืออะไร ? คัดมาอีกทีดังนี้
เครื่องมือของการจัดการความรู้ที่ประทับใจ คือ After action Review : AAR เพราะสามารถประยุกต์ใช้ได้กับกิจกรรมทุกรูปแบบ และใช้ได้ทั้งระดับปัจเจก และกลุ่มคนจำนวนน้อยถึงมากได้ AAR ช่วยกระตุ้นให้รู้จักคิด วิเคราะห์ ประเมิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับ “การเรียนรู้ของตนเอง” ตัวอย่างที่นำไปประยุกต์ใช้ ในหน่วยงาน ได้แก่
- AAR ปิดฉากการจัดเวทีเสวนา การวิพากษ์แผน การประชุม อบรม สัมมนาต่างๆ
- การประเมินโครงการ / กิจกรรม ที่จัดในแต่ละเดือน ด้วยวาจาในที่ประชุม กค. ( ให้ผู้บริหาร AAR)
- การรายงานของบุคลากร หลังการไปฝึกอบรม ดูงาน ในรูปแบบของ AAR
- การเรียนการสอนนิสิต หลังจบการบรรยาย ( ให้นิสิต AAR)
- การเขียน Blog (เขียน e- diary แบบ AAR)
และต่อคำถามที่ว่า การดำเนินงานด้านการจัดการความรู้ของมหาวิทยาลัยนเรศวร ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงต่อตนเองและหน่วยงานของท่านอย่างไรบ้าง? คำตอบคือ
ต่อตนเอง เปลี่ยนแปลงดังนี้
- ทำให้ได้รู้จักและมีกัลยาณมิตร มากมายหลายท่าน
- ทำให้ได้โอกาสเรียนรู้ และใกล้ชิด ผู้ทรงคุณวุฒิและทรงคุณธรรม
- ทำให้เป็นคนทันสมัย ก้าวทันโลก ใช้เทคโนโลยีใหม่ๆ ได้
- ทำให้ได้พัฒนาทักษะในการฟัง พูด คิด เขียน อยู่ตลอดเวลา
- ทำให้มีความรู้เชิงระบบ เชิงโครงสร้าง ความเชื่อมโยง และมองภาพรวมได้ดีขึ้น
- ทำให้เป็นที่ยอมรับของสังคม และเป็นที่รู้จักของบุคคลภายนอก
- ทำให้มีโอกาสสร้างคุณประโยชน์แก่สังคมมากขึ้น
ต่อหน่วยงาน (คณะสหเวชศาสตร์)เปลี่ยนแปลงดังนี้
- อาจารย์รู้จักประยุกต์เครื่องมือของ KM เข้ากับงานประจำ เช่น การสอน การประชุม ได้
- บุคลากรสายสนับสนุน รู้จักประยุกต์เครื่องมือของ KM เข้ากับงานประจำ เช่น การสรุปโครงการ การประชุม การพัฒนางานด้านประกันคุณภาพ
- ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ดีขึ้น ฟังกันมากขึ้น ยอมรับกันมากขึ้น
- ผลการดำเนินงานในงานด้านต่างๆ ตามตัวชี้วัดของ สมศ. ดีขึ้น
- บุคลากรที่มีความสนใจเรื่อง KM สามารถเป็นวิทยากร KM แก่หน่วยงานภายนอกได้
- คณะสหเวชศาสตร์ มน. เป็นที่รู้จักของบุคคลภายนอกมากขึ้น
ความจริง นอกจาก AAR ดิฉันอยากจะขอเพิ่มเติมในที่นี้ว่า เครื่องมือของการจัดการความรู้ที่ดิฉันประทับใจไม่ยิ่งหย่อนไปกว่า AAR คือ Blog แรกๆ ก็ยังไม่ประจักษ์ชัดนัก จะชัดก็เฉพาะประโยชน์ส่วนตน แต่มาระยะหลังนี้ พอดิฉันเริ่มเชี่ยวชาญเครื่องมือ KM มากขึ้น ดิฉันสามารถใช้ Blog กระตุ้นการพัฒนาคน พัฒนางาน และพัฒนาองค์กรได้ด้วย
สมรรถนะของ Blog สัญชาติไทยแท้ อย่าง GotoKnow ที่พัฒนาก้าวหน้าอย่างไม่หยุดยั้งเป็น KnowledgeVolution ทำให้อยู่มาวันหนึ่ง ดิฉันเกิด idea ปิ๊งปั๊ง e-mail ไปหาบุคลากรของคณะทุกท่าน ใจความว่า
เรียนบุคลากรคณะสหเวชศาสตร์ ทุกท่าน
ในปีงบประมาณ 2550 คณะมีนโยบายที่จะพัฒนาระบบ e-SAR ขึ้น ด้วยวิธีการที่ง่ายที่สุด คือ การใช้โครงสร้าง และระบบ Blog ของ Gotoknow ซึ่งหัวใจสำคัญในการจัดระบบเก็บเอกสารหลักฐานต่างๆ คือ การติดป้าย (Tag) ในการบันทึกแต่ละครั้ง จึงอยากเชิญชวนบุคลากรทุกท่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งบุคลากรสายสนับสนุน ได้โปรดสร้าง Blog ของประจำตัว หากท่านไม่ทราบวิธีการ โปรดแจ้งคุณอนุวัทย์ ได้ทุกเมื่อ คุณอนุวัทย์จะสอนให้
การบันทึกใน Blog ของท่าน เปรียบเสมือนการกรอกแบบประเมินภาระงาน เพื่อการประเมินผลการปฏิบัติงานประจำปี โดยที่ในปีงบประมาณนี้ ท่านสามารถให้คณะประเมินผลงานของท่านจาก Blog ของท่านได้เลย โดยไม่จำเป็นต้องเขียนรายงานให้ยุ่งยาก
เพียงแต่ท่านต้องทยอยบันทึกสั้นๆ / หรือเก็บภาพ / เก็บ File ที่เป็นเอกสารหลักฐานที่ท่านเห็นว่าเกี่ยวข้อง หรือ สัมพันธ์ กับดัชนี / ตัวบ่งชี้ คุณภาพ ของการประกันคุณภาพไม่ว่าจะน้อยหรือมากเพียงใดก็ได้ โดยกระทำอย่างสม่ำเสมอ เหมือนกับเก็บเอกสารอย่างเป็นระบบ
ระบบการติดป้าย หรือ Tag ที่เป็นรหัสเฉพาะของคณะของเราเอง คือคำต่อไปนี้ (แต่ละคำต้องเขียนติดกันหมด) ดัชนีที่1.1-50 ดัชนีที่1.2-50 ดัชนีที่1.3-50 ดัชนีที่2.1-50 ดัชนีที่2.2-50 ดัชนีที่2.3-50 ดัชนีที่2.4-50.........จนถึง ดัชนีที่9.3-50 และ ตัวบ่งชี้ที่1.1-50............ถึง ตังบ่งชี้ที่7.2-50 กรณีของงานในสำนักงานเลขาฯ ก็จะมีดัชนีที่10.1......ถึง 10.5 อีกด้วย
ดัชนีที่ หรือ ตัวบ่งชี้ที่ เท่าไหร่ เกี่ยวข้องกับเรื่องอะไร เป็นหน้าที่ที่ท่านต้องขวนขวายศึกษาในเอกสาร SAR/CAR/YAR ปี 2549 (ปีการศึกษา 2548) ที่คณะเพิ่งแจกให้ทุกท่านเอาเอง
การที่มี -50 ต่อท้าย หมายถึง ข้อมูลทั้งหมดนี้ จะใช้ประเมินคุณภาพการศึกษาในปี 2550 ซึ่งเป็นข้อมูลที่รวบรวมในปีการศึกษา 2549 ทั้งหมด ( 1 มิ.ย. 2549 ถึง 31 พ.ค. 2550)
เมื่อท่านบันทึกข้อมูลของท่านในแต่ละครั้ง หากเห็นว่าเกี่ยวข้องกับการประกันคุณภาพ ก็ให้ติดป้ายชื่อซึ่งเกี่ยวข้องดังกล่าวข้างต้น ไว้ในบันทึกนั้นๆ ด้วย
ดังนั้น เมื่อถึงคราวประเมินคุณภาพ เราก็ไม่ต้องจัดเอกสารให้แก่กรรมการอีก แต่เราจะให้กรรมการตรวจเอกสารเหล่านั้นด้วยการค้นหา ชื่อป้ายแต่ละชื่อ ซึ่งก็คือ แต่ละดัชนี และแต่ละตัวบ่งชี้นั่นเอง
ทั้งนี้ ผู้ประเมิน สามารถตรวจเอกสารได้ก่อนถึงวันประเมินด้วยซ้ำ โดยไม่ต้องมาตรวจเอกสารถึงที่
อนึ่ง ด้วยเหตุที่การประเมินปริมาณภาระงานของบุคลากรสายสนับสนุนที่ผ่านมาด้วยการเขียนรายงาน ไม่สามารถนับวัดปริมาณงานได้แน่นอน ไม่เหมือนบุคลากรสายวิชาการ ดังนั้น การทำ e-SAR ระบบนี้ จึงผูกกับการประเมินผลการปฏิบัติงานของท่านด้วย ไม่ว่าจะเป็นผลงานของท่านที่ทำเป็นประจำ / การพัฒนาตัวท่านโดยการไปฝึกอบรม ดูงาน / การAAR / การวิจัยสถาบัน ฯลฯ มีความเกี่ยวข้องกับ QA ได้ทั้งหมด
แต่ถ้าท่านคิดว่าเรื่องที่ท่านบันทึกไม่เกี่ยวกับ QA ท่านจะติดป้ายอย่างอื่น ย่อมเป็นสิทธิที่ท่านจะกระทำได้เสมอ
กล่าวอย่าง่ายๆ ก็คือ ถ้าท่านไม่เขียน Blog คณะจะไม่สามารถประเมินปริมาณภาระงานของท่านได้ โดยทั่วไป บุคลากรสายสนับสนุนทุกท่านจึงควรเขียน Blog อาจยกเว้นได้เฉพาะบุคลากรที่มีวุฒิต่ำกว่า ป.ตรี (กรณีที่ต่ำกว่า ป.ตรี แต่บันทึก Blog ได้ จะได้รับการพิจารณาผลการปฏิบัติงานเป็นพิเศษ)
สำหรับบุคลากรสายวิชาการ ซึ่งมีความสามารถที่จะกระทำได้อยู่แล้ว คณะก็อยากจะสนับสนุนให้ท่านทำอย่างเต็มที่ เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดี
วิธีการเข้า Gotoknow แบบตรงดิ่งมายังโลกส่วนตัวของคณะสหเวชฯ คือ การไปที่หน้าแรก Website ของคณะ http://www.ahs.nu.ac.th/ แล้วคลิ๊กที่ปุ่ม AHS Planet ทางด้านขวามือ http://gotoknow.org/planet/AHS-NU (งาน IT ของคณะได้จัดทำไว้ให้ท่านแล้ว)
จึงแจ้งเพื่อทราบโดยทั่วกัน
ถัดมาอีก 2 -3 วัน คุณอนุวัทย์ ก็จัดเวทีถ่ายทอดเรื่อง Blog แก่บุคลากรทุกท่านอย่างไม่รีรอ
และนับแต่นั้น โลกใบน้อยๆ AHS in NU Planet ก็ครึกครื้นและคึกคัก อย่างอัตโนมัติ โดยไม่ต้องอาศัยการบังคับขืนใจผู้ใดเลย
เฉกเช่นที่ท่านเคยรู้สึกว่า รู้จักใครบางคนมากขึ้น จนแทบเห็นชีวิตของเขาได้ใน Blog AHS in NU Planet ก็เช่นกัน ถ้าหากติดตามดู ท่านก็จะได้รู้จักบุคลากรของคณะสหเวชฯ ความเป็นไปและพัฒนาการของคณะสหเวชฯ ฉันใดก็ฉันนั้น
ถนนสาย KM สหเวชฯ จะทอดไปถึงดาวดวงไหน ไม่มีใครในคณะสนใจกันหรอก เขาสนใจที่จะชื่นชมดอกไม้รายทางระหว่างทาง และเดินทางไปกับเพื่อนรู้ใจบนถนนสายนี้มากกว่า
ท้ายที่สุดนี้ ดิฉันขอขอบพระคุณ สคส. ที่เปิดโอกาสให้กับคณะสหเวชศาสตร์ มน. คณะเล็กๆ หน่วยงานน้อยๆ ที่ไม่ค่อยมีคนรู้จัก ได้ประชาสัมพันธ์หน่วยงานในจดหมายข่าว ได้ถ่ายทอดความรู้ และส่วนเสี้ยวของความสำเร็จในงาน ให้แก่ผู้คนในวงกว้างได้รับทราบ....
ขอบพระคุณอีกครั้งค่ะ............ :) :)
ความเห็น (6)
เรียนท่านคณบดี
ชาว UKM ได้เรียนรู้หลายประเด็นครับ ขอบพระคุณครับ
กราบคารวะท่านอาจารย์ JJ ผู้ให้ความรู้แก่ดิฉันมากมายเช่นกันค่ะ
ยินดี และเต็มใจเสมอค่ะ
อาจารย์อธิบายได้ชัดเจนทุกบล็อกเลยค่ะ
โดยเฉพาะ บล็อกนี้ ชอบมากค่ะ
เพราะตัวเองติดใจเสน่ห์ AAR ใช้แทบทุกวัน บางวันหลายครั้ง
และตอนนี้ติด บล็อก
บล็อกของอาจารย์ซะด้วย
- ขอบคุณมากค่ะ
- ทำไมเป็นโรคเดียวกันเลยละคะ ?
- สงสัยจะรักษาไม่หายซะด้วย
- นับวันอาการจะยิ่งหนัก แต่...
- เหมือนว่าสมองจะใช้การได้ดีขึ้น...กว่าแต่ก่อน....